Ադրբեջանի նոր հակահայկական նախագիծը. վտարանդի կառավարության վտանգները

Մայիսի 10-ին հայտարարվել է «Արեւմտյան Ադրբեջանի (Իրեւան) Հանրապետության վտարանդի կառավարության» ստեղծման մասին: Թուրքիայի Կայսերիի համալսարանի պրոֆեսոր, հայագետ Գաֆար Չախմաղլին «ընտրվել է» «Արեւմտյան Ադրբեջանի Հանրապետության» նախաձեռնող խմբի նախագահ Բոաոյան համաժողովի կազմակերպած տեսակոնֆերանսի ընթացքում տեղի ունեցած քննարկումներից հետո:

Ադրբեջանական պարբերականների հետ զրույցում Չախմաղլին նշել է, որ «վտարանդի կառավարության» գաղափարն արդեն վաղուց կանգնած է «ինչպես Ադրբեջանի, այնպես էլ Թուրքիայի օրակարգում», եւ որ «արեւմտաադրբեջանական (իրեւանական) ծագմամբ կարեւոր մարդիկ գնացել են այդ վճռական քայլին»: Նա նաեւ կիսվել է «Իրեւանի Հանրապետության» հեռանկարային պլաններով՝ նշելով, որ սկզբում նախատեսվում է ստեղծել Ազգային խորհուրդ, ինչից հետո տեղի կունենան խորհրդարանական ընտրություններ եւ կձեւավորվի կառավարություն:

Թե ովքեր պետք է ընտրեն Ազգային խորհրդի պատգամավորներին, որն էլ իր հերթին պետք է ձեւավորի կառավարություն, չի նշվում: Փոխարենը Չախմաղլին նշել է, որ «Իրեւանի Հանրապետության» նպատակը «պատմական հողերը վերադարձնելն է»: «Պատմական հողերը» ենթադրում են Երեւանը, Սյունիքը, Սեւանը, Գյումրին եւ Հայաստանի Հանրապետության այլ տարածքներ:

Այս ամենը վատագույն դեպքում զավեշտալի կլիներ, եթե Ադրբեջանի ղեկավարությունը՝ ի դեմս նախագահ Իլհամ Ալիեւի, հրապարակայնորեն նույնատիպ մտքեր չարտահայտեր: Մեծ Հայրենական պատերազմում հաղթանակի առթիվ ռուսական պարբերականներից մեկին տված հարցազրույցում Ալիեւը հայտարարել էր, թե 1820-ականներին Իրանից եւ Թուրքիայից «պատմական ադրբեջանական տարածք են տեղափոխվել հարյուր հազարավոր հայեր», իսկ մինչ այդ ներկայիս Հայաստանի մի շարք տարածքներում «ադրբեջանական պետականություն է եղել»:

Պաշտոնական Բաքվի նման հռետորաբանությունը հիմք է տալիս՝ կարծելու, որ հերթական հակահայկական նախագիծը առաջիկայում լայն ֆինանսական եւ հոգեբանական աջակցություն կստանա Ադրբեջանի, ինչպես նաեւ հնարավոր է՝ Թուրքիայի կողմից, քանի որ լուծում է տարածաշրջանային այլ՝ միգուցե ավելի կարեւոր խնդիր, քան հայ-ադրբեջանական հակամարտությունն է:

Նորաստեղծ «վտարանդի հանրապետության» իրական նպատակները չեն սահմանափակվում Հայաստանի տարածքներով: Արեւմտյան Ադրբեջանը (Ազարբայեջան) նահանգ է Իրանի հյուսիս-արեւելքում՝ Իրանական Ադրբեջանում: Որպես քաղաքական նախագիծ՝ եզրույթը եւս նոր չէ եւ Ադրբեջանում սկսել է օգտագործվել 2000-ականների սկզբից: Որպես Իրանի դեմ խաղաքարտ՝ ակտիվ աջակցությունն է ստացել ԱՄՆ-ում: Այսինքն՝ որպես հեռանկարային նախագիծ՝ «Արեւմտյան Ադրբեջանը» կարող է օգտագործվել Իրանի դեմ՝ հընթացս փորձելով նպաստել Հայաստանի ուղղությամբ Ադրբեջանի տարածքային նկրտումների բավարարմանը: Այս վարկածի օգտին է խոսում նաեւ այն, որ երկու ճանապարհն էլ տեղավորվում են պանթուրքիզմի գաղափարախոսության շրջանակներում:

Մյուս կողմից, սակայն, Իրանի հյուսիսը անկախացնելու սցենարում թուրք-ադրբեջանական տանդեմը պետք է ծայրահեղ զգույշ լինի՝ իրենց տարածքում անկախացումների շքերթ թույլ չտալու համար: Բացի դրանից՝ այս սցենարով շարժվելու դեպքում Բաքուն ու Անկարան պետք է հաշվի առնեն, որ տարածաշրջանային եւ միգուցե համաշխարհային խաղացողները եւս դիրքավորվելու են բարիկադների տարբեր կողմերում, ինչը կարող է զգալիորեն խառնել նախօրոք գծած ծրագիրը:

Ինչ վերաբերում է զուտ Հայաստանի ուղղությամբ տարվող պայքարին, «Իրեւանի Հանրապետության» նպատակն ավելի շատ հոգեբանական է եւ հիմնված է հետեւյալ պարզունակ մտածելակերպի վրա. «Եթե Հայաստանից պահանջենք իրենց ողջ տարածքը, ապա նրանք կզիջեն մեզ մերը»: «Մերը» ասելով՝ հարեւան երկրում նկատի ունեն Արցախը եւ հնարավոր է՝ Սյունիքը: Ըստ էության՝ սա տարածքային պահանջ է ՀՀ-ին, դեռեւս անուղղակի, սակայն ֆինանսավորման աղբյուրների բացահայտման պարագայում կարելի է համարել պաշտոնական տարածքային ոտնձգություն:

Նվազագույն վտանգը, որը կարող է «Արեւմտյան Ադրբեջան» երեւույթը պարունակել, դա համեմատությունն է հայկական Արեւմտյան Հայաստանի վտարանդի կառավարության հետ, սակայն ի տարբերություն «Արեւմտյան Ադրբեջանի»՝ Արեւմտյան Հայաստանի վտարանդի կազմակերպություններն ունեն պատմություն, բնականոն զարգացում եւ արդյունք են տարբեր երկրների հայության աշխատանքի: «Արեւմտյան Ադրբեջանը» բնական զարգացման եւ պատմական նախադրյալների բացակայության պատճառով նման հականիշներից զուրկ է, թեեւ «պատմաբանների» կողմից ամեն ինչ արվելու է՝ դրանք «ստեղծելու» եւ ոչ բծախնդիր ուսումնասիրողին հրամցնելու համար: Պակաս վտանգավոր չէ ինքնին «Արեւմտյան Ադրբեջան» գաղափարի, եզրույթի եւ անգամ քարտեզի շրջանառությունը, դրանց շուրջ խոսակցությունները եւ քննարկումները, անկախ դրանց երանգավորումից եւ բերված փաստարկներից, քանի որ վերոնշյալ «ոչ բծախնդիր ուսումնասիրողներին» հետաքրքրում է ոչ թե իրականությունը, այլ հնչողությունը եւ կրկնությունների քանակը:

Տպել
54522 դիտում

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում