Երևան
16 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
16 °C
Financial Times-ի գլխավոր տնտեսական մեկնաբան Մարտին Վուլֆն ասում է, որ աշխարհին տնտեսական լուրջ դժվարություններ են սպասվում. այս տարի՝ առավելապես, եկող տարի՝ նմանապես: Առավել մեծ անկումներ սպասվում են առաջատար տնտեսություններին։ Զարգացող երկրների (նաեւ՝ Հայատանի-խմբ․) համար նույնքան ցավոտ չի լինի: «Մանրէն զգետնեց մեր ողջ ինքնավստահությունը եւ համաշխարհային արտադրությունը գլորեց անդունդ»,- գրել է նա:
Ներկայացնում ենք Մարտին Վուլֆի «Համաշխարհային տնտեսությունը փլուզվում է» հոդվածը, ուր անուրախ կանխատեսումների, աղյուսակների, համեմատականների ու տնտեսագիտական վերլուծությունների ավարտին նա հորդորում է… մարդասեր լինել:
Արժույթի միջազգային հիմնադրամը (ԱՄՀ) իր «Համաշխարհային տնտեսության հեռանկարներ» (World Economic Outlook) վերջին զեկույցում աշխարհում տիրող իրավիճակն անվանում է «Մեծ Մեկուսացում» “Great Lockdown”: Ես նախընտրում եմ այն կոչել «Մեծ Անջատում» “Great Shutdown”. սա ճշգրիտ արտացոլում է այն իրողությունը, որ համաշխարհային տնտեսությունը կփլուզվեր, նույնիսկ եթե քաղաքականություն մշակողները չկիրառեին սահմանափակումներ, եւ կգտնվեր այդ քայքայման փուլում մինչեւ մեկուսացման կարգի ավարտը: Այնուամենայնիվ, ինչ էլ այն կոչենք, մի բան պարզ է. սա մեծագույնն է ճգնաժամերից, որին բախվել է աշխարհը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից ի վեր, եւ ամենամեծ տնտեսական աղետն է 1930-ականների Մեծ Դեպրեսիայից հետո: Եվ աշխարհն այս կետին հասել է իր հզորների միջեւ պառակտումների եւ կառավարման բարձր օղակներում ահավոր ոչ-կոմպետենտության արդյունքում: Մենք կանցնենք սրա միջով, բայց՝ դեպի ո՞ւր:
Դեռ հունվար ամսին ԱՄՀ-ն գաղափար չուներ այն մասին, թե ինչ հարված էր սպասվում: Իսկ հիմա համաճարակի մեջտեղում ենք՝ զանգվածեղ հետեւանքների դիմաց: Շատ բան անորոշ է, իսկ կարեւորագույններից մեկն այն է, թե կարճատես առաջնորդներն ինչպես կարձագանքեն համաշխարհային սպառնալիքին:
Եվ ինչ արժե ցանկացած կանխատեսում, երբ ԱՄՀ-ն ենթադրում է, որ այս տարի պետությունների 90 տոկոսն իրական համախառն ներքին արդյունքի անկում կզգա ավելի, քան 2009-ին էր, երբ չինական արտադրական ծավալների էական ընդլայնումն օգնեց մեղմել հարվածը:Հունվարին ԱՄՀ-ն այս տարվա համար սահուն աճ էր կանխատեսում: Այժմ 2019-ի վերջին եռամսյակից մինչեւ 2020-ի երկրորդ եռամսյակ ԱՄՀ-ն կանխատեսում է 12 տոկոս անկում առաջատար տնտեսություններում եւ մոտ 5 տոկոս անկում՝ զարգացող երկրներում: Բայց, լավատեսորեն, կարելի է դիտարկել, որ երկրորդ եռամսյակը կլինի ցածրակետը: Դրանից հետո ակնկալվում է, որ կսկսվի վերականգնումը, թեպետ առաջատար տնտեսություններում արտադյունաբերությունը կմնա 2019-ի չորրորդ եռամսյակի մակարդակից ցածր մինչեւ 2022 թվականը:
Այս «ելակետը» ենթադրում է տնտեսության վերաբացում 2020-ի երկրորդ կեսին: Եթե այդպես լինի, ապա ԱՄՀ-ն կանխատեսում է 3 տոկոս գլոբալ անկում 2020 թվականին, որին կհաջորդի 2021 թվականի 5.8 տոկոսանոց ընդլայնումը: Առաջատար տնտեսությունների համար անկման ցուցանիշը 6.1 տոկոս կլինի, ընդլայնմանը՝ 4.5, դա լավատեսորեն ասած:
ԱՄՀ-ն առաջարկում է երեք այլընտրանքային սցենար՝ սառը ցնցուղի ազդեցությամբ: Առաջին սցենարով՝ մեկուսացման կարգավորումները կտեւեն 50 տոկոսով ավելի, քան՝ ենթադրվում են հիմա: Երկրորդով՝ 2021-ին կանցնի վարակի երկրորդ ալիքը: Երրորդով՝ այս երկուսի տարրերը կհամակցվեն:
Այսպես, այս տարի ավելի երկար մեկուսացման պայմաններում արտադրության համաշխարհային ցուցանիշները 3 տոկոսով ցածր կլինեն: Վարակումների երկրորդ ալիքով՝ 2021թ. աշխարհում արտադրությունը 5 տոկոսից ավելի անկում կգրանցի: Կամ այս երկու աղետների համակցմամբ՝ համաշխարհային արտադրությունը 8 տոկոսով կնվազի 2021 թվականի համար սահմանվածից:
Կանխատեսվում է, որ առաջատար տնտեսություններում պետական ծախսերը 10 տոկոսով ՀՆԱ-ից ավելին կլինեն, իսկ պետական պարտքը՝ միջինից 20 տոկոսով ավելի բարձր: Եվ մենք գաղափար անգամ չունենք, թե որ ուղին կլինի առավել ճիշտը: Ինչ էլ ընտրենք, կարող է վատթարը լինել. վիրուսը կարող է մուտացվել, կարող է պարզվել, որ հիվանդացած-լավացածների դիմադրողականությունը տեւական չէ, պատվաստանյութը կարող է ուշանալ: Մանրէն զգետնել է մեր ողջ ինքնավստահությունը:
Ի՞նչ պետք է անենք այս աղետը կառավարելու համար: Տարբերակ մեկ. պիտի սահմանափակումներից չհրաժարվենք մինչեւ որ մահացության մակարդակը վերահսկողության տակ առնենք: Անհնար կլինի վերաբացել տնտեսությունները մոլեգնող համաճարակի պայմաններում՝ բազմապատկելով մեռնողների թիվը եւ քայքայելով առողջապահական համակարգերը: Նույնիսկ եթե մեզ թույլ տրվեր գնել կամ վերադառնալ աշխատանքի, շատերն այդպես չէին անի: Բայց անհրաժեշտ է նախապատրաստել այդ օրվան՝ ստեղծելով առավելագույնս մեծ հզորություններ՝ մարդկանց թեստավորելու, մեկուսացման պայմաններում պահելու եւ բուժելու համար: Այժմ ոչ մի ծախս չպետք է խնայվի դրա կամ նոր պատվաստանյութ ստեղծելու, արտադրելու եւ օգտագործելու համար:
Ամենից առաջ, ինչպես Վաշինգտոնի Փեթերսոնի Միջազգային տնտեսագիտության ինստիտուտի՝ 20 առաջատար երկրների խմբի դերակատարության մասին զեկույցում է նշվում. «Պարզապես, եթե Covid-19-ի համավարակի դեմ պայքարում միջազգային համագործակցությունը պատշաճ չլինի, շատ ավելի շատ մարդ կմահանա»: Սա ճիշտ է առողջապահության քաղաքականության եւ համաշխարհային տնտեսության վրա ազդեցությանն արդյունավետ արձագանքելու առումով: Թե՛ համաճարակը, եւ թե՛ Մեծ Անջատումը համաշխարհային իրադարձություններ են: Անշուշտ, կարեւոր է աջակցությունն առողջապահական համակարգերին, ինչպես իր ելույթում ընդգծել է ԱՄՀ գլխավոր տնտեսագետ Մորիս Օբսֆելդը: Այնուամենայնիվ, նույնքան կարեւոր է տնտեսական աջակցություն հատկացնել աղքատ երկրներին՝ պարտքերի մարման, դրամաշնորհների եւ էժան վարկերի ձեւով: Անհրաժեշտ են ֆինանսական հսկայական վերաբաշխումներ՝ արդեն կատարված ոչ-անհրաժեշտ հատկացումները փոխանցելով ավելի աղքատ երկրներին:
Եվ մի բացասական կետ. այն տնտեսական ազգայնականությունը, որով Դոնալդ Թրամփն ու իր թիմն աշխատում էին՝ նախագահելով ԱՄՆ-ն, եւ որը նույնիսկ հայտնվեց ԵՄ կազմում, լուրջ վտանգ է ներկայացնում: Մեզ պետք է ազատորեն կազմակերպվող առեւտուր՝ հատկապես (բայց ոչ՝ բացառապես) բժշկական սարքավորումների եւ պարագաների գնումներում: Եթե համաշխարհային տնտեսությունը կտոր-կտոր լինի, ինչպես դա տեղի ունեցավ Մեծ Դեպրեսիայի արդյունքում, վերականգնվելու հավանականությունը կմթագնի, եթե, իհարկե, չսպանվի:
Մենք չգիտենք, թե համավարակն իր պահեստում է՛լ ինչ ունի կամ տնտեսությունն ինչ արձագանք կտա: Բայց գիտենք, թե ինչ պետք է անենք, որպեսզի այս սարսափելի փլուզումից դուրս գանք հնարավոր նվազագույն վնասներով:
Մենք պետք է հիվանդությունն առնենք վերահսկողության տակ: Առկա սահմանափակումների ավարտից հետո պետք է հսկայական ներդրումներ կատարենք համակարգերում դրանք կառավարելու համար: Մենք պետք է կատարենք անհրաժեշտ ամեն ծախս դրա հետեւանքներից պաշտպանելու համար ինչպես մեր ժողովրդին, այնպես էլ մեր տնտեսական ներուժը: Մենք պետք է օգնենք միլիարդավոր մարդկանց, ովքեր ապրում են այնպիսի երկրներում, որոնք առանց այլոց օժանդակության չեն կարող մարդկանց օգնել: Պետք է հիշենք ամենից առաջ, որ համավարակի պայմաններում այլեւս ոչ մի երկիր կղզի չէ: Մենք չգիտենք ապագան: Բայց մենք գիտենք, թե ինչպես պետք է փորձենք ձեւավորել այն: Մենք կանե՞նք դա. այդ է խնդիրը: Ես շատ եմ վախենում մեր պատասխանից:
Նարեկ Մանասյանը հաղթել է Ադրբեջանը ներկայացնող բռնցքամարտիկին
Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության նախաձեռնող խմբի նիստ․ Նիկոլ Փաշինյանը հանդես է եկել զեկույցով
Հրդեհ է բռնկվել ռեստորաններից մեկի ծխատարում
ԼՂ-ից բռնի տեղահանված ուսուցիչների օժանդակության ծրագրի գործողության ժամկետը երկարաձգվել է
ԱԳՆ-ում քննարկվել են Բրյուսելի եռակողմ հանդիպման ընթացքում ձեռք բերված պայմանավորվածություններին վերաբերող հարցերը
«Ակադեմիական քաղաք» ծրագիրը քննարկվել է մարզերում գործող ՀՀ պետական բուհերի ռեկտորների հետ
Բռնցքամարտի ԵԱ․ Բարեղամ Հարությունյանը եզրափակչում է
Կստեղծվի և կներդրվի թանգարանների Էլեկտրոնային տոմսերի միասնական ավտոմատացված համակարգ
Այն ինչ տեղի ունեցավ 1915-ին, չկանխվեց և պատճառ դարձավ նմանատիպ իրադարձությունների կրկնությանը շատ երկրներում․ նախագահ
Մենք «ՈՒԱԶ»-ով չենք մտել ժողովրդի մեջ, չորս տարեկան թևը կոտրած երեխա էր սպասում. հարցազրույց Տավուշի ԵԿՄ նախագահի հետ
Եգիպտոսն Իսրայելին է փոխանցել մեկ տարով հրադադարի մասին ՀԱՄԱՍ-ի առաջարկը
Երևան-Գյումրի ճանապարհին բեռնատարներ են բախվել․ «ԶԻԼ»-ը կողաշրջվել է
2․5 գյուղի ավերակների վերադարձը միակողմանի չէ, քանի որ դրա դիմաց մենք Ադրբեջանից լուրջ խաղաքարտ ենք ստանում․ Իոաննիսյան
Ազգային ժողովը Ռուսաստանի Դաշնությունից նամակ չի ստացել
Դանիական պատվիրակությունը Գորիսում ԵՄ դիտորդական առաքելության հետ պարեկություն է իրականացրել
Ժողովուրդը շատ լավ է հասկանում, թե իր շուրջն ինչ է տեղի ունենում, փողոցում գտնվողները արդյունքի չեն հասնելու. Մկրտչյան
«Օրենքով գող»-ը ակումբներից մեկում վիճաբանել, հայհոյել է, հարվածներ հասցրել մեկ անձի․ նրան մեղադրանք է ներկայացվել
Աբովյանի կամրջի հարևանությամբ մեքենաներ են բախվել
Ռուբեն Վարդանյանը դժկամությամբ, բայց համաձայնել է ընդհատել հացադուլը․ նրան թույլ են տվել խոսել կնոջ հետ
Սանոսյանն ու Կոպիրկինը ԱԷԿ-ի 2-րդ էներգաբլոկի շահագործման երկարաձգման աշխատանքների վերաբերյալ հարցեր են քննարկել
Ալեն Սիմոնյանն ու Դըվինազը մտքեր են փոխանակել անվտանգային և տնտեսական դիվերսիֆիկացման հնարավորությունների շուրջ
Ալագյազում Մալխաս և Ռոման Ամոյանների անվան նոր մարզադպրոց կկառուցվի
Փոխվարչապետն ու Իրանի դեսպանն անդրադարձել են սահմանազատման գործընթացի վերջին զարգացումներին
Նոյեմբերյան-Բագրատաշեն ճանապարհը փակած ակցիայի մասնակիցը ձերբակալվել է․ վերջինս հետախուզման մեջ է եղել
Զինծառայողը ականապայթյունային վնասվածք է ստացել
Միրզոյանը Սերբիայի ԱԳ նախարարի հետ հեռախոսազրույցում ընդգծել է Հարավային Կովկասում հարատև խաղաղության կարևորությունը
Կորոնավիրուսի ժամանակ 829 կեղծ պատմագրի հիման վրա Առողջապահության նախարարությունից հափշտակվել է 263 մլն 480 հազար դրամ
Ռեստորանի մոտ մեքենաներ են բախվել․ դրանցից մեկը դուրս է եկել երթևեկելի գոտուց, բախվել օբյեկտներից մեկի պատին
Հիմա հեշտ է պառկել ասֆալտին ու ցույց տալ, թե փրկում եք հայրենիքը․ Սաֆարյանը՝ ԱԺ նախկին գործընկերներին
Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին կոորդինատների ճշգրտման աշխատանքների շրջանակներում 20 սահմանային սյուն է տեղադրվել
ԱԺԲ-ի հանրահավաքի ժամանակ բռունցքով ոստիկանության ծառայողի գլխին հարվածած կինը ձերբակալվել է
Հակոբ Արշակյանը Սիրիայի Ժողովրդական ժողովի փոխնախագահին է ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը
Պապոյանն ու ՌԴ դեսպանը քննարկել են Վերին Լարսով Վրաստանից Ռուսաստան տանող ճանապարհով բեռնափոխադրումների խնդիրները
Տաքսու մեջ ծխելու հետ կապված վեճի ժամանակ ուղևորը քիմիական նյութ է փչել վարորդի դեմքին․ վերջինս այրվածքներ է ստացել
Հնդկաստանի ԱԳՆ-ն արձագանքել է Հայաստանին զենք մատակարարելու վերաբերյալ Ադրբեջանի քննադատությանը
ՄԻՊ արագ արձագանքման խմբեր են մեկնել Ոստիկանության բաժիններ՝ այսօր բերման ենթարկված անձանց տեսակցելու համար
Դոլարն էժանացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 25-ին
«Խաղաղության խաչմերուկը» Հայաստանի տեսլականն է դեպի խաղաղություն. Սիմոնյանը՝ Սիրիայի խորհրդարանի փոխխոսնակին
Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև եռակողմ պայմանավորվածությունները շարունակում են մնալ արդիական. Զախարովա
Կարծում եմ՝ պետք է քննարկենք այդ հարցը․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Ադրբեջանից Հայաստան գազ ներկրելու՝ Իլհամ Ալիևի առաջարկի մասին
