Մարտի 1-ի գործով գլխավոր ամբաստանյալ Ռոբերտ Քոչարյանի և նրա նախկին երեք ենթակաների գործը քննող դատավոր Աննա Դանիբեկյանը հուլիսի 7-ին մերժեց դատախազության միջնորդությունը, որով մեղադրող կողմը խնդրում էր անցնել դատաքննության՝ հնարավորություն տալով իրենց հրապարակել մեղադրական եզրակացության եզրափակիչ մասը:
«Ազատությունը» նաև այս թեմայի շուրջ զրուցել է Մարտի 1-ի գործով տուժողի ներկայացուցիչ, փաստաբան Սեդա Սաֆարյանի հետ:
Ստորև ներկայացնում ենք հատված հարցազրույցից.
«Ազատություն». - Շաբաթվա սկզբին դատավոր Դանիբեկյանը մերժեց դատախազների միջնորդությունն ընդդեմ ձգձգումների: Դատավորն ասում է, որ հիմա հնարավոր չէ մեր օրենսդրությամբ տարբերել՝ որն է իրավունքի իրացումը և որևէ իրավունքի չարաշահումը, Դուք համաձա՞յն եք:
Սեդա Սաֆարյան. - Համակարծիք չեմ դատավորի հետ, դատավորն ինքը, ըստ էության, այդպիսի որոշում կայացրեց, որովհետև դա կլիներ իր դեմ որոշում: Ժամանակին մենք ունեցանք նաև մի դրվագ, երբ որ Ռոբերտ Քոչարյանի պաշտպանն առանց դատարանի թույլտվության դատարանի դահլիճից հեռացավ, դա Թորոսյանն էր՝ ֆրանսահայ փաստաբանը, երբ որ Հայկ Ալումյանը կանգնեց և հայտարարեց, որ նա հեռացավ, որովհետև չէր զգում իրեն դատարանում: Ես կարծում եմ, որ այս կարգի երևույթները պետք է վիրավորեն առաջին հերթին դատարանին, և սա անհարգալից վերաբերմունք է հենց դատարանի հասցեին, և ես դատարանի պասիվությունն էլ այս պարագայում չեմ հասկանում, որովհետև ինքը՝ դատարանը պետք է չթողներ, որ դատախազը կամ տուժող կողմը նմանատիպ միջնորդություններ աներ: Ինքը պետք է այս բոլոր հարցերին լուծում տար: Պաշտպանության կողմի լեզուն երկարել է այդ առումով, որ դատավորն ինքը նրանց իրավունքի իրացումը և իրավունքի չարաշահման սահմանը չի կարողանում գծել: Ես կարծում եմ, որ դատավորի գործառույթներն այս առումով թերի են եղել, ինչը նրան դարձրեց խոցելի:
Դատավորը կարող էր, իհարկե, գնահատականներ տալ որոշ երևույթների, որոշ միջնորդությունների, քննարկման ժամանակ դրսևորված ակնհայտ կրկնություններին, ձևականություններին, մեկը մյուսին անվերջ կրկնվելու դիտավորությանը: Կարող էր գնահատական տալ, չտվեց, որովհետև ժամանակին չի տվել, հետո էլ արդեն ուրիշ խնդիրներ կծագեին: Հույս ունեմ, որ այս միջնորդությունը թեև մերժվեց, բայց դրանից հետո դատարանն իր պահվածքում իմ կողմից մատնանշված դատարանի գործառույթները շատ կտրուկ կկիրառի, և թերևս մենք չենք ունենա այն պատկերը, ինչ ունեցել ենք 8-9 ամիս շարունակ:
«Ազատություն». - Այսինքն համամիտ չե՞ք այն հոռետեսական կանխատեսումների հետ, որ փակուղի է մտել դատավորությունը, շատ ավելի կոշտ գնահատականներ են հնչում, որ Դանիբեկյանը, ըստ էության, հրաժարվել է քննությունից՝ ղեկը տալով Քոչարյանի ձեռքը, որ ինչպես ուզի, այդպես դատավարության ընթացքը տանի:
Սեդա Սաֆարյան. - Որ ղեկը եղել է նրանց ձեռքը, շատ դեպքերում տեսնում ենք, բայց եթե անգամ դատավորը ղեկը տա Քոչարյանի պաշտպանների ձեռքը, հաստատ վստահ եղեք, որ մենք այդ ղեկը չենք տալու իրենց ձեռքը: Ինչո՞ւ դատարանն ասենք այս բոլոր միջնորդությունները քննարկել է 10 նիստում, երբ կարող էր քննարկել մեկ նիստում:
Մենք խնդիրն ենք դնում, մենք չենք ասում՝ պաշտպաններ ինչո՞ւ ենք միջնորդություն ներկայացնում, իրավունքի չարաշահում է տեղի ունենում, ինչին դատարանը զսպիչ որևէ գործողություն չի ձեռնարկում: 13 տարի տուժողները սպասել են արդար քննության իրականացման, հանցագործություն կատարած անձանց պատասխանատվության խնդիր, ու հիմա չեն կարող սպասել մի 10 տարի, մինչև դատավորն այս հաճախականությամբ միջնորդություններ քննարկի, մեղադրական եզրակացությունը հրապարակելու հնարավորություն չտա մեղադրանքի կողմին, ինձ հնարավորություն չտա իմ տեսակետն արտահայտեմ:
«Ազատություն». - Տիկին Սաֆարյան, սա նաև Քոչարյանի կողմի փաստարկն է՝ երկու տարվա մեջ չի հնչել պատասխանը՝ ովքեր են մարդասպանները, ում հրամանով են սպանվել, Դուք կարծում եք, եթե դատավորությունը լինի, հնարավո՞ր է ողջ շղթան բացահայտել, քանի որ նյութերին ծանոթ եք:
Սեդա Սաֆարյան. - Կարող ենք ասել՝ ովքեր են կազմակերպել այս ամենը, իշխանությունն ում ձեռքն է եղել: Հասարակ ժողովուրդը չէր կարող «Չերյոմուխա» կիրառել և իմ վստահորդին խփեր, հասարակ ժողովուրդը չէր կարող մասսայաբար զենք օգտագործեր, չէր կարող ունենալ դիպուկահարներ, չէր կարող ունենալ օլիգարխիկ համակարգի թիկնապահների մասնակցության այսպիսի աստիճան: Սա նշանակում է, որ այս բոլորի կազմակերպիչը իշխանությունն է, որովհետև իշխանությունն է այս ամենի նախաձեռնողը հանդիսացել, և փետրվարի 22-ից մինչև մարտի 1-ը տեղի ունեցած բոլոր այս խմբավորումների առաջացումը, նույն մարտի 1-ի առավոտվա և կեսօրվա ընթացքում Հանրապետության հրապարակում ստեղծված ամենաթողությունը, այս բոլորը խոսում է իշխանության գործելաոճի, և նրա համաձայնությամբ իրականացված զինված խմբավորումների մասնակցության ձևաչափի մասին: Այդ նույն խուժանը, որը գործել է ժողովրդի դեմ, զրուցել է ասենք Զինված ուժերի բարձրաստիճան պաշտոնյայի հետ ու գնացել, կատարել այս կամ այն արարքը, դա նշանակում է, որ այդ հանցավոր համագործակցությունն առկա է եղել:
Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ ստորև