Քոչարյանի աջակիցներն անցնում են շանտաժի

Ռոբերտ Քոչարյանի մի քանի տասնյակ կողմնակիցներ հայտարարություն են տարածել, ստորագրահավաք սկսել ու պահանջում են փոխել նրա խափանման միջոցը: Արտառոց ոչինչ չկա, նորմալ է. մարդիկ, ովքեր նրա իշխանության տարիներին իրենց ավելի լավ են զգացել կամ անկեղծորեն հավատում են, որ նա անմեղ է, որոշել են ամեն գնով օգնել իրենց «հերոսին»: Տարօրինակը թերեւս միայն հայտարարության տեքստն է:

Դեռ մի կողմ թողնենք այն, որ մարդը, որը փաստաթղթեր ու ընտրություններ կեղծելով դարձել է Հայաստանի նախագահ, պաշտոնավարման տարիներին ահռելի հարստություն կուտակել, հետո էլ տասը զոհերի գնով իշխանությունը փոխանցել ընկերոջը ու հեղափոխությունից հետո, բնականաբար, հայտնվել ամբաստանյալի աթոռին, հռչակվում է քաղբանտարկյալ: Հայտարարության մեջ ավելի մեծ զավեշտներ կան: Օրինակ՝ նշվում է, որ «նախագահ Քոչարյանի ազատ արձակումը համախմբվելու, հասարակական համերաշխությունը վերականգնելու ազդակ կդառնա»: Եվ սա՝ այն դեպքում, երբ Քոչարյանին պատասխանատվության ենթարկելն այն փոքրաթիվ հարցերից է, որոնց շուրջ հասարակության առնվազն 90-95 տոկոսը համերաշխ է: Բայց հարցին նայենք այլ տեսանկյունից: Իսկ երբ Քոչարյանն ազատության մեջ էր (ու զբաղեցնում էր նախագահի պաշտոնը), մեր հասարակությունը համերա՞շխ էր, թե՞ հակառակը՝ բաժանված էր յուրայինների եւ օտարների, ընդ որում՝ յուրայիններին կարելի էր ամեն ինչ, իսկ օտարները կամ «անզգույշ քաշքշոցի», կամ «մի խումբ ռոմանտիկների», կամ «հանրային գերակա շահի» զոհ էին դառնում:

Հայտարարության մեջ ասվում է նաեւ, որ «Հայաստանն այսօր ավելի, քան երբեւէ կարիք ունի արդարության»: Հիրավի ոսկի խոսքեր են: Այո, Հայաստանում պիտի իշխի արդարությունը, դրա համար էլ Ռոբերտ Քոչարյանն անազատության մեջ է: Բայց նրա աջակիցներն արդարության վերաբերյալ բոլորովին այլ պատկերացումներ ունեն: Նրանց կարծիքով՝ արդարությունն այն է, որ ծանրագույն հանցանքների մեջ մեղադրվողն ազատ արձակվի:

Իսկ հայտարարության ամենատարօրինակ հատվածն այն է, որտեղ Քոչարյանի անազատությունը գնահատվում է որպես սպառնալիք հայկական երկու պետությունների անվտանգությանը: Հասկանալի է, որ խոսքը Քոչարյանի ինչ-որ գերբնական հատկությունների մասին չէ, այսինքն՝ այնպես չէ, որ նա մեկուսարանից դուրս է գալու, եւ հայկական երկու պետությունների բոլոր թշնամիները խուճապահար փախչելու են: Ամենայն հավանականությամբ հայտարարության հեղինակները նկատի ունեն, որ չի կարելի բարկացնել Ռուսաստանի նախագահին, որովհետեւ դա կարող է վնասել Հայաստանի եւ Արցախի անվտանգությանը: Բայց եկեք ընդունենք, որ սա ընդամենը շարքային քաղաքացիների վրա ազդելու մանիպուլյատիվ փորձ է, որովհետեւ միջազգային հարաբերություններում անձնական կապերն, իհարկե, որոշակի դերակատարում ունեն, բայց Ռուսաստանն այն պետությունը չէ, որ իր արտաքին քաղաքական շահերը ստորադասի միջանձնային հարաբերություններին: Ռուսաստանին, որպես պետություն, մեր տարածաշրջանում ոչ թե հլու-հնազանդ «ֆորպոստ» է պետք, այլ հզոր, կայուն եւ դինամիկ զարգացող դաշնակից: Իսկ հզոր պետություն ունենալու համար երկրում պիտի արդարությունը վերականգնվի, պիտի ներհասարակական համերաշխություն լինի, ժողովրդավարություն լինի, ժողովրդի աջակցությունը վայելող իշխանություններ լինեն, մրցակցային բիզնես-միջավայր լինի, եւ այսպես շարունակ: Այսինքն՝ պիտի լինի այն ամենը, ինչը չկար Քոչարյանի օրոք:

Մի խոսքով՝ միջազգային հարաբերություններում պետք չէ դաշնակիցներ մուրալ, որովհետեւ դա որեւէ արդյունք չի տալու (վկա՝ պատմության դասերը): Դրա փոխարեն պետք է ձգտել հզոր պետություն ունենալ, եւ այդ դեպքում աշխարհի հզորներն իրենք կձգտեն դաշնակցային հարաբերություններ հաստատել մեզ հետ: Հասկանալի է, որ սա անհամեմատ ավելի բարդ է (մուրալն ու հետո «հայի բախտից» դժգոհելն ավելի հեշտ է), բայց մենք, ըստ էության, այլընտրանք չունենք: Թավշյա հեղափոխությունն, ի դեպ, հենց «այս մասին էր»: