Գինեկոլոգը բուժում է արել՝ փոխանակ ուռուցքաբանի մոտ ուղարկելու. աղջիկը կարծում է՝ մորը մահվան է հասցրել բժիշկը

47-ամյա Անուշ Ղարիբյանի դուստրը վստահ է, որ մայրն այսօր մահվան շեմին է հասել բժշկի սխալի կամ թերացման պատճառով, որովհետեւ գինեկոլոգը տեւական ժամանակ ինչ-ինչ բուժումներ է իրականացրել՝ փոխանակ ուղղորդելու բուժել քաղցկեղը:

Ինեսան պատմում էր, որ մոտ երեք տարի առաջ մայրը «Իզմիրլյան» բժշկական կենտրոնում աշխատող գինեկոլոգ Գայանե Մկոյանի հետ հաճախել է անգլերենի դասընթացների: Այնտեղ էլ ծանոթացել են: Անուշ Ղարիբյանն առողջությունից որոշակի գանգատներ է ունեցել: Գայանե Մկոյանն առաջարկել է հետազոտվել:

«Բժշկուհին ասել է, որ քեզ մոտ պապիլոմա վիրուս է, կուզե՞ս արի արգանդդ հեռացնեմ: Մամաս հրաժարվել է: Մամաս միշտ շեշտել է՝ վախենում եմ նարկոզից: Բժշկուհին ասել է՝ դե լավ, ոչ մեկին ոչ մի բան մի ասա, ես քեզ կբուժեմ: Հաջորդ օրը կանչել է վիրահատության՝ կոնիզացիայի. արգանդի վզիկի մի մասը հեռացրել է, բիոպսիա արել: Ինքը ուռուցքի անուն չի տվել իմ մամային երբեւիցե: Ինքը երբեւիցե չի ասել, որ չարորակ քաղցկեղ է մոտդ: Փաստորեն ուռուցքը հեռացնում է, կեսը թողնում է: Հետո ասել է՝ Անուշ, ոնց որ լավ վիրահատություն չեմ կատարել, արի այրեմ: Մամաս հարցրել է՝ ինչն ես այրում, ասել է՝ էրոզիա: Ութ ամիս շարունակ սոլկովագինով էրոզիան այրում է: Ինքը ուռուցք է այրում»,- ընդգծում է Ինեսան:

Հավելում է, որ բիոպսիայից հետո էլ բժիշկը մորն ընդամենը հայտնել է դրական պատասխան լինելու մասին, ինչը մայրը հասկացել է հակառակ իմաստով: Այսինքն՝ ամեն ինչ լավ է եւ քաղցկեղ չկա. «Հիվանդը պարտավոր չէ հասկանալ՝ դա ինչ է նշանակում: Այդպես լինի, բոլորս բժիշկ կլինենք: Բժիշկը ինքն է, ինքն էր պարտավոր զգուշացնել, որ դրականը նշանակում է՝ դու քաղցկեղով հիվանդ ես, գնա դիմիր քիմիաթերապեւտի, ճառագայթման: Ես օնկոբժիշկ չեմ»:  

Կոնիզացիայից հետո Անուշ Ղարիբյանի վիճակը ոչ միայն դեպի լավը չի գնում, այլեւ ընդհակառակը: Հարազատները նրան տանում են Հայ-ամերիկյան առողջության կենտրոն, ըստ Ինեսայի՝ դարձյալ չկասկածելով քաղցկեղի գոյությունը:

«Մորաքույրս տանում է Հայ-ամերիկյան կենտրոն՝ Վահե Տեր-Մինասյանի մոտ: Նայում է, ասում է՝ այս ինչ են ձեզ արել, ոնց կարելի է նման բան անել: Հետազոտություններ է անում, ասում է՝ դուք շատ ուշացել եք»,- փոխանցեց Ինեսան: Անուշ Ղարիբյանին խորհուրդ է տրվում  ճառագայթային բուժում, ապա նաեւ քիմիաթերապիա: Դրանք, սակայն, արդյունք չեն տալիս: Այսօր Ինեսան անզոր հետեւում է, թե ինչպես է մայրը մահանում:

«Ինքը ուռուցք է կտրել, չարորակ քաղցկեղի հետ է գործ ունեցել: Ինքը ուռուցքը գազազացրել է՝ անընդհատ այդ դեղով այրելով, բզբզելով, քերելով: Ինքը ընդամենը գինեկոլոգ է, ինքը իրավունք չունի քաղցկեղի բուժում անել: Եթե վիրահատությունից հետո գոնե մարդկային գտնվեր, ասեր՝ սխալ եմ արել, կտանեինք օնկոգինեկելոգի մոտ, արգանդն ամբողջությամբ կհեռացնեին, մի քանի հատ էլ քիմիա կստանար, այս մարդը հիմա կապրեր: Բժիշկները մոտենում են, ասում են՝ սա իր վերջին փուլն է: Ինքը մահանում է, իր հետ ավելի վատ բան այլեւս չի կարող լինել: Թող հինգ տարի ապրեր, տասը տարի ապրեր դրանից հետո, բայց կապրեր, այսքան շուտ չէր մահանա: Այս բոլորը իր արած սխալների հետեւանքն է»,- հուզվում է Անուշ Ղարիբյանի դուստրը: 

բժիշկների մեկնաբանությունը

«Իզմիրլյան» բժշկական կենտրոնի գինեկոլոգ Գայանե Մկոյանը նախ ընդգծեց, որ Անուշ Ղարիբյանն իր համար ուղղակի միայն հիվանդ չի եղել ու որ իրենք ունեցել են մարդկային հարաբերություններ: «Ես ե՛ւ որպես բժիշկ, ե՛ւ որպես մարդ, իրոք, շատ ծանր եմ տանում, որ նման խնդիր տեղի է առաջացել»,- ասաց նա: Բայց վստահեցրեց, որ բուժումն իրականացվել է ըստ նման դեպքերի համար ամրագրված ցուցումների ու ընթացակարգերի, եւ ինքը վարվել է այնպես, ինչպես պետք է վարվեր: Նախ ՊԱՊ քսուք է վերցվել: Բջջաբանական այդ հետազոտության արդյունքում հայտնաբերվել է դիսպլազիա CIN3: Դա նշանակում է, որ առկա է նախաքաղցկեղային վիճակ, բայց ոչ քաղցկեղ եւ պահանջվում է ավելի խոր՝ հյուսվածքաբանական հետազոտություն:

Դրանից, հետո, դարձյալ ինչպես սահմանված է, իրականացվել է արգանդի վզիկի էլեկտրակոնիզացիա եւ հյուսվածքաբանական հետազոտություն: Այս անգամ նույնպես հայտնաբերվել է CIN3:  

«Հեռացված հյուսվածքները բոլորը ուղարկվում են հյուսավածքաբանական քննության: Մենք ինչ էլ ենթադրենք, ինչ կասկածներ էլ ունենանք, վերջին խոսքը հիստոլոգիայինն է, որից ելնելով՝ պետք է ծավալ մեծացնենք, հետազոտություններ անենք, անենք կամ չանենք: Մեր հիստոլոգիան չի տալիս ավելի, չի տալիս պակաս, նորից տալիս է CIN3, որը պրոտոկոլով պահանջում է իրեն պահել հսկողության տակ»,- ասաց Մկոյանը: Հաջորդող ամիսներին նշանակված բուժման արդյունքում կնոջ գանգատները չեն վերացել, նրա վիճակը սկսել է վատանալ: Բժիշկը հաստատում է, որ ինքը կասկածել է քաղցկեղ, բայց բաց տեքստով այդ մասին չի հայտարարել: Անուշ Ղարիբյանին պարբերաբար առաջարկել է գնալ ՄՌՏ հետազոտության, ասել է՝ հնարավոր է արգանդն ամբողջությամբ հեռացնելու անհրաժեշտություն լինի:

«Սովորաբար քերուկներից, կոնիզացիայից հետո նույն օրը հիվանդները տուն են գնում կամ տեղափոխվում են ցերեկային ստացիոնար: Ես Անուշին անգամ դուրս չեմ գրել, մտել եմ իրենց պալատ, շատ մարդ կար, ասացի՝ սովորաբար տուն եմ ուղարկում, բայց քեզ չեմ թողնում, որովհետեւ ինձ դուր չի գալիս այդ ամեն ինչը: Ինքը մնացել է հիվանդանոցում այնքան, մինչեւ որ հիստոլոգիայի պատասխանը եկել է, որ ռակ չունենք»,- մանրամասնեց բժշկուհին: Ըստ նրա, Անուշ Ղարիբյանը մշտապես հիվանդանոց է այցելել մենակ: «Վերջին անգամները որ գալիս էր, ես ասում էի՝ մեկը թող հետդ գա: Իսկ ամենավերջին անգամ ասացի՝ ես չեմ զբաղվի քեզնով, պետք է արվի ՄՌՏ, պետք է արվի ԿՏ, քեզ պետք է օնկոլոգ»,- պատմեց Գայանե Մկոյանը:

«Եթե ինչ-որ մեկը գոնե գար իր հետ, ներկա լիներ, միգուցե ավելի ադեկվատ մոտեցում ցույց տային, ոչ թե որ հիմա հասել են արդեն դրան, եւ կարելի է բժշկին վարկաբեկել: Բժիշկն իր պատիվը եւ անունը ձեռք է բերում ինքնուրույն, դա տարիների վաստակ է, բայց մի հատ անհեթեթ դեպք, մի հատ չհասկացվածություն, դա դառնում է բժշկի համար ճակատագրական»,- ցավով փաստեց գինեկոլոգ Մկոյանը:

Ուռուցքաբան-գինեկոլոգ Վահե Տեր-Մինասյանը, վերհիշելով տվյալ դեպքը, փաստում է, որ երբ տեսել է հիվանդին, նրա մոտ առկա է եղել ուռուցքային պրոցես: Ընդ որում, քաղցկեղն արդեն եղել է ոչ թե զրոյական կամ առաջին, այլ արդեն առնվազն երկրորդ փուլում: «Ես հիվանդին տեսել եմ միջամտությունից մոտավորապես մեկ տարի հետո, եթե ճիշտ եմ պատկերացնում: Թե մեկ տարի առաջ այնտեղ ինչ է եղել, ես գնահատել չեմ կարող: Դա հնարավոր չէ: Ես տեսնում եմ այն, ինչ որ կա այդ պահին: Եվ այո, տեսականորեն հնարավոր է, որ եղել է նախաուռուցքային վիճակ, որը ցավոք սրտի զարգացել, հասել է մինչեւ ուռուցքի»,- մեր զրույցում ասաց ուռուցքաբանը:

Եթե «Իզմիրլյան» բժշկական կենտրոնում համարվել է, որ Անուշ Ղարիբյանի մոտ առկա է CIN3՝ դեռ ընդամենը նախաքաղցկեղային վիճակ, ապա «Հայ-ամերիկյան» կենտրոնում, փաստորեն, հայտնաբերվել է քաղցկեղ՝ երկրորդ փուլում: Վահե Տեր-ՄԻնասյանից հետաքրքրվեցինք՝ դրանց միջեւ ընկած մոտ մեկ տարին բավարա՞ր էր, որպեսզի CIN3-ը փոխակերպվեր այդքան բարդացած քաղցկեղի:

«Տեսականորեն այո, ոչ ոք դա չի կարող բացառել: Կան ուռուցքների ագրեսիվ տեսակներ, որոնք շատ արագ են զարգանում: Դրանք, այո, փոքր տոկոս են կազմում, բայց ոչ մեկին չես կարող մեղադրել, որովհետեւ դու չես կարող իմանալ, թե այդ փոքր տոկոսը որ հիվանդն էր: Ցավալի է, որ հիվանդը հասնում է մեզ այդ վիճակում, բայց այնպես չէ, որ վաղ փուլում հասած հիվանդները հարյուր տոկոսով բուժվում են: Այնպես չէ որ ճառագայթման կամ քիմիաթերապիայի գնացած բոլոր հիվանդները մահանում են: Այն, որ ճառագայթ է ստացել, քիմիա է ստացել եւ այնուամենայնիվ վիճակը վատ է, դա էլ է խոսում ուռուցքի ագրեսիվության մասին: Դրա համար կոնկրետ այս պաթոլոգիայի փուլում շատ-շատ ավելի հեշտ է ու ճիշտ է նախաքաղցկեղի փուլում դեմը առնելը, քան արդեն մտածել՝ առաջին փուլ էր, երկրորդ էր, երրորդ էր, թե չորրորդ»,- պատասխանեց ուռուցքաբանը: