Երևանում և Հանրապետության տարբեր քաղաքներում շարունակվում են «Իմ քայլը» նախաձեռնության բողոքի ցույցերը Սերժ Սարգսյանի վարչապետության դեմ: Թեմայի շուրջ «Առաջին լրատվական»-ը զրուցել է թբիլիսյան Black Sea Press լրատվական գործակալության գլխավոր խմբագիր, քաղաքագետ Գելա Վասաձեի հետ:
– Պարոն Վասաձե, հավանաբար հետևում եք Հայաստանի վերջին զարգացումներին:
– Իհարկե, մեծ հետաքրքրությամբ հետևում եմ, քանի որ Հայաստանը շատ մոտ երկիր է մեզ համար, մենք հարևաններ ենք, և շատ կարևոր է, որ ձեր երկրում լինի խաղաղություն, կայունություն, ազատություն և ժողովրդավարություն: Դա շատ կարևոր է: Ինչ վերաբերում է ներկայիս իրավիճակին, տեսեք, թե ինչն է խնդիրը: Պարզ է, թե ինչու է այս ամենը տեղի ունենում: Ես հիմա չեմ ասելու հայ ընթերցողին այն, ինչ նրանք առանց այդ էլ լավ գիտեն: Իհարկե, ես չեմ կարծում, որ Հայաստանում հեղափոխական իրավիճակ է: Ես կասեի, որ Հայաստանում չկա հեղափոխական իրավիճակ: Ինչպես մյուս հետխորհրդային երկրներում, այնպես էլ Հայաստանում չկան զարգացած ժողովրդավարական ինստիտուտներ, և այն, որ Սերժ Սարգսյանը դառնում է Հայաստանի վարչապետ, հենց դրա հետևանքն է:
Մյուս կողմից, եկեք հարց տանք՝ եթե, ասենք, Սերժ Սարգսյանը չդառնա վարչապետ, ապա ի՞նչ կլինի այդ դեպքում: Խորհրդարանում մեծամասնությունը կազմում է Հանրապետական կուսակցությանը, և մենք դա լավ գիտենք: Մենք նաև գիտենք, որ ընդդիմությունը ևս ճանաչել է ընտրությունները: Այդպիսով վարչապետ կարող է դառնալ մեկ ուրիշը: Խնդիրը դա չէ: Խնդիրն այն է, որ հասարակությունը պետք է ցույց տա, որ ինքը դեմ է: Եվ երբ մենք ասում ենք, որ չկան ժողովրդավարական ինստիտուտներ, հենց նման բաներից են ձևավորվում այդ ժողովրդավարական ինստիտուտները: Ես հաճախ եմ լինում Հայաստանում և համոզված եմ, որ Հայաստանում կա փոփոխությունների, բարեփոխումների պահանջ, կա պահանջ դառնալու ժամանակակից և դինամիկ զարգացող պետություն: Իսկ ո՞ւմ է ուղղված այդ պահանջը՝ իշխանություններին: Հույս ունեմ, որ այսօրվա ցույցերը ցույց կտան իշխանություններին, որ այդ պահանջը կա և դրված է շատ սուր ձևով, և հարկավոր է իրականացնել բարեփոխումներ: Ես հեղափոխության հնարավորություն չեմ տեսնում, եթե իշխանությունները սարսափելի հիմարություններ չգործեն: Եթե անեն հիմարություններ, – իսկ հիմարությունը տվյալ դեպքում ցուցարարների նկատմամբ ուժ կիրառելն է,- ապա հնարավոր է ամեն ինչ: Մենք բազմիցս դրա ականատեսն ենք եղել հետխորհրդային տարածաշրջանում:
– Դուք ասում եք, որ Հանրապետական կուսակցությունը Դաշնակցության հետ միասին մեծամասնություն ունի խորհրդարանում, և ամեն դեպքում վարչապետը լինելու է նրանց ներկայացրած թեկնածուն, բայց մարդիկ, կարծես, առաջին հերթին Սերժ Սարգսյանի անձից են դժգոհ, որ ոչ թե համակարգը, այլ նույնիսկ երկրի ղեկավարի անձը այլևս չի փոխվում:
– Ես կարծում եմ, որ այնուամենայնիվ, մարդիկ ավելի շատ դժգոհ են համակարգից, ոչ թե անձից, թեև, իհարկե, տվյալ դեպքում անձը խորհրդանշում է այդ համակարգը: Ըստ էության, Սերժ Սարգսյանն այսօր իր ձեռքում կենտրոնացրել է բոլոր ուժային կառույցները, և ոչ միայն ուժային, այլև ֆինանսական և այլ կառույցները: Ինչ-որ մեկին ենթարկել է, մյուսին կաշառել և այլն: Դա փաստ է՝ անկախ այն հանգամանքից, թե ինչպես ենք մենք նրան վերաբերվում՝ լավ, թե վատ: Այդպես պետք էր անել, թե պետք չէր՝ դրանք արդեն բարոյական գնահատականներ են: Մենք տեսնում ենք, որ այն մի քանի օրերին, երբ Սերժ Սարգսյանը իրավականորեն իշխանության ղեկին չէր, առաջացավ որոշակի վակուում: Այսինքն՝ այստեղ պետք է փոխել ոչ թե անձերին, այլ համակարգը: Հարցն այն է, թե Սերժ Սարգսյանն ի վիճակի՞ է փոխել համակարգը: Նա պետք է պատասխանի այդ հարցին: Եթե նա ի զորու չէ, եթե չանի դա այս ամենից հետո, այդ դեպքում հեղափոխական ճանապարհը Հայաստանի համար անխուսափելի կդառնա: Այսօր ես դա չեմ տեսնում, բայց եթե տեսանելի ապագայում իշխանական թիմը և Սերժ Սարգսյանը չհասկանան, որ երկրին պետք են փոփոխություններ, ապա այդ դեպքում հեղափոխությունը Հայաստանում անխուսափելի է՝ ինչպես անխուսափելի կլիներ ցանկացած այլ երկրում: Դա պարզ է: Երբ իշխանությունը չի բավարարում հասարակության պահանջները, իշխանությունը փոխվում է՝ անկախ այն հանգամանքից, թե որքանով է նա ուժեղ:
– Դուք այդպե՞ս եք կարծում:
– Այո, ես այդպես եմ կարծում:
– Հաշվի առնելով Վրաստանի հաջողված փորձը, նկատի ունեմ «վարդերի հեղափոխությունը»՝ Միխեիլ Սաակաշվիլու գլխավորած շարժումը, որքանո՞վ է արդյունավետ «Իմ քայլը» նախաձեռնության ցուցարարների ներկայիս մարտավարությունը: Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ իրենք սկսում են «թավշյա հեղափոխություն»: Ի՞նչն է պակասում նրանց հաջողության հասնելու համար, ինչ-որ լծակնե՞ր իշխանության ներսում, ժողովրդի ավելի լայն զանգվածների աջակցությո՞ւն: Եվ ի՞նչ դեր է նման դեպքերում խաղում արտաքին ուժերի աջակցությունը:
– Սա շատ լավ հարց է, որովհետև կարծում եմ, որ ցանկացած հեղափոխություն ներքին և արտաքին գործոնների համակցություն է: Առանց արտաքին աջակցության ցանկացած հեղափոխություն հետխորհրդային տարածաշրջանում դատապարտված է ձախողման: Առավել ևս պետք է հաշվի առնել նաև տարածաշրջանային և միջազգային իրադրությունը՝ Ռուսաստանի և Միացյալ Նահանգների աճող և խորացող դիմակայությունը: Բայց շատ հաճախ մարդիկ, ովքեր գտնվում են իշխանության ներսում, մեծ սխալ են գործում: Այսօր Հայաստանի իշխանությունները չպետք է հույս ունենան, որ քանի որ չկա աջակցություն դրսից, հեղափոխությունն անհնար է: Աջակցությունը դրսից որպես կանոն գալիս է այն ժամանակ, երբ պարզ է դառնում, որ ներքին հեղափոխությունը հնարավոր է: Դրա համար էլ ասում եմ՝ շատ կարևոր է, որ Հայաստանի իշխանությունները հիմարություններ չանեն, որովհետև եթե արվեն մի շարք ռեպրեսիվ քայլեր, որոնք կզայրացնեն Հայաստանի հանրությանը, աջակցությունը դրսի ուժերի կողմից չի ուշանա: Իսկ առայժմ այն չկա:
– Այո, չկա: Արտաքին ուժերը՝ Եվրամիությունը, Միացյալ Նահանգները, Ռուսաստանը մշտապես աջակցել են Սերժ Սարգսյանին: Ինչո՞ւ:
– Որովհետև և՛ Եվրամիությունը, և՛ Միացյալ Նահանգները, և՛ Մոսկվան ուզում են հարաբերություններ կառուցել Հայաստանի հետ՝ որպես պետության: Հնարավոր չէ հարաբերություններ կառուցել Հայաստանի հետ՝ որպես հասարակության: Հայաստանը պետություն է, պետական սուբյեկտ: Այդ պատճառով ցանկացած քաղաքական գործիչ և՛ Եվրամիությունում, և՛ Միացյալ Նահանգներում և առավել ևս Մոսկվայում հետապնդում են իրենց անձնական շահերը: Այդ պատճառով ես ասացի, որ եթե առաջանան նշաններ, որ իշխանության փոփոխությունը հնարավոր է, այդ դեպքում կլինի աջակցություն դրսից: Իսկ այդ ժամանակ իշխանությունների համար կլինեն շատ վատ նորություններ:
– Իսկ կարո՞ղ եք ինչ-որ կանխատեսում անել, թե ինչպես կավարտվեն այս իրադարձությունները Հայաստանում:
– Գիտեք, կանխատեսում անելու համար պետք է կա՛մ աստղագետ լինես, կա՛մ պայծառատես: Ես ո՛չ մեկն եմ, ո՛չ մյուսը: Այսօրվա դրությամբ ես արձանագրում եմ փաստը, որ հեղափոխական իրավիճակ Հայաստանում չկա, բայց իրադարձությունները զարգանում են դինամիկ աճող կորագծով: Իհարկե, շատ բան կախված է ընդդիմության գործողություններից, բայց վճռական խոսքը իշխանություններինն է: Իշխանությունները պետք է ապացուցեն ժողովրդին, որ իրենք ուզում են և կարող են փոխվել: Ռեպրեսիվ մեթոդներով այստեղ որևէ արդյունքի չես հասնի: