Սոցիալական ցանցերում այս օրերին ակտիվորեն քննարկվում է առաջին երեք նախագահների օրոք Հայաստանից արտագաղթած քաղաքացիների թիվը։ Այս կապակցությամբ ֆեյսբուքյան իր էջում ուշագրավ գրառում էր կատարել նաև ՀՀ նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանը։
Վերջինս մասնավորապես գրել էր․ «Առաջին նախագահ՝ 586 հազար, 2-րդ՝ 129 հազար և երրորդ՝ 307 հազար։ Ընդամենը մեկ միլիոն 22 հազ. մարդ։
1989-1991թթ․ Հայաստան է եկել 400․000 մարդ Ադրբեջանից։ Նրանց մուտքը չի ֆիքսվել (սահմանապահ ծառայություն ՀԽՍՀ-ում չկար)։ Հետագայում, այդ 400․000-ից 340․000-ը լքել է Հայաստանը և նրանց ելքը ֆիքսվել է (արդեն կար սահմանապահ ծառայություն)։ 1994թ-ին այս ամենը ճշտվել է հատուկ հաշվառման շնորհիվ։
Ուրեմն, չի կարելի առանց մուտքը ֆիքսելու՝ ֆիքսել միայն ելքը։
Ճիշտ թիվն է՝ այդ ամենից հանած 340․000 կամ էլ 1-ին նախագահի 586 հազար ելքի կողքը նշել 340․000 մուտք։ Այսինքն, իրականում 682 հազար և ոչ թե մեկ միլիոն 22 հազար ՀՀ քաղաքացի է լքել երկիրը»։
Այս կապակցությամբ ժողովրդագետ Արտակ Մարկոսյանը «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում նշեց․ «Եթե համեմատենք 1990-ական թվականները վերջին 10 տարվա հետ, ապա դրանք անհամեմատելի են․ ճիշտ է Լևոն Տեր-Պետրոսյանի օրոք ավելի շատ մարդ է լքել Հայաստանը, բայց դա պայմանավորված էր օբյեկտիվ գործոններով՝ պատերազմական վիճակ էր, երկրաշարժը տեղի ունեցավ, սոցիալ-տնտեսական դժվար կացության մեջ էր Հայաստանը գտնվում և այդ ժամանակվա կառավարությունից շատ քիչ բան էր կախված արտագաղթը կասեցնելու առումով, որովհետև կատարյալ կոլափս էր ու մարդիկ գոյատևման խնդրի առաջ էին կանգնած։ Նշեմ նաև, որ՝ այո, այդ գնացածների մեջ մեր հայրենակից փախստականներ էլ կային, որոնք եկել էին Ադրբեջանից ու նրանց մեծ մասը հեռացավ այստեղից այդ ժամանակ, սակայն հստակ հաշվել, թե ամբողջ գնացածների քանի տոկոսն էր փախստական՝ շատ դժվար է, որովհետև այդպիսի ուսումնասիրություններ ու տվյալներ չկան։
Եթե ընդհանուր թվային ծավալով հաշվենք, ապա այո, Լևոն Տեր-Պետրոսյանի ժամանակ եղել է ամենամեծ արտագաղթը Հայաստանից, բայց, եթե դիտարկում ենք 1990-ական թվականները և դիտարկում ենք Սերժ Սարգսյանի նախագահության ժամանակահատվածը, ապա դրանք միանգամայն տարբեր տնտեսական իրավիճակներ են և Սերժ Սարգսյանի օրոք մարդիկ հեռացել են ոչ օբյեկտիվ գործոնների պատճառով։
2008-2016թթ-երին՝ Սերժ Սարգսյանի ժամանակ մենք ունեցել ենք անընդհատ աճող արտագաղթ և մեկնողների մոտ 50 %-ը գնացել է անվերադարձ, մշտապես են նրանք մեկնել՝ իրենց հետ տանելով իրենց երեխաներին, ինչի արդյունքում էլ բնական վերարտադրությունն է մեզ մոտ կրճատվել, ծնելիության մակարդակն է էականորեն նվազել․ այդ տարիներին կոռուպցիան ծաղկեց մեզ մոտ, հովանավորչությունը, մոնոպոլիաները, աղքատության շեմը բարձրացավ և նմանատիպ այլ խիստ բացասական գործոններ, որոնք իրենց զգալի նշանակությունն ունեցան Հայաստանը լքելու հարցում»։
Ժողովրդագետի խոսքերով՝ թավշյա հեղափոխությունից հետո նոր կառավարությունը պետք է շատ լուրջ մտածի թե ներգաղթ ապահովելու, թե ծնելիության մակարդակը բարձրացնելու ուղղությամբ՝ առաջնահերթ ստեղծելով համապատասխան պայմաններ։
«Քանի որ իրավիճակ է փոխվել երկրում, այս նոր իրողությունների պարագայում մեզ ժողովրդագրական մի նոր կարգի քաղաքականություն է պետք․ ճիշտ է պետք է խթանել ներգաղթը, բայց առաջնահերթ մենք պետք է հիմնվենք մեր ներքին ռեսուրսի վրա, քանզի բնակչության թվաքանակի աճի հիմնական գործոնը բնական աճն է, այսինքն՝ ծնունդների քանակի ավելացումը, որը մեզ թույլ կտա խուսափել մեր այս ծերացող հասարակության առավել արագ ծերացումից»,- ընդգծեց Մարկոսյանը։
Ժողովրդագետի հետ զրույցում անդրադարձանք նաև ՀՀ 2-րդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի պաշտոնավարման տարիներին՝ ՀՀ-ից արտագաղթած քաղաքացիների թվին ու պատճառներին։
Մանրամասները՝ տեսանյութում։
