Կլինեն ձգձգումներ, բայց դրանք աղետալի չեն. դատավորը՝ արտակարգ դրության պայմաններում դատարանների աշխատանքի մասին

«Կորոնավիրուսով պայմանավորված՝ իրավիճակը, իրոք, աննախադեպ է ոչ միայն Հայաստանի Հանրապետության մասշտաբով, այլեւ ողջ աշխարհի, եւ ինչպես Կառավարությունը, այնպես էլ դատական իշխանությունը՝ ի դեմս Բարձրագույն դատական խորհրդի, իրավիճակային լուծումներ գտնելով, փորձում է առաջ շարժվել»:

«Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց Երեւանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր, ԲԴԽ անդամ Մեսրոպ Մակյանը:

Նրա հետ զրուցել ենք արտակարգ դրության պայմաններում քրեական գործերի քննության եւ դատական նիստերի հետաձգումների մասին:

- Պարո՛ն Մակյան, որքանո՞վ են արտակարգ դրության պայմաններում տուժում դատաքննության փուլում գտնվող քրեական գործերը, որոնցով, ի տարբերություն քաղաքացիական գործերի, էլեկտրոնային դատավարության հնարավորություն չկա:

- Կոնկրետ իմ պրակտիկայում դատական նիստերը հետաձգվել են կողմերի նախաձեռնությամբ, երբ համաճարակի տարածմամբ պայմանավորված՝ խնդրել են չներկայանալ դատական նիստերին: Իհարկե, փորձում ենք հետաձգումները շատ սեղմ անել, դա էլ պայմանավորված է դատավորների ծանրաբեռնվածությամբ, բայց, ամեն դեպքում, բացասական ազդեցություն ունենալու ենք գործերի քննության ժամկետների հետ կապված: Ինչ վերաբերում է հեռավար դատավարությանը, ոչ թե հնարավորություն չունենք, այլ այն օրենքով նախատեսված չէ, ես կասեի՝ նույնիսկ արգելված է: Բայց գիտեք, այսպես թե այնպես գործերը օբյեկտիվ պատճառներով երկար են քննվում, եւ չեմ կարծում, թե կորոնավիրուսով պայմանավորված այս մեկ-երկու հետաձգումները շատ լուրջ ազդեցություն կարող են ունենալ գործերի քննության ողջամտության հետ կապված, այսինքն՝ խնդիրը համակարգային է. որոշակի ձգձգումներ կլինեն, բայց դրանք աղետալի չեն, որովհետեւ այսպես թե այնպես գործերի քննությունը երկարատեւ է՝ պայմանավորված դատավորների գերծանրաբեռնվածությամբ:

- Այսինքն՝ ծանրաբեռնվածության տեսանկյունից համաճարակը պարզապես սրո՞ւմ է իրավիճակը, ոչ թե նոր խնդիրներ ստեղծում:

- Այո՛, կարող ենք այդպես արձանագրել: Գիտեք նաեւ, որ այդ համատեքստում արդեն դատարանները, դատավարության մասնակիցները, վերջերս նաեւ Գլխավոր դատախազությունը հայտարարեց, որ գործերով, որոնցով ռիսկային խմբերում գտնվող ամբաստանյալներ կան, մեղսագրվող արարքներն այնքան էլ ծանր չեն, կարելի է նաեւ քննարկել այլընտրանքային խափանման միջոցի հարցը, եւ այդպիսի բազմաթիվ գործերով անձինք ազատ են արձակվում, որը կարծում եմ՝ տվյալ դեպքում արդարացված է:

- Ձեր վարույթում ունեցե՞լ եք նման գործ, որով փոխել եք ամբաստանյալի խափանման միջոցը՝ համաճարակով պայմանավորված:

- Իմ վարույթում չկան գործեր, որոնցով անձին կալանքից ազատելու շտապ խնդիր լինի կամ նման հարց բարձրացված լինի: Եթե լինի, բնականաբար, համապատասխան քննարկում տեղի կունենա: Հակառակն ասեմ. իմ վարույթում կա գործ, որով ես փորձեցի դատական նիստ նշանակել, բայց դա արժանացավ դատավարության մասնակիցների անհամաձայնությանը՝ կապված իրավիճակի հետ, եւ ես հասկացա, որ նրանք ճիշտ են ասում: Գործը այնպիսին է, որ դատավարության մասնակիցները թվաքանակով շատ են, եւ մի տեղում հավաքվելը կարող է ոչ ցանկալի հետեւանքներ ունենալ:

- «Սասնա ծռեր»-ի գո՞րծը նկատի ունեք:

- Այո՛, երբ Պարետի 2-րդ որոշումը եղավ՝ լրիվ ինքնամեկուսացման եւ տեղաշարժի սահմանափակումների վերաբերյալ, հասկացա, որ այս վիճակում, իրոք, կարող է վտանգներ լինել: Գիտեք նաեւ, որ այդ գործով կալանավորված երկու անձ ունենք, նրանց պաշտպաններն էլ նման նախաձեռնությամբ հանդես եկան, եւ ես, հասկանալով, որ նրանք ճիշտ են, նիստն ավելի ուշ նշանակեցի:

- Պարո՛ն Մակյան, փաստաթղթային շրջանառության առումով էլեկտրոնային միջոցների օգտագործման արդյունավետությունը ինչպե՞ս եք գնահատում:

- Բավականին բարձր: Եղել է 1-2 դեպք, որոնց ԲԴԽ-ով ակնդետ հետեւել ենք, երբ փաստաբանը կամ մեկ այլ անձ իր մտահոգությունն է հայտնել, որ ինչ-որ փաստաթուղթ չի կարողացել դատարան հասցնել, որովհետեւ էլեկտրոնային խնդիր կար, եւ անմիջապես փորձել ենք հարցին լուծում տալ: Մեծ դժգոհություններ, ամեն դեպքում, չկան: Նույնիսկ դատավորների աշխատակազմերին է ցուցում տրված, որ Viber, WhatsApp կամ այլ հավելվածով անհրաժեշտության դեպքում փաստաթուղթ լուսանկարեն, ուղարկեն, անարգել այդ հարցերը ապահովեն:Իմ վարույթում էլ եղել են գործեր, որոնցով փաստաբանը զանգահարել է, խնդրել ինչ-որ որոշման պատճենն էլեկտրոնային եղանակով իրեն ուղարկել, որպեսզի դրա համար չներկայանա դատարան: Անմիջապես լուսանկարվել է, սկանավորվել եւ էլեկտրոնային որեւէ միջոցով նրանց հասու է դարձվել:

- Վերջերս քաղաքացիական գործով փաստաբաններից մեկը բարձրաձայնել էր, որ դատավորի աշխատակազմը չի նկատել իր էլեկտրոնային դիմումը, ինչի արդյունքում նիստն առանց իրեն է կայացել:

- Ձեր բարձրացրած խնդրին տեղյակ չեմ, ամեն դեպքում, հոսքը շատ է, չի բացառվում, որ ծանրաբեռնվածության մեջ նաեւ թերացումներ լինեն, պատկերացրեք՝ դատարանի գրասենյակը կարող է օրական 600 մեյլ ստանալ, եւ 2-3 աշխատակից շարունակ նայում է դրանք, տարանջատում՝ որը պիտի դատավորի հանձնվի, որը՝ այլ անձի: Համենայն դեպս, փաստ է, որ դատարանի գրասենյակն ու Դեպարտամենտի առանձնացված ստորաբաժանումները շատ ուշադիր աշխատում են:

- Ամեն դեպքում, նշված խնդիրների լուծումն այս պահին ինչպե՞ս եք պատկերացնում:

- Դե, արդեն ասացի, որ այն գործերով, որոնցով խնդիրներ կան, եւ կողմերը անձի ազատության հարց են բարձրացնում, արտահերթ նիստեր են հրավիրվում, չի բացառվում, որ խափանման միջոցներ փոխվեն: Բայց եկեք նաեւ արձանագրենք՝ այնպես չէ, որ կորոնավիրուսով պայմանավորված՝ կալանավորված անձանց իրավունքները միանշանակորեն ոտնահարվում են: Այո՛, պետք է ամեն դեպք առանձին դիտարկվի, բայց ինչո՞ւ եք բացառում, որ գուցե արտակարգ իրավիճակ չլիներ, գործի քննություն նշանակված լիներ, եւ չներկայանար, օրինակ, փաստաբանը, դատախազը, թարգմանիչը կամ ծանուցված վկաներից որեւէ մեկը: Այդ դեպքում էլ է նիստը հետաձգվելու, չէ՞, ի՞նչ տարբերություն, ամեն դատական նիստին անձի ազատության խնդիր չի բարձրաձայնվում, մարդը շարունակում է մնալ կալանավորված, եւ գործի քննությունը շարունակվում է:

- Քրեական գործերով թվայնացման անհրաժեշտություն որքանո՞վ կա այսօր:

- Մի քիչ բարդ հարց եք տալիս: Ըստ էության՝ նախաքննության ավարտից հետո քրեական գործերը սկանավորվում են, բայց մի քիչ դժվար եմ պատկերացնում քրեական գործի քննությունը, երբ ձեռքիդ տակ չկա այդ փաստաթուղթը: Անհնար չեմ համարում, բայց կարծում եմ՝ պետք է գործիքակազմ մշակել այդ ուղղությամբ գնալու համար: Մենք  20-21 տարվա Քրեական դատավարության օրենսդրություն ունենք, փոփոխությունների եւ ընդհանրապես նոր Քրեական դատավարության օրենսդրության կարիք կա: Այս 20 տարիների ընթացքում իրավունքը զարգացել է, Վճռաբեկ դատարանը կամ Եվրոպական դատարանն իրենց նախադեպային որոշումներով եւս փորձել են զարգացնել, մենք էլ դրանց ենք հղում տվել, բայց, ամեն դեպքում, օրենսդրությունը պետք է տրամագծորեն փոխվի: Եթե համեմատենք ուրիշ երկրների հետ, համաձայնեցված վարույթ կա, պարզեցված վարույթ կա, շատ ճկուն օրենսդրություն է աշխարհում, որը, եթե մեզ մոտ էլ լիներ, կնպաստեր դատարանների ծանրաբեռնվածությանը:

- Եթե դռնբաց դատական նիստը կայանում է, բայց քաղաքացիները կամ լրագրողները մուտք չեն ունենում, արդյոք չի՞ խախտվում տվյալ նիստի հրապարակայնության սկզբունքը:

- ԲԴԽ-ն իր առաջին որոշմամբ քաղաքացիներին խնդրեց ձեռնպահ մնալ նիստերին ներկա գտնվելուց, իսկ լրագրողներին՝ ապահովել ուղիղ հեռարձակում հատկապես հնչողություն ունեցող գործերով, հաջորդ հաղորդագրությամբ արդեն կոչ արեցինք կարգադրիչներին չթույլատրել դատավարության կողմ չհանդիսացող անձանց մուտքը, որովհետեւ ունեինք երկու իրավունքների գերակայության խնդիր. մեկը դատական քննության հրապարակայնության սկզբունքն է, մյուսը՝ անձի առողջության եւ կյանքի իրավունքի, իսկ կյանքի, առողջության իրավունքից ավելի գերակա բան լինել չի կարող: Ամեն դեպքում, եթե որեւէ արտահերթ նիստի գան 40 հոգի եւ լրատվամիջոցի 2 ներկայացուցիչ, ես՝ որպես դատավոր, այդ 2 ներկայացուցչին ներս կթողնեմ՝ խնդրելով նաեւ օնլայն հեռարձակել: Այդ դեպքում ոչ մի սկզբունք չի խախտվի, եւ կարեւորը՝ անկողմնակալ դիտորդի մոտ կարծիք ձեւավորվի, որ դատարանում ամեն ինչ արվում է օրինականության սկզբունքի հիման վրա, բաց եւ թափանցիկ:

- Հետաձգված նիստերի թվային պատկեր ունե՞ք:

- Իմ վարույթում այս պահին տասնինը քրեական գործ կա, եւ կարող եմ ասել, որ տասնինն էլ, շատ չէ, բայց գոնե 1 անգամ հետաձգվել են: Ընդ որում, իմ պարագայում հաջորդ նիստի համար ես ավելի շուտ օր եմ առաջարկում, քան պաշտպանները. նրանք ասում են, որ ծանրաբեռնված են, այլ գործեր ունեն, հայտնի չէ՝ ինչ կլինի եւ այլն, այսինքն՝ արդյունավետ չի լինի, եթե ես նշանակեմ, նրանք էլ չկարողանան գալ, ամեն ինչ պետք է համաձայնեցված արվի:

Տպել
3503 դիտում

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում

ՀԱՊԿ-ը խնդիր ունի մատնանշել Հայաստանի սահմանը, քանի դա չի արվել, ապա ՀՀ-ից որևէ քայլ ակնկալել պետք չէ․ Կարապետյան