Վերաքննիչ քրեական դատարանում սկսվեց Գոհարիկ Ք.-ի գործով բերված վերաքննիչ բողոքի քննությունը:
Գործը քննվել է Արմավիրի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանում Վահե Խալաթյանի նախագահությամբ:
47-ամյա Գոհարիկին մեղադրանք էր առաջադրված պոռնկությանը նպաստելու համար՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 262 հոդվածի 2 –րդ մասի 5-րդ կետով:
Առաջադրված մեղադրանքի համաձայն՝ Գոհարիկը նպաստել է հայ մարմնավաճառուհիների կողմից Թուրքիայում պոռնկությամբ զբաղվելուն:
Ըստ դատական ակտի՝ Գոհարիկը 1993 թվականին ամուսնացել է նոյեմբերյանցի երիտասարդի հետ: Համատեղ ամուսնական կյանքի ընթացքում ունեցել են երկու երեխա, նրանք արդեն չափահաս են:
Ամուսնությունից ու երեխաներ ունենալուց կարճ ժամանակ անց Գոհարիկն ամուսնալուծվել է, երեխաները մնացել են նրա խնամքին:
Գոհարիկը բազմիցս մեկնել է Թուրքիա՝ այնտեղ բնակվող քրոջ մոտ: Հետագայում Գոհարիկն էլ է մշտական բնակություն հաստատել Թուրքիայի Սպարտա քաղաքում:
Նա ծանոթացել է հայ մարմնավաճառուհիներ Քրիստինեի, Գյուլնարայի հետ: Մինչ այդ՝ Քրիստինեն իր ընկերուհի Ժաննայից իմացել էր, որ նա մարմնավաճառությամբ զբաղվելու համար մեկնում է Թուրքիա, և այնտեղ նրան օգնում՝ հաճախորդներով ապահովում է Գոհարիկ Ք.-ն: Քրիստինեն նույնպես ցանկություն է հայտնել Ժաննայի հետ Թուրքիա մեկնել և նույն գործով զբաղվել:
Պայմանավորվածության համաձայն Քրիստինեն ու Ժաննան 2015-2016 թվականների ընթացքում մի քանի անգամ մեկնել են Թուրքիա, նրանց դիմավորել է Գոհարիկ Ք.-ն:
Վերջինս Քրիստինեին ծանոթացրել է «աշխատանքային պայմաններին», և առաջին օրվանից Քրիստինեն զբաղվել է մարմնավաճառությամբ:
Հաճախորդներին ապահովել է Գոհարիկը՝ Քրիստինեի ու Ժաննայի վաստակած գումարից հանելով կոմունալ ծախսերը, իսկ մնացած գումարը մարմնավաճառուհու և իր միջև բաժանելով հավասարաչափ:
Հետագայում Քրիստինեն Թուրքիա՝ Գոհարիկի մոտ մեկնել է նաև առանց Ժաննայի:
Հերթական անգամ Քրիստինեն զանգել է Գոհարիկին ու ասել է, որ հետը Թուրքիա է տանելու նաև ընկերուհուն՝ Գյուլնարային:
Ըստ դատական ակտի՝ Գոհարիկ Ք.-ն 2016 թվականի մարտի 29-ից մինչև ապրիլի 29-ը և 2016 թվականի մայիսի 10-ից մինչև հունիսի 10-ը Քրիստինեին ու Գյուլնարային հյուրընկալել է Սպարտայում գտնվող իր տանը ու նպաստել է նրանց կողմից պոռնկությամբ զբաղվելուն՝ ապահովել է հաճախորդներով, նրանց աշխատած գումարներից հանել է կոմունալ ծախսերը, իսկ յուրաքանչյուր հաճախորդից ստացած գումարի հիսուն տոկոսը վերցրել է ինքը՝ այդ կերպ նա գույքային օգուտ է ստացել:
Բացի այդ, ըստ դատական ակտի՝ 2016 թվականի հուլիսի 26-ից մինչև օգոստոսի 26-ը Սպարտայի իր տանը Գոհարիկը հյուրընկալել է Գյուլնարային, իսկ 2015 թվականի մարտի 15-ից դեկտեմբերի 13-ն ընկած ժամանակահատվածում 3 անգամ հյուրընկալել է Քրիստինեին, նրանց ապահովել է հաճախորդներով՝ նույն պայմաններով:
Գոհարիկ Ք.-ն իրեն մեղավոր չի ճանաչել: Նա հայտնել է, որ ամուսնալուծությունից հետո սկսել է մեկնել Թուրքիա, բնակություն է հաստատել Սպարտա քաղաքում: Խնամել է մեծահասակների ու միայն այդ ճանապարհով է գումարներ վաստակել:
2015 թվականին իրեն զանգել է ծանոթ Ժաննան ու ասել է, թե Սպարտայում է, ցանկանում է հանդիպել: Ժաննան եկել ու իր հետ բերել է ընկերուհուն՝ Քրիստինեին: Վերջինիս ինքը չէր ճանաչում:
Ժաննան ասել է, թե եկել է Թուրքիա՝ մեծահասակներ պահելու: Քանի որ նրանք իր հայրենակիցներն էին, այդ պահին գիշերելու տեղ չունեին, տեղավորել է իր տանը, որը պատկանում էր մի թուրք տարեց կնոջ: Նրանք մի քանի օր մնացել ու գնացել են:
Որոշ ժամանակ անց իր տուն է եկել Քրիստինեն՝ ընկերուհու՝ Գյուլնարայի հետ: Նա ասել է, թե Ժաննան հեռու է գնացել, իրենք մնալու տեղ չունեն, խնդրել են, որ մի քանի օր մնան իր տանը: Խղճահարությունից ելնելով՝ ինքը համաձայնել է:
Մի քանի օր մնացել ու գնացել են:
Հետո ինքը նրանցից ոչ մի տեղեկություն չի ունեցել:
Որոշ ժամանակ անց իր ընտանիքի անդամներից, ովքեր Հայաստանում էին ապրում, իմացել է, որ ոստիկանությունից իրեն են փնտրում: Իր հայաստանյան տանը կատարվել է խուզարկություն: Ինքն այդ մասին իմանալով՝ կամովին եկել է Հայաստան ու ներկայացել է քննության:
Ինքը տեղյակ չի եղել՝ Քրիստինեն ու Գյուլնարան ինչ նպատակով էին եկել Թուրքիա: Ինքը նրանց չի կանչել, չի իմացել, որ նրանք մարմնավաճառներ են, որևէ կերպ չի նպաստել նրանց կողմից Թուրքիայում մարմնավաճառությամբ զբաղվելուն:
Դատարանում Գոհարիկը հրաժարվել է ցուցմունքներ տալուց, հարցերին պատասխանելուց:
Վկա Քրիստինեն հայտնել է, որ ամուսնալուծված է, ունի… յոթ երեխա: Նրանց գոյությունն ապահովելու համար մի քանի տարի զբաղվել է մարմնավաճառությամբ Երևանի Ծերեթելի կոչվող հատվածում:
Ժաննան իր ընկերուհին էր: 2015 թվականին զրույցի ժամանակ Ժաննան ասել է, թե իր նման մարմնավաճառությամբ է զբաղվում, բայց դա անում է Թուրքիայում և անհամեմատ ավելի մեծ գումարներ է աշխատում: Նա առաջարկել է միասին գնալ Թուրքիա: Ինքը համաձայնել է: Ժաննան հեռախոսով խոսել է Թուրքիայում ապրող ընկերուհու՝ Գոհարիկի հետ: Պայմանավորվել են: Երթուղային ավտոբուսով մեկնել են Վրաստան, այնտեղից՝ Սպարտա: Իրենց դիմավորել է Գոհարիկը: Նա իրեն բացատրել է գործի «պայմանները»: Ինքը համաձայնել է:
Գոհարիկը իրենց հաճախորդներով է ապահովել, իրենք հաճախորդների հետ սեռական հարաբերություններ են ունեցել, իրենց վաստակած գումարից Գոհարիկը հանում էր կոմունալ ծախսերը, մնացած գումարը բաժանում էր հավասարաչափ:
Յուրաքանչյուր հաճախորդի հետ կենակցելը կարող էր արժենալ ՀՀ դրամով՝ 8-10 հազար դրամ:
Հիմնականում իրենց հաճախորդները թուրք են եղել: Իրենց անձնագրերը իրենց մոտ էին, իրենց տեղաշարժի վրա արգելք դրված չէր:
Գումար են աշխատել, վերադարձել են Հայաստան: Նույն նպատակով ինքը Սպարտա՝ Գոհարիկի մոտ է գնացել նաև առանց Ժաննայի՝ Գյուլնարայի հետ:
Մարմնավաճառությամբ զբաղվել են Սպարտայի «Շարքի գարաժ» կոչվող բնակավայրում: Այդ ընթացքում Գոհարիկի տանը չեն ապրել, իսկ Գոհարիկը ոչ մի ծեր կնոջ չի խնամել, նա գումար է աշխատել՝ իրենց հաճախորդներ ապահովելով: Իրեն Գոհարիկի մոտ տարել է Ժաննան, ինքն էլ իր հերթին նրա մոտ է տարել Գյուլնարային:
Դատարանում Քրիստինեն ասել է, թե ինքը չորս անգամ է գնացել Թուրքիա, աշխատել է մոտ 1000 դոլարի չափ գումար: Հանդիպումները հաճախորդների հետ Գոհարիկն է կազմակերպել՝ իրենք լեզու չգիտեին: Տղամարդիկ զանգել են Գոհարիկին, իրենք հյուրանոց գնացել-եկել են մեքենայով ՝ մեկ ժամով: Մեկ ժամը արժեր թուրքական 50 միլիոն, որը հայկական դրամով կազմում է 9-10 հազար դրամ: Ինքն իրեն լավ է զգացել, յոթ երեխա ունի, նրանց պահել էր պետք: Իրենք գումարը Գոհարիկի հետ «կիսվել են հիսուն-հիսուն»՝ հանելով կոմունալները, տան վարձը և այլն:
Իրենց ու Գոհարիկի միջև վիճաբանություն չի եղել: Ինքը չի ուզում, որ Գոհարիկը պատասխանատվության ենթարկվի՝ նա իրենց չի ստիպել, իրենք իրենց կամքով են գնացել:
Գյուլնարան հայտնել է, որ շուրջ 10 տարի Երևանի Ծերեթելիում զբաղվել է մարմնավաճառությամբ: Քրիստինեին ճանաչում է վեց տարի՝ նույն վայրում են մարմնավաճառությամբ զբաղվում:
Մի անգամ Քրիստինեի հետ զրույցում ասել է, թե պարտքեր ունի, կարգին գործ չկա: Քրիստինեն պատմել է, որ Թուրքիայում Գոհար անունով ընկերուհի ունի, գնում է նրա մոտ, այնտեղ է զբաղվում մարմնավաճառությամբ, գումարի մի մասը տալիս է նրան, մնացած գումարով վերադառնում է Հայաստան: Քրիստինեի առաջարկով ինքն էլ է համաձայնել մեկնել Թուրքիա՝ նույն աշխատանքը նույն պայմաններով կատարելու:
2016 թվականի մարտին Քրիստինեի հետ մեկնել են Թուրքիա՝ «Շարքի գարաժ» կոչվող բնակավայր: Իրենց դիմավորել է Գոհարիկը, տարել է իր տուն, որտեղ վարձով էր ապրում: Գոհարիկի ասած պայմաններով զբաղվել են մարմնավաճառությամբ: Երբ լրացել է մեկամսյա վիզայի ժամանակը, վերադարձել են Հայաստան:
Մեկ ամսում ինքն աշխատել է 800 դոլար:
Երկրորդ անգամ ինքն ու Քրիստինեն Գոհարիկի մոտ են գնացել 2016 թվականի հուլիսին:
Իրենք հաճախորդների հետ սեռական հարաբերություններ ունենում էին դրսում՝ ոչ Գոհարիկի տանը: Օրական երկու անգամ հաճախորդ էին ունենում:
Ընդհանուր առմամբ՝ ինքը երեք անգամ է Թուրքիա գնացել, աշխատել է միշտ նույն պայմաններով: Իրենց մոտ լրիվ գրված էր՝ ժամով, րոպեով: Իրենց նկատմամբ ճնշում չի եղել:
Գյուլնարան էլ է հայտնել, թե չի ուզում՝ Գոհարիկը ենթարկվի քրեական պատասխանատվության:
Դատարանը հաստատված է գնահատել Գոհարիկ Ք.-ին առաջադրված մեղադրանքը:
Գոհարիկը մեղավոր է ճանաչվել ու դատապարտվել է 4 տարի իրական ազատազրկման:
Պատժի սկիզբը կհաշվվի Գոհարիկ Ք.-ին փաստացի կալանքի տակ առնելու պահից, եթե դատավճիռն օրինական ուժի մեջ մտնի:
Այս դատավճռի դեմ վերաքննիչ բողոք էր բերել Գոհարիկի շահերի պաշտպանը՝ փաստաբան Ա. Մկոյանը:
Վերջինս երեք պահանջ էր ներառել բողոքի մեջ, ինչպես նշեց դատարանում՝ վերաքննիչ դատարանի առաջ է դրել այն բոլոր խնդիրները, որոնք տեսել է տվյալ գործով կայացված դատական ակտում:
Վերաքննիչ դատարանում Ա. Մկոյանը, հիմնավորելով իր բողոքը, անդրադարձավ իր երեք պահանջներին:
Նախ՝ ըստ պաշտպանի, Գոհարիկի գործը քննվել է ո՛չ այն առաջին ատյանի դատարանում, որտեղ պետք է քննվեր, այսինքն՝ գործն ընդդատյա չէր Արմավիրի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանին, այլ պետք է քննվեր Լոռու մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի կողմից:
Պաշտպանը ներկայացրեց օրենքի պահանջը՝ եթե ենթադրյալ հանցավոր արարքը կատարվել է արտերկրում, ապա այն պետք է քննվի հայաստանյան այն տարածքի դատարանի կողմից, որտեղ եղել է մեղադրյալի վերջին բնակության վայրը:
Գոհարիկ Ք.-ն ՀՀ քաղաքացի է, հաշվառված է եղել ու հիմա էլ հաշվառված է Լոռու մարզի կոնկրետ բնակավայրում: Այնտեղ են ապրում նրա երեխաները: Ենթադրյալ հանցավոր արարքը նա կատարել է Թուրքիայում: Ոչ ոք չի հարցրել Գոհարիկի համաձայնությունը՝ ուզո՞ւմ է նա, որ իր գործը քննվի Արմավիրի ընդհանուր իրավասության դատարանում: Հետևաբար, Գոհարիկի գործը պետք է քններ Լոռու մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանը: Ընդդատության վերաբերյալ օրենքի պահանջի խախտումը հիմք է՝ տվյալ դատական ակտը բեկանելու, գործը Լոռու մարզի ընդհանուր իրավասության դատարան նոր քննության ուղարկելու համար:
Ինքը՝ Գոհարիկը, պնդեց, որ հաշվառված է ու հիմա էլ ապրում է Լոռու մարզում, վերաքննիչ դատարան է եկել իր բնակավայրից: Ճիշտ է, ինքը ավելի շատ ապրել է Թուրքիայում, հաճախ մեկնել է Վրաստան, որտեղ ապրում էր իր վատառողջ մայրը, բայց երբ եղել է Հայաստանում, ապրել է իր երեխաների մոտ և իր աշխատած գումարներով պահել ու օգնել է նրանց:
Մեղադրող դատախազ Ս. Մարտիրոսյանը առարկեց այս պահանջի դեմ՝ նշելով, թե Գոհարիկը Լոռու մարզում փաստացի չի ապրել, Հայաստան եկել-գնացել է «որպես տուրիստ»: Դատախազը քրեական գործում մատնացույց արեց Գոհարիկի կողմից կատարված սահմանահատումները՝ նշելով, որ Գոհարիկը հիմնականում ապրել է Թուրքիայում և Վրաստանում: Նա Լոռու մարզում միայն ձևականորեն հաշվառված է եղել 2012 թվականից: Նույնիսկ երբ Թուրքիա մեկնելու, այնտեղ մնալու հետ կապված խնդիրներ է ունեցել, եկել է Հայաստան, փոխել է անձնագիրն ու… ազգանունը և ուրիշ ազգանվան տակ նորից մեկնել է Թուրքիա:
Մեղադրողը օրինական համարեց, որ փաստացի Հայաստանում չբնակվող, ենթադրյալ հանցավոր արարքը արտերկրում կատարած Գոհարիկի գործը քննվել է այն տարածաշրջանում, որտեղ ավարտվել է գործի նախաքննությունը, իսկ այն սկսվել ու ավարտվել է Էջմիածնում՝ Արմավիրի մարզում:
Պաշտպանի վերաքննի բողոքի երկրորդ պահանջն էր՝ բեկանել դատավճիռն ու Գոհարիկ Ք.-ի նկատմամբ արդարացման դատական ակտ կայացնել՝ ապացույցների անբավարարության հիմքով:
Ըստ պաշտպան Ա. Մկոյանի՝ Գոհարիկին առաջադրված մեղադրանքը հիմնված է միայն գործով վկայի կարգավիճակ ունեցող մարմնավաճառուհիների՝ Քրիստինեի ու Գյուլնարայի ցուցմունքների վրա: Պաշտպանը այս անձանց անվանեց «շահագրգիռ անձինք»: Դատարանի հարցին՝ ինչո՞ւ պիտի Գոհարիկի դատապարտվելու հարցում շահագրգիռ լինեին երկու մարմնավաճառուհիները, ում, կարծես թե, Գոհարիկը «լավություն է արել»՝ պահել է իր տանը, օգնել է գումար վաստակել, միգուցե գումարնե՞րը «լավ չեն կիսել» ու ա՞յդ հողի վրա են անբարյացակամ հարաբերություններ ձևավորվել:
Պաշտպանն ասաց, որ Գոհարիկի խոսքերից գիտի նրա ու մարմնավաճառուհիների հարաբերությունների վատացման մասին:
Ինքը՝ Գոհարիկը շատ կցկտուր ասաց, որ Թուրքիայում, ճիշտ է, իր ու Քրիստինեի միջև խոսակցություն ու լեզվակռիվ է եղել՝ Քրիստինեն ցանկանում էր ամուսնանալ ինչ-որ մեկի հետ, ինքն էլ պահանջել է, որ նա իր տանից դուրս լուծի անձնական հարցերը: Բայց, ըստ Գոհարիկի, ինքը չի կարծում, որ իրենց մեջ թշնամական հարաբերություններ էին առաջացել: Եվ իր համար անակնկալ է եղել, որ իր օգնությամբ Թուրքիայում օթևան գտած կանայք իր դեմ ցուցմունքներ են տվել Հայաստանում:
Պաշտպանը նշեց, որ գործի նախաքննությամբ ու դատաքննությամբ չի հաղթահարվել Գոհարիկ Ք.-ի անմեղության կանխավարկածը, մեղադրական դատավճիռը հիմնված չէ ապացույցների իրական համակցության վրա:
Մեղադրող դատախազ Ս. Մարտիրոսյանը բողոքի այս պահանջի դեմ ևս առարկեց՝ նշելով, թե գործով վկա մարմնավաճառուհիները չեն կարող համարվել «շահագրգիռ անձինք»: Նրանք Գոհարիկի նկատմամբ թշնամանք չեն ունեցել, տվել են ցուցմունքներ, որոնք պնդել են Գոհարիկի հետ առերես հարցաքննությունների ժամանակ: Գոհարիկի մեղքը, ըստ մեղադրողի՝ հաստատված է ոչ միայն վկա մարմնավաճառուհիների ցուցմունքներով, այլ նաև նրանց կողմից կատարած սահմանահատումների վերաբերյալ տեղեկանքով, առերես հարցաքննություններով, նույնիսկ Գոհարիկի որդու ցուցմունքով, այսինքն՝ ապացույցների համակցությամբ:
Մեղադրողը պահանջեց վերաքննիչ բողոքի այս մասը ևս մերժել:
Պաշտպանի երրորդ պահանջը իր պաշտպանյալի մեղավորությունը հաստատված գնահատելու դեպքում նրան նվազագույն պատժի ենթարկելն ու նրա նկատմամբ պայմանական դատապարտություն կիրառելն էր: Պաշտպանը նշեց՝ Գոհարիկի պատասխանատվությունն ու պատիժը ծանրացնող հանգամանք դատարանը չի արձանագրել ու միևնույն ժամանակ, մեղմացնող հանգամանքները ձևականորեն թվարկելով, նրան իրական ազատազրկման է դատապարտել, չի հիմնավորել, թե ինչո՞ւ հնարավոր չի համարել պայմանական դատապարտության կիրառումը առաջին անգամ դատապարտող կնոջ նկատմամբ:
Մեղադրողը նշեց, որ Գոհարիկի արարքը հանրային մեծ վտանգավորություն ունի՝ նա հայաստանաբնակ կանանց համոզել է մեկնել Թուրքիա, այնտեղ աջակցել է, որ նրանք զբաղվեն մարմնավաճառությամբ, ինքն էլ գույքային օգուտներ է ստացել՝ դրանով իսկ շահագրգռված է եղել նրանց գործունեությամբ:
Մեղադրողը, ի պաշտպանություն Գոհարիկին իրական ազատազրկման դատապարտելու, նշեց նաև այն հանգամանքը, որ Գոհարիկ Ք.-ն նախաքննության ընթացքում ու դատարանում իրեն մեղավոր չի ճանաչել, չի զղջացել:
Պաշտպանն առարկեց մեղադրողի այս վերջին պնդման դեմ՝ նշելով, որ մեղադրյալի ու ամբաստանյալի բացառիկ իրավունքն է՝ մեղքն ընդունել կամ չընդունելը, ցուցմունքներ տալը կամ չտալը, դրանք ի վնաս նրա չեն կարող մեկնաբանվել: Նույն դիտողությունը մեղադրողին պարունակում էին նաև դատավորների առաջադրած հարցերը՝ այս խնդրի վերաբերյալ:
Դատարանը Գոհարիկին մեկ անգամ ևս հարցրեց՝ իրեն մեղավոր ճանաչո՞ւմ է: Գոհարիկն ասաց, թե չի կատարել այն արարքը, որն իրեն մեղսագրված է: Դատարանի հարցին՝ այդ դեպքում ինչո՞ւ է միանում պաշտպանի վերջին պահանջին՝ մեղմ պատիժ նշանակելու վերաբերյալ, եթե մեղավոր չէ, ինչո՞ւ է համաձայնում պատժի ենթարկվել՝ թեկուզ՝ պայմանական պատժի ձևով: Այս հարցին Գոհարիկը չկարողացավ պատասխանել: Իսկ մեղադրողի մեղադրական խոսքերից հետո անձայն լաց եղավ…
Վերաքննիչ դատարանը այս գործով բողոքի քննությունը մեկ նիստով չավարտեց: Հաջորդ նիստը տեղի կունենա փետրվարի 15-ին:
