Երևանի ավագանու ընտրությանը քաղաքապետի «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության թեկնածու Հայկ Մարությանի հայտնի աղմկահարույց հայտարարությունը «մեր դեմ խաղ չլինելու» կամ «սև, սպիտակ ուժերի» մասին, բավականին լարեց թվացյալ ինտրիգից զուրկ նախընտրական իրավիճակը:
Թեև ընտրությանը մասնակցելու է տասներկու ուժ, ինչն աննախադեպ է Երևանի ընտրության համար, սակայն, այդուհանդերձ, զուտ պայքարի թեժության առումով իրավիճակը, կարծես թե, զուրկ էր որոշակի նախադրյալներից՝ հաշվի առնելով թավշյա հեղափոխության հանգամանքը:
Կասկածից վեր էր ու գուցե առայժմ շարունակում է վեր լինել, որ քաղաքացիներին հիմնական առաջնորդողը լինելու է հենց թավշյա հեղափոխության հանգամանքը, ու ընտրությունը կատարվելու է գերազանցապես այդ տրամաբանությամբ, այսինքն` դիտարկվելու են ոչ թե կոնկրետ թեկնածուները, այլ ներկայացնող քաղաքական ուժերը, իսկ այստեղ արդեն մրցակցությունից դուրս վիճակում է հայտնվում այն ուժը, որը ներկայացնում է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը:
Իհարկե, այլ հարց է, թե որքանով է տվյալ տրամաբանությունն արդյունավետ Երևանի կառավարման խնդրի տեսանկյունից, որովհետև, ի վերջո, խոսքը ոչ թե պետական քաղաքականության ինստիտուտի, այլ Երևանի կառավարման մասին է, ձևավորվելու է ՏԻՄ իշխանություն, որը պետք է կարողանա իրականացնել միլիոնից ավելի բնակչություն և գրեթե այդքան էլ մեծ ու փոքր խնդիր ունեցող քաղաքի կառավարումը: Այստեղ, բնականաբար, պետք է առաջնային պլանում լինեն արդեն «նեղ մասնագիտական» քննարկումներն ու բանավեճերը, որոնք պետք է կողմնորոշեն ընտրողին, թե որ թեկնածուն և ում թիմը կարող է ավելի լավ լուծել խնդիրները: Մյուս կողմից, իհարկե, պետք չէ մոռանալ, որ Երևանի քաղաքապետի ընտրությունը, այսպես ասած, քաղաքական-կուսակցականացված է օրենքով:
Ընդ որում` այստեղ ակնհայտորեն եղել է որոշակի ծուղակ, որ պատրաստել էր նախորդ իշխանությունը հանրության և ընդդիմությունների համար: Այն է՝ հարկ եղած դեպքում շեշտը կդրվեր, այսպես ասած, օրենսդրորեն ամրագրված քաղաքական-կուսակցականացվածության վրա, հարկ եղած դեպքում՝ կոնկրետ անձի, թեկնածուի: Իսկ ընդհանրապես, նախորդ երեք ընտրությունը իշխող համակարգը անցկացրել է այս երկուսի յուրօրինակ միքսով: Սկզբունքորեն հնարավոր չէ նաև հրաժարվել այս գործոնից և մոռանալ, որ ընտրվում է Երևանի ավագանի, ինչը արդեն չի կարող ենթադրել անձերի պատասխանատվություն՝ այն պետք է ենթադրի քաղաքական ուժի պատասխանատվություն: Սակայն այստեղ խնդիր է առաջանում, երբ առկա է անձի հետ կապված լուրջ ճգնաժամ և կտրվածություն քաղաքական բաղադրիչից: Ահա այդ իմաստով, ՔՊ թիմի թեկնածու Հայկ Մարությանի արտահայտությունը այդպիսի հանգամանք էր, որը առաջացրեց մեծ աղմուկ և առայժմ կամ առնվազն փոքր ինտրիգ:
Համենայնդեպս, թեկնածուն դրսևորեց քաղաքական հենքից որոշակի կտրվածության կամ խզման այնպիսի օրինակ, որը չէր կարող աննկատ մնալ ընտրողի աչքից և մտքից: Դա էլ, բնականաբար, արագորեն փորձեցին օգտագործել նրա մրցակիցները, բարձրաձայն, կամ թեկուզ լռելյայն, անուղղակի: Ինչպիսի էֆեկտ ստացան նրանք Մարությանի, այսպես ասած՝ մեկնարկային վրիպումից, դժվար է աչքով չափելը, սակայն դատելով համացանցային աղմուկից, այն որոշակիորեն առկա է և առաջացրել է որոշակի ինտրիգ, որի զարգացումը, իհարկե, կախված կլինի արդեն մրցակիցների հմտությունից: Խոսքը, իհարկե, բանսարկությունների մասին չէ, այլ պարզապես քաղաքական բովանդակության, որ կարող է կառուցվել մրցակցի թույլ տված վրիպումի վրա, մի կողմից՝ անուղղակի չշեշտադրելով դա, որովհետև դա էլ, իր հերթին, իքս պահից կարող է ունենալ արդեն բումերանգի էֆեկտ շեշտադրողի համար, մյուս կողմից՝ նրբորեն խաղալով դժգոհություն կամ տարակուսանք առաջացրած ենթատեքստերի վրա: Իհարկե, շատ բան կախված է նաև այն բանից, թե ինքը՝ Մարությանն ինչքանով զերծ կմնա այդօրինակ վրիպումներից հետագայում, և որքանով կկարողանա որպես քաղաքապետի թեկնածու ներկայանալ բանիմաց, կոմպետենտ:
Առայժմ հնարավոր է արձանագրել, որ մեկնարկում ձևավորվում է որոշակիորեն նոր մի իրավիճակ, որը կարող է տալ հետաքրքիր զարգացումների տեղիք մի քանի առումներով՝ կապված նույնիսկ գուցե ոչ այնքան բուն ընտրության արդյունքի, որքան դրան հաջորդող զարգացումների և արդեն խորհրդարանի արտահերթ ընտրության վրա պրոյեկցիայի հետ:
Մասնավորապես, իհարկե, առաջին վրիպումից հետո խոսել այն մասին, որ ՔՊ-ն կարող է և չհաղթել, անշուշտ, կհնչի շատ միամիտ կամ չափազանցված: Թերևս, շատ կոպիտ սխալների շարք պետք է լինի, որ բերի այդ ուժի համար այդպիսի հետևանքի, ինչը գործնականում անհավանական է: Իսկ հավանակա՞ն է այնպիսի արդյունք, որը կբերի կոալիցիոն մեծամասնության: Իհարկե, առայժմ դա էլ շատ քիչ հավանական է, սակայն որոշակի նախադրյալ, որը կարող է տալ որևէ մրցակցի համար այդպիսի նշաձող սահմանելու հնարավորություն, առաջացել է:
Ավելի հավանական է թվում տարբերակը, երբ ՔՊ-ն կհաղթի միանձնյա մեծամասնություն կազմելու համար, սակայն ոչ այն տոկոսով, որն ակնկալվում էր, կամ որը, այսպես ասած՝ պատկերանում էր հեղափոխական ֆոնին: Այսինքն՝ այդ հաղթանակը չի լինի ջախջախիչ: Իսկ դա կարող է հետաքրքիր տրանսֆորմացիաների բերել թե՛ ՔՊ-ում կամ, այսպես ասած, իշխող թիմում, թե՛ մրցակիցների մոտ: ՔՊ թիմում կարող են առաջանալ քննարկումներ, թե ո՞ւմ պատճառով է արձանագրվել ցածր արդյունք, քանի որ համոզիչ, վստահ, երկու կարծիք չթողնող հաղթանակի բացակայությունը, անկասկած, կլինի եթե ոչ ձախողում, ապա զգալի նահանջ, ինչը կարող է նաև իր ազդեցությունն ունենալ հասարակության տրամադրվածության վրա: Իսկ այդ քննարկումները, իրենց հերթին, կարող են բերել իշխող քաղաքական թիմի ներսում ուժերի հարաբերակցության վերանայման:
Մյուս կողմից՝ այս մակարդակում այդօրինակ հնարավոր զարգացումը կարող է որոշակի խաբուսիկություն ունենալ մրցակից ուժերի համար, որոնք կարող են իրենց կարողությունների առնչությամբ ունենալ գերագնահատված սպասում կամ պատկերացում, ինչն էլ կբերի խորհրդարանի ընտրության առնչությամբ արվող սխալ հաշվարկների: Այդ իմաստով, Երևանի ավագանու արտահերթ ընտրությունը որքան դիտարկվում է ստուգարք կամ քննություն խորհրդարանի արտահերթ ընտրությունից առաջ, այնքան էլ այն կարող է վերածվել պարզապես «խաբկանքի», որ նոր իշխանությունը, կամա թե ակամա, կարող է ապահովել մրցակիցների համար: