Հայաստանի խորհրդարանը քիչ առաջ` 45 կողմ, 55 դեմ ձայներով, մերժեց Նիկոլ Փաշինյանի թեկնածությունը վարչապետի պաշտոնում:
Հայաստանի համակարգին քաջածանոթ մարդիկ նույնիսկ Սերժ Սարգսյանի հրաժարականից հետո վստահ պնդում էին, որ իշխանությունը չի նահանջելու: Երեկ կեսգիշերից հետո այդ ճշմարտությունն ակնհայտ դարձավ գրեթե բոլորի համար, երբ գիշերը լրատվություն տարածվեց ՀՀԿ Գործադիր մարմնի նիստի մասին: Ավանդույթի ուժով իշխանություններն իրենց սկզբունքային որոշումները կայացնում են խորհրդավոր գիշերներին` խորհրդանշելով դրանցում հասարակության կամքի, ցանկության բացակայությունը:
Այսօր ամբողջ օրը խորհրդարանի պատերի ներսում լարված դիմակայություն էր ընթանում հեղափոխության և հակահեղափոխության կողմնակիցների, նրանց փաստարկների, թեզերի միջև: Բոլորը խոսում էին երկխոսության և կոմպրոմիսի անհրաժեշտության մասին` թեև դասական քաղաքականությունը հնարավոր չի համարում նման կոմպրոմիսը:
Հայաստանում իրավիճակը պատային է ու ոչ այնքան այն պատճառով, որ մեր, այսպես կոչված, էլիտան բացարձակապես զուրկ է որակներից:
Հեղափոխության էներգիան թույլ է տվել կաթվածահար անել Երևանը, երկիրը, պետական իշխանությունը, սակայն գոնե առայժմ չի կարողանում կազմաքանդել քրեաօլիգարխիկ համակարգը: Վերջինս տիրապետում է ահռելի ֆինանսական, վարչական ռեսուրսների, սակայն չի կարողանում վերահսկել հասարակությանը, նրա տրամադրություններին: Մի կողմից` «տաս հազար դրամ»-ներն այլևս չեն աշխատում, մյուս կողմից` իշխանությունը զուրկ է հասարակությանը պրոդուկտիվ, ռացիոնալ գաղափար առաջարկելու հնարավորությունից:
Հեղափոխությունը կարող է հաղթել, եթե իշխանության ամրոցի դուռը ներսից բացող կա: Հայաստանում ծավալվող համաժողովրդական շարժումն աննախադեպ է, բայց անցած մեկ ամսվա ընթացքում այդ խնդիրը լուծել չի կարողացել(պատճառների մասին կխոսենք այլ առիթով):
Ինչո՞ւ հակահեղափոխությունը հակահարձակման անցավ հենց այսօր: Արդյո՞ք խնդիրը վարչապետի թեկնածուի անձն է: Սուբյեկտիվ ընկալման հարց է. նման ակնարկ կար անգամ ՀՀԿ խմբակցության ղեկավար Վահրամ Բաղդասարյանի ելույթում: Սակայն անձնավորված վարկածը չափազանց թույլ և պարզունակ է, որովհետև հեղափոխությունները հաղթում են միայն իրենց առաջնորդներով: Համաշխարհային պատմությունն այլ նախադեպեր չունի:
Թե՞ համակարգը ռեաբիլիտիացիայի շանս է տեսնում: Ակնհայտ է, որ այսօր Նիկոլ Փաշինյանի ընտրության տապալումից հետո գնդակը գտնվում է իշխանության դաշտում: Տրամաբանությունը հուշում է` եթե այսօր ՀՀԿ խմբակցությունը մերժել է մյուս երեք խմբակցությունների, ըստ էության, միասնական թեկնածուին, ապա յոթ օր հետո պարտավոր է թեկնածու առաջադրել հենց ինքը:
ՀՀԿ-ն, իհարկե, խորհրդարանական թվաբանության խնդիր չունի, սակայն նման փորձ ապրիլի 17-ին արդեն արել է, բայց նույնիսկ Սերժ Սարգսյանը չկարողացավ դիմանալ համաժողովրդական շարժման ճնշմանը: Ի՞նչ է փոխվել այս օրերին, ինչպե՞ս է իշխանությունը լուծելու փողոցի հարցը: Արդյո՞ք իշխանություններն իրենք են նախաձեռնում արտահերթ ընտրություններ, քանի դեռ կոնսոլիդացված է համակարգն` իր ֆինանսական, վարչական ռեսուրսներով: Գուցե գործ ունենք այս վարկածի հետ, մանավանդ` հեղափոխությունը դեռ չի հասցրել ինստիտուցիոնալացվել (այնուամենայնիվ` տարբեր են զանգվածային միջոցառումներն ու ընտրական գործընթացը):
Սակայն հակահեղափոխության հակագրոհի համար խիստ էական կարող է լինել Ռուսաստանի դիրքորոշումը: Մոսկվան, մեծ հաշվով, անտարբեր արձագանքեց Սերժ Սարգսյանի հրաժարականին, սակայն չի կարող հանդուրժել քրեաօլիգարխիկ համակարգի կազմաքանդումը, որովհետև հասարակության սուբյեկտության վերականգնումը և կոռումպացված իշխանության հեռացումը Հայաստանում օբյեկտիվորեն կասկածի տակ է դնելու Պուտինի մոդելի կենսունակությունը և Ռուսաստանի տոտալ ազդեցությունը:
Խորհրդարանի այսօրվա քվեարկությունը ավելի խորացրեց ճգնաժամը` քաղաքականությունը լեգալ հարթակներից դարձյալ դուրս մղելով փողոց: Եթե անհապաղ չստեղծվեն քաղաքական երկխոսության նոր հարթակներ, ապա իրավիճակն առաջիկա ժամերին ու օրերին կարող է դուրս գալ վերահսկողությունից` ունենալով նույնիսկ արյունոտ հետևանքներ:
Նույնիսկ հակահեղափոխությունը պետք է ունենա ինչ-որ ռացիոնալ մոտիվներ, այլապես` գործ ունենք քինախնդիր ռևանշի հետ:
Լուսանկարը՝ Photolure-ի
