Ֆուտբոլի Հայաստանի ազգային հավաքականը վերջապես ունեցավ մարզիչ, բարձրակարգ մարզիչ։ Երեկ Հայաստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիան պայմանագիր կնքեց իսպանացի ճանաչված մասնագետ Խոակին Կապարոսի հետ։ Նշանակում, որը մեծ ոգևորություն առաջացրեց ադեկվատ երկրպագուների և մասնագետների շրջանում։
Ոգևորվելու առիթ իսկապես ունենք։ Լուսահոգի Յան Պորտերֆիլդից հետո մեր գլխավոր թիմը այս «կալիբրի» գլխավոր մարզիչ չէր ունեցել։ Այո, մեր կողքին ապրում են նաև մարդիկ, ովքեր փորձում են գտնել բացասական նոտաներ և շտապում են հայտարարել, որ մեր հավաքականին չի հաջողվի հաղթահարել ճգնաժամը։ Սա միանգամայն նորմալ է։ Նույնիսկ եթե ազգային թիմի գլխավոր մարզիչ նշանակվեր, ասենք, Խոսեպ Գվարդիոլան, միևնույն է՝ ոմանք հայտարարելու էին, որ այս մասնագետը սպառել է իրեն, ձախողվել է «Բավարիայում», «Մանչեսթր Սիթիում» ու հիմա եկել է Հայաստան՝ խոպանի։ Թե ինչ նպատակ են հետապնդում նեգատիվ դրսևորումները, կարծում ենք՝ պարզ է։ Նույն մարդիկ ընկճախտ են ապրում, երբ մեր երկրի վարչապետը կամ նախագահը դրական որևէ քայլ են կատարում ի բարօրություն Հայաստանի։
Կապարոսի աշխատանքի և արդյունքների մասին այս պահին պատեհ չենք համարում խոսել։ Նման մասնագետի աշխատանքը հայտնի է ֆուտբոլին մոտ գտնվող յուրաքանչյուր մարդու։ Արձանագրենք թերևս մի պարզ իրողություն, որը ֆուտբոլում կարելի է համարել նաև աքսիոմա։ Ազգային հավաքականը պետք է ունեն փորձառու մարզիչ, որը հասցրել է ցույց տալ արդյունք և այդ կերպ վաստակել է պետության գլխավոր ֆուտբոլային ներկայացուցչի ղեկավարի պաշտոնը ստանձնելու իրավունք։ Այսօր Հայաստանի հավաքականը, մեղմ ասած, ծանր իրավիճակում է։ Եվ առկա իրավիճակը հետևանքն է մոտ 20 տարի հավաքականը «տակնուվրա» անելու։
Հիշենք՝ ովքեր և ինչպես են աշխատել մեր ազգային թիմում։ 2002 թվականին ստանձնելով Հայաստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի նախագահի պաշտոնը՝ Ռուբեն Հայրապետյանը հայտարարեց, որ մեր երկրում չի տեսնում արժանի մասնագետ, ում կարելի է վստահել ազգային թիմը: Այդժամ Հայրապետյանը Հայաստանի ազգային հավաքականի մարզիչ նշանակեց «Փյունիկը» գլխավորող արգենտինացի Օսկար Լոպեսին: Վերջինս «Փյունիկում» վատ չէր աշխատում, և Հայաստանի չեմպիոնը Լոպեսի գլխավորությամբ համեմատաբար հաջող էր ելույթ ունենում եվրագավաթների խաղարկություններում: Սակայն մեր հավաքականի խաղում էական փոփոխություններ չնկատվեցին: Ավելին, որոշ ժամանակ անց Լոպեսը պահանջեց բարձրացնել աշխատավարձը, ինչը բնականաբար Ռուբեն Հայրապետյանի դուրը չեկավ, և արգենտինացու աշխատանքը Հայաստանի հավաքականում ավարտվեց:
Լոպեսին փոխարինեց ռումինացի Միխայ Ստոյկիցան, որին հաջորդեցին ֆրանսիացի Բեռնար Կազոնին, հոլանդացի Հենկ Վիսմանը, շոտլանդացի լուսահոգի Յան Պորտերֆիլդը, անգլիացի Թոմ Ջոնսը և դանիացի Յան Պոուլսենը: Նշված մասնագետներից թերևս Պորտերֆիլդն էր, որն ուներ հարուստ կենսագրություն և փորձ բարձրակարգ թիմերում աշխատելու: Մասնավորապես, Պորտերֆիլդը գլխավորել էր «Չելսիի», «Շեֆիլդի» պես թիմեր, ինչպես նաև աշխատել մի քանի ազգային հավաքականներում: Այս գործոնները բնականաբար նպաստեցին, որ Պորտերֆիլդի գլխավորությամբ մեր հավաքականը ցուցադրի ֆանտաստիկ ֆուտբոլ: Չունենալով լուրջ կադրեր՝ Պորտերֆիլդը ստացավ որակ և արդյունք, որը դեռ շատ ենք հիշելու:
Վերը թվարկված մարզիչներից հետո Ռուբեն Հայրապետյանը կարծես փոխեց որոշումը տեղացի մասնագետների նկատմամբ և ազգային հավաքականը վստահեց Վարդան Մինասյանին: Վերջինս որպես երկրորդ մարզիչ աշխատել էր նշված օտարերկրացի գրեթե բոլոր մասնագետների հետ: Մինասյանը ցույց տվեց արդյունք, որը լավագույնն էր մեր հավաքականի պատմության մեջ: 2014 թվականի աշխարհի առաջնության ընտրական փուլից հետո Մինասյանը հեռացավ: Մինասյանի հեռանալուց հետո Հայրապետյանը կրկին փոխեց մոտեցումը և ազգային թիմը վստահեց շվեյցարացի Բեռնարդ Շալանդին: Կարճ ժամանակ անց էլ Հայրապետյանն աշխատանքից ազատեց Շալանդին և ազգային թիմի գլխավոր մարզիչ նշանակեց Սարգիս Հովսեփյանին: 2016 թվականի Եվրոպայի առաջնության ավարտից հետո Հովսեփյանի փոխարեն Հայրապետյանը ազգային թիմը վստահեց Վարուժան Սուքիասյանին: Այս մասնագետի գլխավորությամբ Հայաստանն արդեն տապալվել էր 2002 թվականի աշխարհի առաջնության ընտրական փուլում՝ չտոնելով ոչ մի հաղթանակ: 3 խաղ տապալելուց հետո Հայրապետյանը աշխատանքից ազատեց նաև Սուքիասյանին՝ գլխավոր մարզիչ նշանակելով Արթուր Պետրոսյանին: Թե ինչպես հանդես եկավ մեր հավաքականը Պետրոսյանի գլխավորությամբ, կարծում ենք՝ բոլորն են հիշում: Կարճ ժամանակ անց հրաժարական տվեց նաև Պետրոսյանը:
Ի՞նչ սկզբունքով էր Հայրապետյանը ընտրում մարզիչ: Ի՞նչ էր մտածում Հայրապետյանը, երբ մեր ազգային թիմը վստահում էր, ասենք, Հենկ Վիսմանին կամ Բեռնար Կազոնիին: Բացառությամբ Պորտերֆիլդի՝ մյուս բոլոր օտարերկրացի մասնագետները որևէ բարձրակարգ թիմում որևէ լուրջ հաջողության չեն հասել: Մինչև Հայաստան գալը նրանց մասին չէր լսել ոչ մի ֆուտբոլասեր: Կարծում ենք՝ մեկնաբանություններն ավելորդ են։
Այսօր ՀՖՖ-ն ունի հստակ ծրագիր, զարգացման մոդել։ Մեր երեք հավաքականները մարզում են իսպանացի մասնագետներ։ Հավաքականների աշխատանքը և մանկապատանեկան ֆուտբոլի զարգացման գործընթացը ղեկավարում է մեկ այլ իսպանացի հայտնի մասնագետ՝ Խինես Մելենդեսը։ Կարճ ասած՝ Կապարոսի նշանակումով մեր ֆուտբոլի առաջխաղացման գործընթացն ունեցավ ամբողջական պատկեր։ Մնում է միայն հաջողություն մաղթել Կապարոսին և մյուս մարզիչներին։ Վստահ ենք, որ մոտ ապագայում դրական տեղաշարժն այնուամենայնիվ նկատելի կլինի։
