«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ՀԱԿ վարչության անդամ Վարդան Մալխասյանը:
– Նիկոլ Փաշինյանի ղեկավարած «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունը, Զարուհի Փոստանջյանի «Երկիր ծիրանի»-ն, քաղաքացիական մի քանի նախաձեռնություններ պայքար են սկսել՝ ընդդեմ Սերժ Սարգսյանի վարչապետության: Թեպետ ՀԱԿ-ը հայտարարել է, որ այս փուլում չի միանա պայքարին, հետաքրքիր է՝ ի՞նչ վերաբերմունք ունեք այս գործընթացների նկատմամբ:
– Ես ընդհանրապես միշտ ասել եմ՝ առանց պայքարի կյանք չկա: Պետք է պայքարել՝ եթե այդ պայքարն ազնիվ է: Հիմա կան կեղծ ընդդիմադիրներ, որոնք ուղղորդվում են իշխանությունների կողմից, ես արդարացնում եմ ազնիվ ու անկեղծ ցանկացած պայքար: Այդ պայքարը, սակայն, պետք է նաև խելացի լինի: Եթե անխելք պայքար եղավ, դա ավելի վատ հետևանքների կբերի: Ցանկացած ընդվզում պետք է ունենա գործողությունների միասնական տրամաբանություն և նպատակ: Եթե այդ ծրագիրն ու տրամաբանությունը չկա, այդ ընդվզումը հաջողություն չի ունենալու: Բացի այդ՝ նախքան ընդվզում սկսելը, պետք է իմանալ հասարակության, ժողովրդի տրամադրությունները: Առանց ժողովրդի աջակցության որևէ ընդդիմություն ու քաղաքական ուժ հաջողության հասնել չի կարող:
Պարզվում է, որ այսօր ժողովուրդն այդ տրամադրությունը չունի, ժողովրդին հազար անգամ խաբել են, մոլորեցրել, սխալ ուղղությամբ են տարել, կաշառել, փչացրել. հիմա էլ ժողովուրդը ոչ ոքի չի ուզում հավատալ: Ես չեմ ուզում ոչ ոքի երեսին ցեխ շպրտել, բայց որքան ես եմ հասկանում՝ հուսալքված վիճակ է, պետք է նոր օրակարգ, նոր ծրագիր:
Նայեք, ասում եք՝ Նիկոլը. ինչո՞ւ, ձեր կարծիքով, նրանց հետևից ոչ ոք չի գնում: Մարդիկ մտածում են՝ որպես ընդդիմություն նրանց ձայն տվեցինք, գնացին Ազգային ժողով, բայց այդ նույն ուժի մեջ կան տարաձայնություններ, մեկը մեկին չի հասկանում, ուր մնաց՝ ժողովուրդը: Մարդիկ էլ ասում են՝ եթե իրենք իրար չեն հասկանում, ո՞նց գնանք իրենց հետևից, ո՞նց հավատանք:
– Կա նաև այսպիսի տեսակետ՝ համակարգում չկա երկրորդը, ով կարող է Ղարաբաղյան հարցով բանակցություններ վարել, և այդ հարցին ամենալավը տիրապետում է հենց Սերժ Սարգսյանը: Մասնավորապես նման կարծիք էր հայտնել պաշտպանության նախկին փոխնախարար Գագիկ Մելքոնյանը: Համակարծի՞ք եք:
– Ես բոլորովին չեմ կիսում այդ կարծիքը: Հակառակը՝ Սերժ Սարգսյանը մեծ չարիք է մեր երկրի գլխին, և նրա օրոք երկիրը բառի բուն իմաստով հայաթափվում է: Ինչքան պարտք կուտակեց ժողովուրդը Սերժ Սարգսյանի իշխանության տարիներին, վերցրեք արտագաղթի, հանցագործությունների թվերը: Իմիտացիա են ստեղծում՝ իբրև կաշառակերություն են բացահայտում, բայց մեկ տոկոսն էլ չեն բացահայտում, մեծ կաշառակերները շարունակում են թալանը: Եթե մենք համակերպվենք, որ Սերժ Սարգսյանը մնա, մենք վերջնականապես կդադարենք ազգ ու պետություն լինելուց: Եթե դա ենք ուզում, պետք է հանդուրժենք Սերժ Սարգսյանի մնալը: Սերժի համակարգի մնալը նշանակում է մեր երկրի վերջնական կործանում: Չեմ հասկանում այն մարդկանց, որոնք նման տեսակետ են հայտնում:
Երբ նրանք խարդախություններով Սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվե էին անցկացնում, մենք ասում էինք՝ եկեք ազգովի պայքարենք, մեծ փորձանքներ են գալու. չլսեցին մեզ: Եթե այս համակարգը մնում է՝ Սերժին փոխում են, տեղը դնում Կարեն Կարապետյանին, պատկերացրեք, որ ոչինչ չի փոխվի: Տեղը լինի Գեղամյանը կամ Արթուր Բաղդասարյանը՝ նորից ոչ մի բան չի փոխվելու: Համակարգն է քանդում այս երկիրը, Սերժին փոխելով՝ խնդիր չենք լուծելու: Ես ուզում եմ, որ համակարգը ծերից ծեր փոխենք. սա չարիք է մեր ժողովրդի գլխին:
– Դուք այդ փոփոխությունների ի՞նչ հնարավորություններ եք տեսնում: Կան, օրինակ, շատ ավելի ռադիկալ տեսակետներ, որ պետք է զենքի միջոցով հեռացնել իշխանություններին:
– Մենք պետք է համագործակցենք բոլոր նրանց հետ, ովքեր ազնիվ մղումներ ունեն և ազնվորեն պայքարում են այս բռնատիրական հակահայ ռեժիմի դեմ:
Պետք է գոնե տապալելու հարցում մեկ միասնական օրակարգ ունենալ: Հայ ժողովուրդը մի բնավորություն ունի՝ համբերում, համբերում է, վերջում պայթում է:
Պայթելու ժամանակը հասունանում է: Ուզեն, թե չուզեն՝ Ղարաբաղի խնդրին պետք է լուծում տրվի՝ կա՛մ պատերազմով, կա՛մ բանակցությունների միջոցով:
Կարծում եմ՝ Ալիևի՝ արտահերթ ընտրություններ անցկացնելու որոշումն այս կոնտեքստում է: Ապրիլ ամիսը վճռական է լինելու, ընտրություններից հետո վրա կհասնի այդ հարցերի հանգուցալուծման պահը: Հենց նույն ղարաբաղցիները ոտքի կկանգնեն ու կմեղադրեն այս հանցագործ, ազգադավ իշխանություններին: Այդ ժամանակ համաժողովրդական շարժում կծավալվի, մենք այն ճիշտ օրակարգով առաջ կտանենք:
– Այսինքն՝ ՀԱԿ-ը նորից կակտիվանա Ղարաբաղյան հարցի շուրջ հնարավոր զարգացումների դեպքո՞ւմ:
– Անպայման: Չնայած Լևոն Տեր-Պետրոսյանն ասել է՝ եթե Ղարաբաղին վտանգ է սպառնում, մենք ժամանակավորապես դադարեցնում ենք իշխանությունների հանդեպ մեր ռադիկալ մոտեցումները, պետք է սպասենք՝ մինչև լուծում գտնվի: Չի բացառվում, որ Ադրբեջանը պատերազմական գործողություններ ծավալի՝ 2016 թվականի ապրիլի նման: Գուցե բլից-կրիգ լինի, երկարատև պատերազմ չի անի:
Նախորդ անգամ իրենք 800 հեկտար տարածք գրավեցին, շատ կարևոր բարձունքներ: Սերժ Սարգսյանը սկզբում հայտարարեց, թե գրավել են ընդամենը 500 մետր: Ոչ թե հինգ հեկտար, այլ 500 մետր: Հիմա ես այգի ունեմ՝ 1000 մետր, այսինքն՝ դրա կեսի չափ: Վերջում պարզվեց, որ դա ստախոսություն է, կեղծիք: Բա Ժիրայր Սեֆիլյանի նկատմամբ ինչո՞ւ հաշվեհարդար տեսան, որովհետև նա առաջինն ասաց, թե իրականում ինչքան են գրավել: Ես օրերս խոսում էի Թալիշից եկած մի մարդու հետ, ով այնտեղ աշխատանքներ է տանում, ու ինձ պատմեց, որ այնտեղ հիմա ապրում է ընդամենը մեկ ընտանիք: Բոլորը փախել են, ոչ ոք չի ուզում գալ: Մենք ոչ միայն մեծ քանակությամբ հող կորցրինք, այլև շատ կարևոր բարձունքներ ու դիրքեր: Մի քանի այսպիսի հարձակում էլ անի Ադրբեջանը, իսկ մերոնք լսեն ռուսների հորդորն ու ոչինչ չանեն՝ իրավիճակը կբարդանա, Ղարաբաղը կհայաթափվի: Իսկ հայաթափված ղարաբաղցիները հաշիվ են պահանջելու, թե ում մեղքով եղավ այդ ամենը: Սրանք հեքիաթներ չեն, շատ մոտ են իրականությանը:
Նորից դառնալով ձեր հարցին՝ ասեմ. ընդդիմությունը պետք է կարողանա լեզու գտնել, այս հանցագործ իշխանությունը տապալելու համար պետք է կարողանալ միավորվել ու միասնական պայքարել: