Մեկի համար Ամուլսարը սար է, մյուսի համար՝ հանք, 3-րդի համար՝ առիթ

Ամուլսարի շուրջ բարձրացած ահավոր աղմուկն այդպես էլ հանրային քննարկման չվերածվեց։ Ավելին՝ աղմուկը խլացրեց այն հատուկենտ ողջամիտ տեսակետները, որ հնչում էին եւ՛ հանքավայրը շահագործելու կողմնակիցների, եւ՛ հակառակորդների ճամբարներից։ Շատերն առ այսօր նույնիսկ գլխի չեն ընկել, որ կառավարությունը Լիդիանին հանքավայրը շահագործելու թույլտվություն տալ-չտալու հարցը չի քննարկում (այդ թույլտվությունը տարիներ առաջ է տրվել), կառավարությունն այլ որոշում է կայացնում՝ հանքի շահագործումը կասեցնելու (թույլտվությունը ետ վերցնելու) հիմքեր կա՞ն, թե չկան։

Բայց սա դեռ մի կողմ թողնենք։ Բանն այնտեղ է հասել, որ ֆեյսբուքաբնակ մեր հայրենակիցները «լրջորեն» քննարկում են՝ ժամանակը չէ՞ արդյոք, որ Հայաստանն ընդհանրապես հրաժարվի հանքարդյունաբերությունից։ Փորձենք հասկանալ։

Անգամ ԱՄՆ-ն ու Եվրոպայի գերզարգացած պետություններն՝ իրենց բնապահպանական խնդիրների վրա «շեղված» հասարակություններով, հանքարդյունաբերությունից չեն հրաժարվել։ Ուրիշ բան, որ այդ առումով աշխարհը պայմանականորեն բաժանվում է երկու մասի՝ զարգացած երկրներում բնապահպանական խստագույն նորմեր են գործում, իսկ երրորդ աշխարհի երկրներում առաջնայինը համարվում է զուտ նյութական շահը, եւ բնապահպանական խնդիրները երրորդական-չորրորդական նշանակություն ունեն։ Սա նշանակում է, որ Հայաստանի խնդիրը ոչ թե հանքարդյունաբերությունից հրաժարվելն է, այլ հանքարդյունաբերության որակի առումով երրորդ աշխարհի երկրների շարքից դուրս պրծնելն ու քաղաքակիրթ աշխարհի մաս կազմելը։ Կստացվի, թե ոչ՝ այլ հարց է, բայց խնդիրը հենց այդ հարթությունում է։

Հիմա տեսեք, թե ինչ է ստացվում։ Կառավարությունը բյուջեից 400 հազար դոլար է հատկացրել արտասահմանյան մի ընկերության՝ Ամուլսարի խնդիրը մասնագիտորեն ուսումնասիրելու համար, ու հիմա շատերն աղմուկ են բարձրացնում, թե «ինչո՞ւ եք հարկատուների փողերն իզուր տեղը քամուն տվել, եթե որոշումը նախապես կայացված էր», «էդ ո՞վ են դրանք», «բայց իրանց ասածին ո՞վ ա հավատում», եւ այլն։ Բայց արդյո՞ք զուր տեղն է ծախսվել այդ գումարը։ Զեկույցի մասնագիտական կողմը թողնենք մասնագետներին, բայց փաստն այն է, որ ուսումնասիրությունների արդյունքում Լիդիանը պարտավորվում է հանքավայրի շահագործումը վերսկսելու դեպքում 16 կետերով փոխել իր գործունեության նորմերը, այսինքն՝ շատ ավելի մեծ ուշադրություն դարձնել բնապահպանական խնդիրներին։ Հիմա սա հաջողությո՞ւն է, թե հաջողություն չէ, եւ դրանից հետո կարելի՞ է ասել, որ 400 հազարն իզուր է ծախսվել։

Հիմա հարցին նայենք բնապահպան ակտիվիստների տեսանկյունից։ Ավելի քան մեկ տարի շարունակ նրանք փակել են Ամուլսարի ճանապարհները եւ թույլ չեն տվել, որ հանքը շահագործվի։ Արդյունքում՝ կատարվել են լրացուցիչ ուսումնասիրություններ, եւ Լիդիանը 16 կետերով «խելոքացել է»։ Բնականաբար՝ միանշանակ կարելի է պնդել, որ սա նաեւ այդ բնապահպանների մեծ հաղթանակն է, եւ այս ամենի արդյունքում Հայաստանը լուրջ քայլ է կատարում քաղաքակիրթ (զարգացած երկրներին բնորոշ) հանքարդյունաբերություն ունենալու ճանապարհին։ Բավարար է այդ քայլը, թե ոչ՝ քննարկելու խնդիր է (գուցե հնարավոր էր ոչ թե 16, այլ, ասենք, 26 «մեղմացումներ» պարտադրել), բայց փաստն այն է, որ կան խնդիրներ, եւ այդ խնդիրները թեկուզ մասնակիորեն լուծելու ուղղությամբ ինչ-որ  բան արվել է։

Եվ, ի դեպ, պիտի արվի նաեւ մյուս հանքավայրերի պարագայում։ Ընդ որում՝ եթե տարիներ առաջ արվեր, Հայաստանի բնապահպանական վիճակն այսօր շատ ավելի բարվոք կլիներ։

Հ. Գ. Երեւի բնապահպան-ակտիվիստները շատ կզարմանան, եթե իմանան, որ իրենց՝ ընդհանուր առմամբ անկեղծ պայքարը սոցկայքերում ու քարոզչամիջոցներում լայնորեն լուսաբանվում է նաեւ այն գումարներով, որ նախկինները տարիներ շարունակ կուտակել են՝ Հայաստանի ընդերքը հոշոտելու եւ Արարատյան դաշտը բառիս բուն իմաստով անապատ դարձնելու հաշվին։

Տպել
4839 դիտում

«Օպել»-ը բախվել է մայթեզրին ու գլխիվայր շրջվել. ուղևորները տեղափոխվել են հիվանդանոց

Ովքեր ուզում են շարունակաբար ունենալ հաջողակ պետություն, պետք է ապահովեն այդ պետության մրցունակությունը․ Նիկոլ Փաշինյան

Քենիայում ռազմական ուղղաթիռ է կործանվել․ զոհերի թվում է երկրի պաշտպանության ուժերի հրամանատարը

3-ի փոխարեն 8 մասնաշենք․ Փոքր Վեդիի միջնակարգ դպրոցը շահագործման կհանձնվի մինչև տարեվերջ (տեսանյութ)

Մենք հիմա նստած ենք ռումբի վրա, դա պայթեցնելու վահանակը ռուսների մոտ է, Հայաստանը քայլ պիտի անի. Մեհրաբյան

Արտակարգ դեպք Երևանում․ «Էվոկաբանկ»-ի հաճախորդը իր տղայի և ընկերոջ հետ ծեծել են մասնաճյուղի կառավարչին ու աշխատակցին

ԳՐԵԿՈ-ն բարձր է գնահատել ՆԳՆ ոստիկանության բարեփոխումները․ զեկույց

Հրդեհ է բռնկվել Արթիկի անտառտնտեսության տարածքում․ ծառեր են ջերմահարվել

Թուրքիայում տեղի ունեցած երկրաշարժի հետևանքով ավերածություններ կան

Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության նախաձեռնող խմբի նիստ․ այն վարել է Նիկոլ Փաշինյանը

«Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ի անցագրային կետում փաթեթ գցած քաղաքացին ձերբակալվել է

Բախվել են «Մերսեդես»-ն ու «Կամազ»-ը. մարդատարի 20-ամյա վարորդն ու նրա հասակակից 2 ուղևորները հիվանդանոցում են

ՀՀ ֆինանսների նախարարության պատվիրակությունը Վաշինգտոնում է․ ինչ հանդիպումներ են տեղի ունեցել

Կայծակի հարվածից Աբու Դաբիից Երևան թռչող ինքնաթիռի դիմապակին վնասվել է (տեսանյութ)

Ֆինլանդիան ժամանակավորապես կկրճատի փախստականների նպաստները

Բերդկունք ամրոցը կվերածվի արգելոց-թանգարանի

Կարևորվել է Ֆրանսիայի հետ տնտեսական փոխգործակցության խորացումը․ փոխվարչապետն ընդունել է Բրիս Ռոքֆոյին

Որտեղ է հայտնաբերվել քրեական պատմություններով հայտնի նորատուսցի Արայի տղայի «յաշիկը»

«Օբյեկտիվ չեք». Պետրոս Ղազարյանը դիմել է Մայր Աթոռի տեղեկատվական համակարգի տնօրեն Եսայի քահանա Արթենյանին

«Գարդման-Շիրվան-Նախիջևան»-ն ակնկալում է, որ ԱՄՆ դեսպանը կնպաստի ԼՂ հայերի վերադարձի ժամկետների և միջոցների մատնանշմանը

Թուրքիայում 5․6 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

ԵԽԽՎ վերադառնալու համար Բաքուն պետք է որոշ պահանջներ կատարի․ Ադրբեջանի հարցով զեկուցող

ԱԽ քարտուղարը Բրիս Ռոքֆոյին է ներկայացրել հայ-ադրբեջանական բանակցային գործընթացի վերջին զարգացումները

Ֆրանսիան որոշել է մենակ չթողնել Հայաստանին Ադրբեջանի շարունակվող ագրեսիայի դեմ․ Աստրիդ Փանոսյան-Բուվե

ԲՏԱ փոխնախարարն ու ծրագրերի վարչության պետն այցելել են «Ինժեներական քաղաք», ծանոթացել շինաշխատանքներին

Վարչապետն ընդունել է Մարտին Շտիկելին․ ՀՀ կառավարության և «Fichtner»-ի միջև փոխգործակցությանն առնչվող հարցեր են քննարկվել

Արարատի մարզում բենզալցակայանի գործունեություն է դադարեցվել, այն ապամոնտաժվել է

Մինչև 1% cashback Wildberries-ում IDBank-ի քարտով վճարելիս

Նիկոլ Փաշինյանն ու Բրիս Ռոքֆոն Հայաստան-ԵՄ համագործակցությանը վերաբերող հարցեր են քննարկել

Բրյուսելյան հանդիպմանը գաղտնի օրակարգ չի եղել, Ադրբեջանական լրատվամիջոցներում հրապարակված թուղթը կեղծ է․ ԱԳՆ խոսնակ

Երևանում հաստաբուն ծառը կոտրվել և ընկել է ավտոմեքենաների վրա

ԵՄ-ն մեկնաբանել է Լեռնային Ղարաբաղից ռուս խաղաղապահ զորքի դուրսբերման գործընթացը

Amio Visa Signature Business քարտ. երբ հնարավորությունները սահմաններ չունեն

Հայտնի է՝ Գեղարքունիքում ովքեր են բռնաբարել 13-այա աղջկան. նրանք 74 և 66 տարեկան տղամարդիկ են

Բացահայտվել է ավելի քան 13 կգ թմրամիջոցի մաքսանենգության դեպք․ հետախուզվողը հայտնաբերվել է, խմբի 2 անդամ կալանավորված է

Հայաստանում ԵՄ դիտորդական առաքելությունը ոչ մի օգուտ չի բերում Հարավային Կովկասին. Զախարովա

Դավիթ Տոնոյանի խափանման միջոցը փոխելու միջնորդությունը մերժվել է

Հայաստանին պետք է ռազմական օգնություն ցուցաբերել․ Ֆրենկ Փալոնը կոչով դիմել է ԱՄՆ-ին

13-ամյա երեխայի նկատմամբ սեքսուալ բնույթի գործողություններ են կատարվել․ 2 տղամարդ է կալանավորվել

«Խաղաղության խաչմերուկ»-ը կարող է ներդաշնակորեն համադրվել բոլոր ենթակառուցվածքային ծրագրերին. Հայկ Կոնջորյան