Երևան
26 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
26 °C
Շատ հաճախ անցումային արդարադատություն տերմինում «արդարադատություն» բառի առկայությունը հանրային ընկալումներում թյուրըմբռնման է հանգում, քանի որ արդարադատությունը դատական գործունեության արդյունք է եւ չի կարող իրականացվել այլ կերպ։ Սակայն անցումային արդարադատությունը պետք է հասկանալ լայն իմաստով, այստեղ «արդարադատությունն» ավելի ճիշտ է հասկանալ որպես ոչ ժողովրդավարական կառավարումից ժողովրդավարական համակարգին անցնելու ընթացքում արդարության վերականգնմանն ու հանրային համերաշխությանն ուղղված գործունեություն` ինչպես դատարանների կողմից դասական արդարադատության իրականացման, այնպես էլ՝ օրենքով սահմանված այլ գործիքների օգտագործման միջոցով: Այս մասին նախօրեին Ազգային ժողովում անցումային արդարադատության վերաբերյալ լսումների ժամանակ իր ելույթում ասաց «Քաղաքացու որոշում» կուսակցության գործադիր մարմնի անդամ, քաղաքագետ, իրավաբան Արթուր Ավագյանը։
Ծավալուն այս քննարկումները Ավագյանը «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում բավական հաջողված համարեց՝ նշելով, որ թեպետ մասնագիտական ձեւակերպումները շատ էին, այդուհանդերձ հնարավոր եղավ դրանք հանրության լայն շրջանակներին հասանելի դարձնել ու ներկայացնել՝ ի վերջո ինչ է անցումային արդարադատությունը։
Ըստ քաղաքագետի՝ կա որոշակի թյուրըմբռնում հենց արդարադատության բառի առկայության պատճառով․ անցումային արդարադատությունը նույնացվում է դասական արդարադատության հետ կամ դիտվում է որպես ալտերնատիվ արդարադատություն․
«Բայց այն ավելի լայն հասկացություն է, քան բուն կլասիկ արդարադատությունը։ Վերջինս անցումային արդարադատության գործիքներից, համալիր միջոցառումներից մի մասն է միայն։ Կլասիկ արդարադատությունն իրականացվում է դատարաններում, իսկ այսօր բավականին շատ խոսվեց վեթինգի մասին, որը դատարաններից դուրս է»,-ասաց Ավագյանը՝ ընդգծելով, որ վեթինգի հանձնաժողովում ապագայում ներգրավվող մարդիկ իրենք էլ նախ պետք է վեթինգի ենթարկվեն։
Ըստ ՔՈ ՍԴԿ անդամ Արթուր Ավագյանի՝ լսումների հենց առաջին հատվածում փորձագիտական բավականին խորքային ելույթներ եղան։ Ավագյանը մասնավորապես հիշեց «Իրավաբանների հայկական ասոցիացիայի» նախագահ Կարեն Զադոյանի ելույթը, որտեղ ներկայացնում էր անցումային արդարադատության վերաբերյալ 200 էջից ավելի ուսումնասիրությունից մի հատված։ Թեպետ, ինչպես Ավագյանը նկատեց, ուսումնասիրվել էր բոլոր երկրների փորձը, բայց միայն այս լսումները բավարար չեն, քննարկումը պետք է հասցնել հանրության լայն շերտերին։
Անդրադառնալով հարցին, թե արդյոք ուշացա՞ծ է այս մեխանիզմը հիմա կիառելը, Արթուր Ավագյանը հիշեց հեղափոխության օրակարգային 5 կետերը՝ դեկապիտալիզացիայի մասին օրենքի ընդունում, կուսակցությունների մասին օրենքի ընդունում, նոր Ընտրական օրենսգիրք, անկախ եւ արդար դատական համակարգի ստեղծում եւ ուղիղ ժողովրդավարության էլեմենտների ներդրում․
«Այս կետերից գրեթե չորսը մենք տեսնում ենք անցումային արդարադատության կոնտեքստում, մեզ համար այս ողջ մեկ տարվա ընթացքում դրանք չեն դադարել օրակարգային լինել, հիմա էլ ուշացած չեմ համարի։ Ուղղակի պետք էր մի կետից սկսել։ Չեմ կիսում կարծիքը, թե պատճառ հանդիսացան վերջին դատավարական գործընթացները, բայց քննարկումների մասին նույնիսկ կառավարող ուժի նախընտրական ծրագրում էր ներառված, այսինքն՝ աշխատանքներն ընթացքի մեջ են եղել, ուղղակի համընկան գործընթացները»,-ասաց Ավագյանը։
Վերջինս նկատեց, որ խորհրդարանում լսումների ժամանակ խոսվեց նաեւ մարդասիրական միջանցքի տրամադրման մասին, ըստ որի՝ այն դատավորներին, որոնք կարծում են, որ դժվարություն են ունենալու հանրայնացնելու իրենց ֆինանսական միջոցները, տրվելու է սեփական կամքով հեռանալու ժամանակ, եւ հենց այս քննարկման ընթացքում էլ հրաժարական է ներկայացրել ԲԴԽ նախագահ Գագիկ Հարությունյանը․
«Կարծում եմ մարդիկ մեկ տարվա ընթացքում հասցրին գիտակցել անցումային արդարադատության մարդասիրական լինելու էությունը, որովհետեւ հիմա փորձում են այն մեկնաբանել որպես պատժիչ մեխանիզմ, բայց այն հանրային հաշտեցման գալու պայմանագրի տեսք ունի»,-պարզաբանեց մեր զրուցակիցը։
Արթուր Ավագյանը, պատասխանելով հարցին, թե Հայաստանն ի վերջո ո՞ր երկրի փորձով պետք է առաջնորդվի կամ ընդհանրապես կարո՞ղ է լրիվ այլ՝ անցումային արդարադատության կիրառման սեփական փորձն ունենալ, ասաց, որ կարեւոր է միջազգային փորձի ուսումնասիրումը, բայց անցումային արդարդատության հիմքում հենց սուվերենությունը պետք է լինի․
«Մենք ի վիճակի կլինենք ստեղծելու եւ մինչ այս լավագույն օրինակն ունենալու, հենց հայկական՝ սուվերեն անցումային արդարադատության մոդելը, որը հետագայում կարող է օրինակ հանդիսանալ բոլոր, հատկապես՝ պոստսովետական երկրների համար՝ իրականացնելու այս գործընթացը։ Մենք կաշկանդված չենք եւ երբեւիցե չենք լինելու՝ օգտվել օտարերկրյա փորձերից, լինի հաջողված, թե չհաջողված»։
Ինչ վերաբերում է անցումային արդարադատության գործիքներին՝ Ավագյանն ասաց, որ կարծես թե կոնսենսուս չկա լյուստրացիայի մասով, քանի որ այն որոշակի վտանգներ է պարունակում․
«Բայց վեթինգը միանշանակ է լինելու։ Նաեւ վարչապետի ելութից էր նկատելի, որ հիմնական շեշտը դրվում էր դատավորներին վեթինգի ենթարկելու, բայց ես կարծում եմ՝ առանց բացառության բոլոր համակարգերը պետք է ենթարկվեն, այդ թվում՝ այն իրականացնողնրը։ Մյուս գործիքն էլ ճշմարտության եւ հաշտեցման գործընթացն է։ Իսկ այս հանձնաժողովներում, ըստ իս, պետք է ներգրավված լինեն ազգությամբ հայ մասնագետներ, նաեւ՝ սփյուռքից։ Ես համոզված եմ՝ կստացվի, քանի որ քաղաքացին կառավարող ուժին տվել է մանդատ եւ լիազորել իրականացնել այդ գործընթացը․ դատական համակարգի փոփոխությունը հանրային պահանջ է, հետեւաբար հակառակը լինել չի կարող»,-եզրափակեց «Քաղաքացու որոշում» կուսակցության անդամ, քաղաքագետ Արթուր Ավագյանը՝ եւս մեկ անգամ վերահաստատելով այն միտքը, որ անցումային արադարադատության վերջնական նպատակը պետք է լինի ազգային հաշտեցումը։
Չհանդիպելու պլաններ չունենք․ Փաշինյանը՝ ՌԴ նախագահի հետ հանդիպման հավանականության մասին
Հասանովը խորհրդակցություն է հրավիրել և հանձնարարել Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև սահմանազատումն արդյունավետ իրականացնել
Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության Լոռու մարզի նախաձեռնող խմբի նիստ․ վարչապետը ելույթ է ունեցել
ԱՄՆ դեսպանատան հարևանությամբ «BMW» է այրվել
Վարչապետը երկրորդ անգամ այցելել է Վանաձորի N 27 և N 23 հիմնական դպրոցների մարզադահլիճներ (տեսանյութ)
37-ամյա կինը շենքում գտնվող տղային իր փոխանցելիս ընկել է հորը
Օդի ջերմաստիճանը չի փոխվի․ կարճատև անձրևներ կլինեն, տեղ-տեղ նաև կարկուտ կտեղա
Պատրաստվում ենք դե յուրե արձանագրել Արծվաշեն էքսկլավի, իրենց տեսակետից անկլավի՝ ՀՀ-ի մաս լինելը․ վարչապետ
Որպես անհետ կորած որոնվող 56-ամյա տղամարդը հայտնաբերվել է Ջրվեժի ձորում. մարմինը եղել է կենդանիների կողմից հոշոտված
Սահմանը հանձնվելու է սահմանապահներին, ինչ վերաբերում է պաշտպանության ապահովմանը, դա արդեն ուրիշ խնդիր է․ Փաշինյան
Ոսկեպարում ըստ էության արձանագրվել է այն, ինչ մենք պայմանավորվել ենք ոսկեպարցիների հետ․ Նիկոլ Փաշինյան
Որոշումը նվազեցնելու է անվտանգային ռիսկը, որը կա Բաղանիս-Կիրանց-Ոսկեպար հատվածում և ՀՀ սահմանի ողջ երկայնքով․ վարչապետ
Խնդիրները և թերությունները շտկված են․ վարչապետը երկրորդ անգամ է այցելել Մեդովկայի նորակառույց դպրոց (տեսանյութ)
3 նոր ժայթքում՝ անցած 24 ժամում․ Ինդոնեզիայում Ռուանգ հրաբուխը կրկին անհանգիստ է (տեսանյութ)
Տյումենում ջրհեղեղի գոտուց երկու հազարից ավելի մարդ է տարհանվել
Հիմա կտեսնենք, թե ովքեր են դեմ սահմանազատմանը, այսպիսով՝ ովքեր են փորձում պատերազմի մեջ ներքաշել Հայաստանը․ Հակոբյան
Գետափնյա գյուղի մոտակա կամրջով երթևեկությունը դեռևս փակ է
Շատ կարևոր է արձանագրել, որ առաջին անգամ Հայաստանի Հանրապետությունն ու Ադրբեջանը հարց են լուծել սեղանի շուրջ․ վարչապետ
Երևանում քամին տանիքի թիթեղներ է պոկել, ծառ տապալել
Արտակարգ դեպք Երևանում․ հիմնական դպրոցներից մեկում 14-ամյա երեխան ատրճանակով կրակել է 15 տարեկան աշակերտների վրա
ՀՀ-ի համար սա խաղաղ և լեգիտիմ ճանապարհով տարածքային ամբողջականության վերականգնման գործընթացի սկիզբ է․ Խաչատրյան
2017-ին «Սևան ազգային պարկ»-ում առանձնապես խոշոր չափով հափշտակությունների, փողերի լվացման բազմադրվագ դեպքը բացահայտվել է
Վիճաբանության ժամանակ 38-ամյա տղան դանակի մի քանի հարված է հասցրել հորը․ վերջինս հիվանդանոցում մահացել է
Արարատի մարզում ապօրինի ընդերքօգտագործման հետևանքով պատճառված 13 մլն 736 հազար դրամի վնասն ամբողջությամբ վերականգնվել է
Դոլարն ու եվրոն կրկին էժանացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 20-ին
ՄԱԿ գլխավոր քարտուղարն ուշադիր հետևում է Հայաստանի ու Ադրբեջանի ձեռք բերած սահմանազատման համաձայնությանը և ողջունում
Նյու Յորքի դատարանի դիմաց երիտասարդն ինքնահրկիզվել է (տեսանյութ)
Հայաստանի գյուղերից, տարածքներից զիջելու մասին ցանկացած խոսակցություն լկտի սուտ է․ Հակոբ Արշակյան
Ողջունում ենք Հայաստանի և Ադրբեջանի՝ Ալմա Աթայի հռչակագիրը սահմանազատման հիմք ընդունելու հայտարարությունը․ Բլինքեն
Այդ 4 գյուղը կեղծ օրակարգ է, կեղծ նարատիվ, որը, ցավոք, նաև ՀՀ սահմաններից դուրս է օգտագործվում․ Արայիկ Հարությունյան
Ոսկեպարի ճանապարհի դելիմիտացիայի հարցն առայժմ օրակարգում չէ․ վարչապետն ականջալուր է եղել ոսկեպարցիների մտահոգությանը
Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին ԶՈՒ-ն երբ իր տեղը կզիջի սահմանապահներին․ Հարությունյանն ասաց՝ ինչ քննարկումներ են լինելու
ՀՀ իշխանությունները մեզ տեղյակ են պահել, որ համաձայնությունը ձեռք է բերվել միջազգային սահմանի հիման վրա․ Իրանի դեսպան
Ինչու հայ-ադրբեջանական սահմանազատման գործընթացը մեկնարկեց Տավուշից․ Արայիկ Հարությունյանը մանրամասնել է
Գոյություն չունի «Տավուշից տարածքներ հանձնելու» թեմա, համատեղ հայտարարության մեջ նշվում են գյուղերի անունները․ Գրիգորյան
Ռուսաստանը, ՀԱՊԿ-ը չեն ճանաչում Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը. Լավրովի «ինքնախոստովանությունը»
Այս բարդ գործընթացում պետք է լինենք առավել քան զգոն, տուրք չտանք մանիպուլյացիաներին ու կեղծ տեղեկատվությանը․ Մինասյան
Հուսադրող լուրեր կան Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանազատման գործընթացի մեկնարկի վերաբերյալ․ Կլաար
Ովքեր դեմ են փոխհամաձայնեցված սահմանազատմանը, փորձում են պատերազմի մեջ ներքաշել Հայաստանը, վերածել ծայրագավառի․ Չախոյան
Վարչապետը Զառի միջնակարգ դպրոցի աշակերտների հրավերով ներկա է գտնվել «Պապ թագավոր» ներկայացմանը
