Պետք է ունենանք այնպիսի տնտեսություն, որ կարողանանք ավելի շատ հնարավորություններ քաղել Մաքսային միությունից, քան տալ

Մաքսային միության առեւտրային գործունեության մասով ես ավելի շատ կարեւորում եմ Իրանի հետ համագործակցությունը, քան՝ Սինգապուրի:

ՀԺ-ի հետ զրույցում ասաց ՀՀ վարչապետի խորհրդական, տնտեսագետ Մեսրոպ Առաքելյանը՝ անդրադառնալով օրերս Երեւանում տեղի ունեցած ԵԱՏՄ Բարձրագույն տնտեսական խորհրդի նիստին:

Նիստին մասնակցում էին ԵԱՏՄ անդամ երկրների ղեկավարները, հրավիրյալ երկրների՝ Իրանի եւ Սինգապուրի ղեկավարները, ու դիտորդի կարգավիճակ ունեցող երկրի՝ Մոլդովայի ղեկավարը: Ռուսական լրատվամիջոցները նիստն աննախադեպ որակեցին, քանի որ մի շարք երկրների լիդերներ էին մասնակցում դրան: Նիստից հետո ԵԱՏՄ-ն եւ Սինգապուրն ազատ առեւտրի մասին համաձայնագիր կնքեցին։ Այն նախատեսում է գրեթե բոլոր ապրանքների մաքսատուրքերի չեղարկում, բայց կան բացառություններ։ ԵԱՏՄ անդամ երկրների նախաձեռնությամբ չեղյալ չեն հայտարարվել պարենային որոշ ապրանքների, ինչպես նաեւ մարդատար ավտոմեքենաների ու պոլիմերների որոշ տեսակների տուրքերը։ Սինգապուրն անմիջապես կչեղարկի մաքսատուրքերը, իսկ ԵԱՏՄ երկրները դա կանեն փուլ առ փուլ` 10 տարվա ընթացքում։

- Պարո՛ն Առաքելյան, նախօրեին Երեւանում տեղի ունեցած ԵԱՏՄ բարձրագույն նիստն աննախադեպ որակվեց: Ձեր կարծիքով՝ ինչո՞վ է նիստն աննախադեպ. հրավիրյալ երկրների՞ առումով, քննարկված հարցերի՞, թե՞ համաձայնագրի:

- 5 տարի է՝ մենք հանդիսանում ենք ԵԱՏՄ-ի անդամ, ու, կարելի է ասել, որ շարունակվում է զարգացման ինտենսիվ փուլը: Աստիճանաբար նկատվում է, որ փորձ է արվում միությանը տալ ավելի շատ տնտեսական կարգավիճակ, քան քաղաքական: Տնտեսական գործոնները, քննարկվող հարցերը, նաեւ Իրանի եւ Սինգապուրի մասնակցությունն այդ նիստին, խոսում է այն մասին, որ միությունը՝ որպես առանձին կառույց, արդեն երրորդ երկրների հետ ակտիվանում է: Ես տեսնում եմ, որ սա դրական ազդակ է այն առումով, որ առաջիկայում տնտեսական համագործակցությունն ավելի լայն թափ կհավաքի:

- Ի՞նչ կտա այս նիստը ՀՀ-ին:

- Չեմ կարծում, թե նիստը կարելի է առանձնացնել որպես առանձին երեւույթ: Այստեղ ավելի շատ խնդիրն ապագա զարգացման տեսանկյունից պետք է նայել: Ցավոք, այս պահին միությունը դեռեւս տնտեսական համագործակցության սկզբնական փուլում է: Տնտեսության բազմաթիվ ոլորտներում, որը կա միության շրջանակներում, մենք դեռ մեծ անելիքներ ունենք: Քայլերը պետք է ավելի ինտենսիվ շարունակվեն: Մասնավորապես հիմնական խնդիրն ապրանքների, կապիտալի, նաեւ աշխատուժի ազատ տեղաշարժն է: Մենք պետք է անենք առավելագույնը, որ մեծացնենք համագործակցությունը միության անդամ երկրների հետ: Ես կարծում եմ, որ մենք ունենք մեծ պոտենցիալ: Խոսքը վերաբերվում է արտահանմանը: Պետք է ստեղծել պայմաններ, որ մեր ապրանքները ռուսական շուկայում ավելի հանգիստ հայտնվեն՝ չունենալով տարբեր տեխնիկական եւ իրավական արգելքներ: Ինտեգրման ուղղությամբ ավելի ինտենսիվ քայլերի կարիք կա, ինչի նախադրյալներն արդեն տեսնում ենք, որ ավելի որակյալ եւ արդյունավետ են, քան միության սկզբնական տարիներին: 

- Կարողացա՞վ Հայաստանն իր համար առաջնային հարցերը բարձրացնել, թե՞ դեռեւս ոչ:

- Այս պահին Հայաստանին առնչվող ակնհայտ որեւէ խնդիր միության հետ կապված չկա: Մի փոքր հասարակությանը մտահոգում է արտոնյալ անցումային շրջանը: 2020 թ. հունվարի 1-ից մենք դառնում ենք մաքսային դրույքաչափերի կրող, սակայն բնական է, որ դա խոսում է միության գաղափարի մասին: Արդեն հաջորդ տարվանից այդ դրույքաչափերը կիրառվելու են Հայաստան ներմուծվող ապրանքների մասով: Դրանից հետո մենք պետք է անենք առավելագույնը, որ մեր ինտեգրումն ավելի թեթեւանա:

- ԵԱՏՄ-ի եւ Սինգապուրի միջեւ  ազատ առեւտրի մասին համաձայնագիրը ի՞նչ է իրենից ներկայացնում: Ո՞ր ապրանքները հնարավոր կլինի արտահանել՝ առանց մաքսատուրքեր վճարելու եւ ո՞րը՝ ոչ:

- Հաշվի առնելով, որ Մաքսային միության շրջանակներում երրորդ երկրներից ներմուծման հետ կապված մի քիչ ավելի խիստ ռեժիմ է՝ Իրանի եւ Սինգապուրի հետ այս համագործակցությամբ փորձ է արվում խիստ ռեժիմները դարձնել Մաքսային միությունում գործող ռեժիմների նման: Անկեղծ ասած՝ Մաքսային միության առեւտրային գործունեության մասով համագործակցությունն Իրանի հետ ես ավելի շատ եմ կարեւորում, քան Սինգապուրի հետ: Թեկուզ այն հանգամանքից ելնելով, որ Մաքսային միության տեսանկյունից մենք Իրանին սահմանակից ենք եւ ապրանքների տեղաշարժի տեսանկյունից այդ սահմանը շատ մեծ նշանակություն ունի: Հետեւաբար ես կարծում եմ, որ մենք մեծ պոտենցիալ ունենք Իրանի հետ ազատ առեւտրի ռեժիմի առումով, որն արդեն կա: Պետք է Հայաստանը դարձնենք միության այն հատվածը, որը կակտիվացնի համագործակցությունն Իրանի հետ: Ապրանքների մասին մանրամասն այս պահին կդժվարանամ ասել:

- Նիստի ժամանակ քննարկված հարցերը արդյոք էական ազդեցություն կունենա՞ն Հայաստանի վրա:

- Մաքսային միության ինտեգրման ցանկացած զարգացում ազդեցություն է ունենում անդամ երկրների, այդ թվում նաեւ Հայաստանի վրա: Ինչքան մենք ԵԱՏՄ շրջանակներում ընդգրկումն ակտիվացնենք, այդքան դա լրացուցիչ գործոն կհանդիսանա մեր տնտեսության զարգացման համար: Հետեւաբար ոչ միայն ստորագրված փաստաթղթերը, այլեւ բազմաթիվ քննարկված հարցերն ավելի կակտիվացնի համագործակցությունը:

- Ժամանակին հաճախ էր խոսվում, որ ՀՀ-ի անդամակցումը ԵԱՏՄ-ին սխալ է: Ինչ եք կարծում՝ ԵԱՏՄ-ն արդարացնո՞ւմ է սպասելիքները:

- Սխալ կարծիքների հետ կապված 2 կարեւորագույն գործոն կուզեմ առանձնացնել. առաջինը՝ ՀՀ-ԵՄ համագործակցությունն է, որը միշտ որպես այլընտրանք էր դիտարկվում՝ ԵՄ թե ԵԱՏՄ: Երկրորդը, ցավոք սրտի, մինչեւ հիմա էլ կա ու բավականին երկար, կարծում եմ, կշարունակվի. դա ընդհանուր սահման չունենալն է, որը ես ավելի եմ կարեւորում տնտեսական տեսանկյունից: Մաքսային միությունն առաջին հերթին իրենից ապրանքների ազատ տեղաշարժ է ենթադրում: Այսինքն՝ առանց որեւէ ֆիզիկական տեղաշարժի սահմանափակման: Այդ տեսանկյունից մենք գտնվում ենք մի միության մեջ, որի հետ փաստացի սահման չունենք: Դա միության մնացած երկրների համեմատ մեզ համար որոշակի խոչընդոտներ է ստեղծում՝ հաշվի առնելով նաեւ, որ տարանցիկ երկիր Վրաստանն ունի լարվածություն Ռուսաստանի հետ: Վրաստանը չունի մոտիվացիա՝ ակտիվացնելու վրաց-ռուսական հարաբերությունները՝ գոնե այս պահին, ու փաստացի, կարելի է ասել, որ գոնե տնտեսական տեսանկյունից Լարսի անցակետն ավելի շատ «հայ-ռուսական» սահմանում է, քան վրաց-ռուսական: Այս տեսանկյունից այդ ռիսկը կա: Մնացած երկրները որեւիցե արգելք չունեն՝ ամբողջ միության տարածքում ազատ տեղաշարժվելու: Ես կարծում եմ, որ, այո՛, սա լուրջ խնդիր է երկարաժամկետ զարգացման համար: Քանի որ ակնհայտ է, որ գոնե տեսանելի ապագայում Մաքսային միության ընդհանուր սահման ունենալը դեռեւս հնարավոր չէ: Այս տեսանկյունից, այո՛, մենք որոշակի խոչընդոտներ ունենք, սակայն եղածի շրջանակներում պետք է փորձենք ունենալ այնպիսի տնտեսություն, այնպիսի տնտեսական հարաբերություններ, որ կարողանանք ավելի շատ հնարավորություններ քաղել Մաքսային միությունից, քան տալ: Ինչ վերաբերվում է՝ ճիշտ է, թե սխալ. մինչ այդ էլ մենք տնտեսական համագործակցություն ունեինք Ռուսաստանի հետ, հետեւաբար սա ավելի շատ այդ համագործակցությունների մեծացման, ավելի շատ տնտեսական ինտեգրացիա ունենալու հնարավորություններ է մեզ տալիս, որը դեռեւս ամբողջովին չենք օգտագործել: Այդ ուղղությամբ աշխատանքներ ունենք տանելու, որ կարողանանք ավելի արդյունավետ համագործակցություն ունենալ:

Տպել
3950 դիտում

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում