«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է «Սասնա ծռեր» համահայկական կուսակցության քարտուղարության համակարգող Վարուժան Ավետիսյանը։
– Պարոն Ավետիսյան, օրերս տեղի ունեցավ Վազգեն Մանուկյանի ղեկավարած «Վերնատուն» հասարակական–քաղաքական կազմակերպության առաջին համաժողովը։ Ի՞նչ կարծիք ունենք այս նախաձեռնության մասին, որն ակնհայտորեն տեղավորվում է այս իշխանություններին ընդդիմադիր հարթակում։
– Հայաստանում շատ երևույթներ աղավաղված են: Այդ թվում՝ ընդդիմությունը: Առնվազն պետք է տարբերել ռևանշիստներին և կառուցողական ընդդիմադիրներին: Մինչդեռ, նույնիսկ գործող իշխանությունը չի ցանկանում հրաժարվել սև-սպիտակ խաղից, քանի որ ուզում է դառնալ մի իշխանություն, որն այլընտրանք չունի:
Անշուշտ, պարզունակ, հեռանկար չունեցող և շատ վտանգավոր մոտեցում է: Կարող է զարմանալի թվալ, բայց ռազմավարականությունից զուրկ որևէ իշխանությունն այլ կերպ չի կարող վարվել: Երբ լուրջ բան չունես առաջարկելու, բայց ուզում ես մնալ իշխանության, ստիպված ես լինելու մարդկանց վախեցնել անցյալի վերադարձով:
Նման իրավիճակը պետք է համախմբվելու և իրական ընդդիմադիր բևեռ ձևավորելու խթան դառնա ազգային-ժողովրդավարական ուժերի համար:
«Վերնատուն» անունը կրող և այդ անունը վարկաբեկող նախաձեռնությանը ժողովուրդը մերժեց ծննդյան պահից: Այն չունի իր դեմքով իշխանության համար պայքարելու հեռանկար: Վերջին առիթներով, Ժիրայր Սեֆիլյանի արտահայտած տեսակետների ամփոփմամբ, նրա առաքելությունը կարելի է ներկայացնել հետևյալ ձևակերպմամբ՝ գործող իշխանության նկատմամբ վստահության խարխլման ու այլ միջոցներով հող նախապատրաստել ռևանշի համար և արդարացնել ռևանշի նպատակով նախատեսված հանցագործությունները:
– Նախկին համակարգի աջակիցների հնարավորություններն առհասարակ ինչպե՞ս եք գնահատում, հնարավո՞ր է, որ այս իշխանություններից դժգոհությունը ռևանշի հնարավորություն ստեղծի:
– Հայաստանում համակարգ չի փոխվել, ուստի կարող ենք խոսել ռեժիմի՝ որպես կառավարման մեթոդների և միջոցների ամբողջության, մասնակի փոփոխության մասին: Նույն համակարգը, սպառելով բռնության էական բաղադրիչով ձևավորվող և գործող ռեժիմի ռեսուրսը, փորձում է ինքն իրեն փրկել նույն ռեժիմի ոչ բռնի, թավշյա բաղադրիչների գերակայացմամբ: Պետք է ասել, որ համակարգային փոփոխություններից այսուհետ ևս հրաժարվելու պարագայում նախկին ռեժիմն առնվազն մասամբ վերականգնվելու է՝ անկախ անձերից և նրանց անձնական հատկանիշներից: Այդպիսի միտումներ կան, և դրանք օբյեկտիվ են:
Այո, «Վերնատուն» անունը կրող նախաձեռնության և նախկին ռեժիմների այլ հանրաճանաչ ներկայացուցիչներն ու նրանց կողքին կանգնողներն իրենց դեմքով չեն կարող իշխանության հավակնել:
Բայց համակարգային փոփոխությունների չգնացող իշխանությունների նկատմամբ դժգոհությունն անշեղորեն աճելու է և, զուգահեռաբար, աճելու են նաև ռևանշի համար նպաստավոր պայմաններն ու նախադրյալները:
Եվ եթե ռևանշիստներին հաջողվի ստեղծել նախկինների հետ անմիջականորեն չասոցացվող գործունակ ուժեր, ապա ռևանշի սպառնալիքը կդառնա շատ իրատեսական:
Այս սցենարը խափանելու համար ևս հույժ կարևոր է ազգային-ժողովրդավարական բևեռի ձևավորումը:
– Կազմակերպության անդամները նշում են, որ նոր իշխանությունները արցախյան հարցը տանում են փակուղի, և որ բանակցությունները վտանգված են։ Ինչքանո՞վ եք համակարծիք այս դիտարկման հետ:
– Լենին-Աթաթուրք զավթիչ դաշինքով ձևավորված տարածաշրջանային հակահայ ճարտարապետության և ստալինյան սահմանադրության վրա հիմնված, այսպես կոչված, երրորդ հանրապետության իրավաքաղաքական հայեցակարգը, որի կարևոր բաղադրիչներից մեկը Արցախի կեղծ անկախությունն է, ինքնին փակուղի է: Եվ դրա հիմքով մինչ օրս վարվող բանակցություններն էլ են փակուղում՝ անցյալում, ներկայումս և, եթե այսպես մնա՝ նաև ապագայում: Այդ փակուղին է, որ վտանգում է Արցախն ու մեր պետականությունը: Հարկավոր է դուրս գալ այդ փակուղուց և որդեգրել առաջին հանրապետության իրավահաջորդության վրա հիմնված իրավաքաղաքական հայեցակարգ, վերակերտել Հայաստանի Հանրապետությունը և նրա տարածքային ամբողջականության վերականգման համատեքստում ամբողջացնել Արցախի դե յուրե միացման գործընթացը:
Անցյալին կառչած այս մարդիկ և ուժերը ժամանակավրեպ են, վնասակար և վտանգավոր: Նրանց ժամանակն անցել է: Պարզապես պետք է արձանագրենք այդ հանգամանքը և առաջ անցնենք:
– Ընդհանրապես արցախյան հարցը ներքաղաքական օրակարգ բերելը և դա իշխանությունների դեմ պայքարի միջոց դարձնելն ինչքանո՞վ է աշխատող տարբերակ:
– Արցախի հարցը դեռևս մեր թիվ մեկ ռազմավարական հարցն է և ամենազգայուն ազգային հարցն է, ուստի ներքաղաքական օրակարգը էապես պայմանավորված է դրանով: Այդ պատճառով դրա շահարկումը կարող է շատ արդյունավետ լինել ստոր քաղաքական պայքարի համար, ինչն էլ ռևանշիստները փորձում են անել:
Լուսանկարը՝ panorama.am-ի
