«Մատ» ադրբեջանա-թուրքական շրջափակմանը՝ Իրանի միջոցով. Վարդան Ոսկանյանը կարեւոր ձեւաչափ է առաջարկում

Եվրասիական տնտեսական բարձրագույն խորհրդի՝ Երեւանում կայացած նիստի կարեւորագույն արդյունքներից մեկն Իրանի հետ ժամանակավոր համաձայնագիրն էր, որը կգործի հոկտեմբերից՝ ԵԱՏՄ երկրների եւ Իրանի միջեւ ստեղծելով ազատ առեւտրատնտեսական կապեր:

Իրանի նախագահ Հասան Ռոհանին նիստին իր մասնակցությունը պատմական իրադարձություն որակեց: Ռոհանիի այցի արդյունքների մասին զրուցել ենք իրանագետ Վարդան Ոսկանյանի հետ:

- Պարո՛ն Ոսկանյան, համացանցում շատ դրական արձագանք է ստացել մի լուսանկար, որում ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ու Իրանի նախագահ Հասան Ռոհանին ծիծաղում են: Ակնհայտորեն Ռոհանին շատ գոհ է Հայաստան այցից, ինչը նա չթաքցրեց՝ բարձրագույն խորհրդի նիստին իր մասնակցությունը պատմական իրադարձություն որակելով: Ձեր կարծիքով՝ Հայաստանը ի՞նչ շահեց Ռոհանիի այցից:

- Նիստի անցկացումը Երեւանում եւ դրան Իրանի նախագահի մասնակցությունը չափազանց կարեւոր էր: Ես կարծում եմ, որ պատմական կարելի է որակել Ռոհանիի եւ Պուտինի հանդիպումը. ուղիղ 200 տարի առաջ՝ 1827 թվականի հոկտեմբերի 1-ին հաղթահարելով իրանական կայազորի դիմադրությունը՝ ռուսական զորքը մտավ Երեւան: Հայաստանը՝ որպես պետություն, այդ ժամանակ չկար, իսկ հայերը մասնակցում էին պատերազմին երկու կողմերից էլ։ Հիմա, փառք Աստծո, Հայաստանը պետություն է, եւ նույն այդ երկու կողմերը նույն ամսաթվին հանդիպում են եւ բարեկամաբար զրուցում հենց այն քաղաքում, որտեղ միմյանց դեմ արյունահեղ պատերազմ են մղել գրեթե 200 տարի առաջ։ Սա չափազանց հետաքրքիր հանգամանք է, կարեւոր՝ մեր երկրի հեռանկարի տեսանկյունից:

- Այս ընթացքում նման հանդիպում չէ՞ր եղել:

- Բնականաբար որեւէ անգամ Ռուսաստանի եւ Իրանի ամենաբարձր պաշտոնյաները Երեւանում չէին հանդիպել: Եվ, անշուշտ, այս հանգամանքը հաշվի առնելով՝ կարելի է ԵԱՏՄ-ի այս գագաթնաժողովը համարել պատմական: Ինչ վերաբերում է նախագահ Ռոհանիի հայտարարություններին, ապա այդ հայտարարություններն ուշագրավ էին եւ պարունակում էին ուղերձներ: Իրանական կողմից տարածված պաշտոնական հաղորդագրության մեջ շեշտադրվում էր Հայաստանի տրանզիտային հնարավորությունների հանգամանքը: Կարծեք հայկական կողմն էլ այդ մասին առանձին անդրադարձ ունեցավ: Հետեւաբար Իրանի համար, հատկապես ներկա պատժամիջոցային փուլում, կարեւոր է թե՛ ԵԱՏՄ–ի հետ հարաբերությունների զարգացումը, թե՛ Հայաստան-Իրան երկկողմ հարաբերությունների զարգացումը, որոնք կնպաստեն պատժամիջոցային ճնշումը հաղթահարելու կամ թեթեւացնելու: Մյուս կողմից պետք է նշել, որ Իրանի ներսում էլ ներքաղաքական բավական կոշտ պայքար է ընթանում: Գիտեք՝ հենց երեկ բանտարկվեց նախագահ Ռոհանիի եղբայրը՝ կոռուպցիոն սկանդալի շրջանակներում, եւ Իրանի նախագահին անհրաժեշտ է սեփական երկրում ներքաղաքական դիրքերն ամրապնդելու նպատակով որոշակի արդյունքներ ի ցույց դնել իրանական հասարակությանը: Այսինքն՝ տեղի ունեցավ շահերի համընկնում, եւ սա շատ լավ է Հայաստանի Հանրապետության՝ տարածաշրջանում ունեցած դիրքերն ամրապնդելու տեսանկյունից:

- Շուտով կսկսի գործել ԵԱՏՄ երկրների եւ Իրանի միջեւ ազատ առեւտրատնտեսական կապերի ձեռքբերմանը միտված ժամանակավոր համաձայնագիրը: Սա ինչո՞վ է կարեւոր Հայաստանի համար:

- Դա, կարծեմ, հոկտեմբերի 27-ից լիարժեքորեն մտնելու է ուժի մեջ, ինչը բերելու է իրանական շուկայի մասնակի բացում ԵԱՏՄ անդամ երկրների ապրանքների համար: Գիտեք՝ իրանական տնտեսությունը կառուցվում է Իրանի, այսպես կոչված, դիմադրողականությունը բարձրացնելու նպատակով, եւ շատ դեպքերում այդ շուկան պետական քաղաքականության արդյունքում փակ էր թե՛ հայկական, թե՛ ԵԱՏՄ անդամ այլ երկրների ապրանքների համար (իրականում բաց է, բայց այնքան բարձր են զանազան տուրքերը եւ մաքսավճարները, որ, կարելի է ասել, փակ է): Այդ տուրքերը եւ մաքսավճարներն իջնելու են բազմաթիվ ապրանքների համար, ինչը հնարավորություն է տալու նաեւ հայ արտադրողին մուտք ունենալ իրանական շուկա եւ մրցակցել տեղացի արտադրողի հետ: Ես կարծում եմ, որ սա լրացուցիչ հնարավորություն է մեր արտադրողների համար՝ առնվազն եռամյա հեռանկարով (որովհետեւ համաձայնագիրն առայժմ եռամյա ժամկետ է նախանշում), ծրագրելու իրենց հետագա գործողությունները իրանական շուկայում տեղ գտնելու համար: Իսկ իրանական շուկան, գիտեք, 80 միլիոնանոց շուկա է, եւ դա կարող է մեծ նպաստ բերել Հայաստանի արտադրողներին՝ իրենց բիզնեսները զարգացնելու առումով:

- Պարո՛ն Ոսկանյան, բացի այդ, Ռոհանին եւ Փաշինյանը երկկողմ հանդիպման ընթացքում խոսեցին գազ՝ էլեկտրաէներգիայի դիմաց ծրագրի ծավալներն ընդլայնելու մասին, գազի, քամու եւ արեւի միջոցով էլկեկտրաէներգիայի արտադրության ծավալները ավելացնելու մասին, խոսք եղավ Մեղրիի ՀԷԿ-ի կառուցման ծրագիրը կյանքի կոչելու մասին, Պարսից ծոցը Սեւ ծովին միացնելու տրանզիտային ուղիների մասին եւ այլն: Կարո՞ղ եք մի փոքր մանրամասնել, թե այս հարցերից որը ինչ արդյունք է ենթադրում մեզ համար:

- Հայաստանի հետ տնտեսական հարաբերությունների օրակարգը չափազանց բազմազան է, եւ տնտեսական հարաբերությունների տիրույթում ամենակարեւոր հարցերից մեկն էներգետիկ ոլորտն է: Իսկ այդ ոլորտում ամենամեծ գործարքը, որ իրականացվում է Հայաստանի եւ Իրանի միջեւ, գազ՝ էլեկտրաէներգիայի դիմաց ձեւաչափով գործարքն է: Բայց այս պահին մենք չունենք ենթակառուցվածք, որը կարող է դա սպասարկել: Խոսքը Հայաստանը եւ Իրանը կապող երրորդ բարձրավոլտ էլեկտրագծի մասին է, որի շինարարությունը ձգձգվում է, եւ, կարծեք թե, վերջին պաշտոնական հայտարարությունը վերաբերում էր դրա գործարկմանը 2020 թվականի վերջերին: Հետեւաբար այդ էլեկտրագծի շինարարությունը չափազանց կարեւոր է, որպեսզի մենք կարողանանք ունենալ շոշափելի արդյունք այս ոլորտում: Ինչ վերաբերում է բեռնափոխադրումների ոլորտին, ապա, բնականաբար, եթե մենք կարողանանք դառնալ հայտնի՝ Պարսից ծոցը Սեւ ծովին կապող ծրագրի մաս, ապա Հայաստանը կստանա ոչ միայն տնտեսական օգուտներ, այլեւ զգալիորեն կբարելավի իր աշխարհաքաղաքական դիրքերը մեր տարածաշրջանում՝ հաշվի առնելով ադրբեջանա-թուրքական շրջափակումը: Այսինքն՝ մենք, ըստ էության, կհաղթահարենք այդ շրջափակումը: Բայց դրա համար լուրջ ջանքեր են պահանջվում՝ կառուցելու եւ ավարտին հասցնելու հյուսիս-հարավ ավտոմայրուղին եւ նաեւ Հայաստան-Իրան երկաթուղու խնդիրը բերելու օրակարգ՝ փորձելով այդ երկաթուղու համար ֆինանսավորում հայթայթել Չինաստանից: Եվ իրանական կողմն էլ, առնվազն փորձագիտական մակարդակով, կարծեք թե, շեշտադրում անում է այդ խնդրի վրա՝ խոսելով Իրանի չինական կողմի հետ բանակցելու պատրաստակամության մասին: Այս երկու բաղադրիչները տրանսպորտային ոլորտում չափազանց կարեւոր են՝ ոչ միայն հայ-իրանկան հարաբերությունների համար, այլեւ մեզ համար՝ շրջափակումը հաղթահարելու, իսկ Իրանի համար՝ դեպի Եվրոպա ելք ունենալու իմաստով:

- Պարո՛ն Ոսկանյան, վերը նշված հարցերում ի՞նչ դեր ունի Նիկոլ Փաշինյանի գործոնը: Ռոհանին իր խոսքում շեշտեց, որ Փաշինյանի գլխավորած թիմի՝ Հայաստանի կառավարության ղեկավարումն ստանձնելուց հետո երկու երկրների միջեւ առևտրաշրջանառության ծավալները զգալիորեն աճել են:

- Ես ընդհանրապես չէի ուզենա անձնավորել Հայաստան-Իրան հարաբերությունները, որովհետեւ երկու պետությունների պարագայում էլ հարաբերությունները մշտապես զարգացել եւ զարգանում են վերընթաց կորագծով: Ընդհանրապես շատ կարեւոր է մեր պետության համար Իրանի հետ հարաբերություններում ապահովել շարունակականությունը: Անարդարացի կլիներ չխոսել այն մասին, որ ԵԱՏՄ-ի հետ համաձայնագրի կնքման գործընթացն սկսվել է նախկին իշխանությունների կողմից եւ հաջողությամբ շարունակվել նոր իշխանությունների ջանքերով, ինչը չափազանց կարեւոր է: Միջազգային ասպարեզում շատ է կարեւորվում հենց շարունակականությունը: Շատ կարեւոր է, որ Հայաստանը հանդես է գալիս ոչ թե անձերի տեսքով, այլ՝ որպես պետություն:

- Ռոհանին Երեւանում խոսեց նաեւ ԱՄՆ-ի պատժամիջոցների մասին: Նա մասնավորապես նշեց, որ ԱՄՆ-ի կողմից դոլարի՝ որպես զենքի կիրառումն աշխարհում կհանգեցնի տնտեսական ահաբեկչության: Այս հայտարարություններով նա չվնասե՞ց Հայաստանին:

- Բնականաբար մեր պարագայում այդքան էլ լավ չէ, որ տարբեր երկրների առաջնորդներ քարոզչական տիրույթում իրար հարվածներ են հասցնում Հայաստանի տարածքից: Հիշում եք՝ նաեւ ԱՄՆ նախկին պաշտոնյաներից մեկը՝ Ջոն Բոլթոնը, Հայաստանից հայտարարություններ արեց Իրանի մասին: Ես կարծում եմ՝ այս խնդիրը պետք է հավասարակշռի մեր դիվանագիտությունը՝ կրկին աշխատելով զանազան կողմերի հետ: Ակնհայտ է, որ Իրանը մեզ համար չափազանց կարեւոր հարեւան եւ բարեկամ երկիր է: ՀՀ վարչապետն Իրանը բնորոշեց ռազմավարական հարեւան: ԱՄՆ-ի հետ էլ մենք ունենք գործընկերային հարաբերություններ, հետեւաբար անհրաժեշտ է, որ ցանկացած պարագայում մենք խուսափենք թույլ տալ՝ Հայաստանը դառնա պայքարի թատերաբեմ:

- Պարո՛ն Ոսկանյան, Պուտին-Ռոհանի հանդիպումը գնահատեցիք պատմական: Վերջում կուզենայի ճշտել այն, ըստ Ձեզ, որեւէ շարունակություն կունենա՞:

- Ես կարծում եմ, որ չափազանց արդյունավետ կլինի, եթե Հայաստանը կարողանա մշակել ձեւաչափ, որտեղ կհանդիպեն Իրանի, Հայաստանի եւ Ռուսաստանի բարձրաստիճան ղեկավարները հենց Հայաստանի տարածքում. երեւանյան ֆորմատ կարելի է դա անվանել կամ միգուցե այլ անվանում գտնվի, բայց դա կարող է շատ արդյունավետ եւ օգտակար լինել մեր երկրի միջազգային հեղինակությունը բարձրացնելու եւ տարածաշրջանում մեր հակառակորդներին, շախմատային լեզվով ասած, մատ անելու համար:

Տպել
14190 դիտում

Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ

Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը փակ է բոլոր տրանսպորտային միջոցների համար

Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա

Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները

Ոչ միայն դեղերը, այլև վիտամինները, սննդային հավելումները պետք է պահվեն երեխաների համար անհասանելի վայրում. ԱՆ

Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով

Ֆրանսիայի հետախուզական ծառայությունները խորհուրդ են տալիս չեղարկել Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունը

Մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն Երևանի և 2 մարզի որոշ հասցեներ

Բախվել են «Նիսսան» և «ՎԱԶ» մակնիշի ավտոմեքենաներ

Հայտարարվել է Տաթև ՀԷԿ-ի ՕԿՋ-ի վերանորոգման աշխատանքների տեխնիկական վերահսկողության մրցույթ

Քարաթափում Արարատի մարզում. ճանապարհը դարձել է միակողմանի երթևեկելի

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել