«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Արցախի Հանրապետության նախագահի թեկնածու Արայիկ Հարությունյանը:
-Այսօր շատ է խոսվում տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտի զարգացման, նրա լայն հնարավորությունների մասին: Տարիներ առաջ դրա կարեւորությունը շեշտվեց նաեւ Արցախում, բայց գործնական հետեւանքներն այնքան էլ տեսանելի չեն:
-Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտն Արցախի տնտեսության գերակա ճյուղ է հռչակվել դեռ 2001-ին, կառավարության կողմից հաստատվել է ոլորտի զարգացման հայեցակարգ: Բայց փաստորեն զարգացած ու մրցունակ տնտեսություն ունենալու գործում ՏՏ ոլորտի կարևորությունն ընդունվեց ի գիտություն եւ միայն այդքանը: 2009-ին ընդունվեց նոր հայեցակարգ, որը նախատեսում էր նաև պետական ապարատում տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ներդրում եւ հայաստանյան ու արտասահմանյան ընկերությունների ներգրավում: Այս առոմով որոշակի ձեռքբերումներ ունենք: Նոր տեխնոլոգիաները վաղուց արդեն բավական արդյունավետ կիրառվում են կառավարման համակարգում եւ մասնավոր հատվածում: Ունենք նաեւ որոշակի տեղաշարժ ՏՏ ոլորտում նոր կազմակերպություններ, հայաստանյան կազմակերպությունների մասնաճյուղեր բացելու առումով: Բայց սա այն ոլորտն է, որտեղ դանդաղ առաջընթացն արդեն իսկ նշանակում է ձախողում: Եթե մյուսները զարգանում են թռիչքաձեւ, իսկ դու՝ փոքր քայլերով, ուրեմն դժվար է դա հաջողություն համարել:
Մենք բոլորս հասկանում ենք, որ տեղեկատվական տեխնոլոգիաները 21-րդ դարի զարգացման ուղիներից մեկն է, եւ մենք պետք է պայմաններ ստեղծենք, որ այդ տեխնալոգիաները բոլորի համար դառնան սովորական: Այսինքն՝ ոչ միայն այն առօրյա կյանքում կարևոր դառնա, այլ դրանց շնորհիվ զարգանա նաեւ երկրի տնտեսությունը: Մենք պետք է նախ հիմքեր ստեղծենք, որ երիտասարդ ընկերությունները, ամրապնդվելով Արցախում, ստեղծեն իրենց բիզնեսը: Եվ եթե մենք ցանկանում ենք տեղեկատվական ոլորտում հեղափոխություն իրագործել, այն պետք է սկսենք հենց դպրոցներից, որպեսզի փուլ առ փուլ հասնենք այն մակարդակին, որը ընդունված է: Արցախի տեղեկատվական ոլորտում հնարավոր չէ արագ աճ գրանցել, որովհետև այստեղ ուղղակի անհրաժեշտ պայմաններ չկան: Սթարթափը որակական բեկում է մտցնելու Արցախում, որը հնարավորություն կտա մոտ 5 տարի հետո ապրել այլ հասարակության մեջ եւ ունենալ բարձր մակարդակի ժամանակակից տնտեսություն:
-Գաղափարը լավ է հչում: Իսկ ունե՞ք այդ գաղափարը կյանքի կոչելու ճանապարհը:
– Առաջին քայլերից մեկը լինելու է Արցախի բարձր տեխնոլոգիական ներդրումային հիմնադրամի ստեղծումը: Սթարթափների համար ֆինանսավորումն անփոխարինելի և, կարելի է ասել, ամենաարդյունավետ տարբերակն է բիզնես-նախագծի իրագործման ճանապարհին: Բայց գործնականում սթարթափի համար այնքան էլ դյուրին չէ գրավել ներդրողի հետաքրքրությունն ու ստանալ ֆինանսավորում: Այդ է պատճառը, որը սթարթափների համար շատ կարևոր է լավ տեղեկացված լինել ֆինանսավորման գործընթացի վերաբերյալ և պատկերացնել գործարքի ընդհանուր պայմաններն ու հնարավոր խոչընդոտները: Ֆինանսավորողի համար էլ դժվար է կողմնորոշվել բազմաթիվ առաջարկների մեջ, ռեալ գնահատել այդ առաջարկներից յուրաքանչյուրի գործնականությունը, պահանջվածությունը, հեռանկարը: Հիմնադրամը պետք է ոչ միայն կամուրջ հանդիսանա գաղափարի եւ ֆինանսավորողի միջեւ, այլեւ հարթակ, որը նախնական փուլում կկարողանա տեսակավորել բազմազան գաղափարերը, դրանք հասանելի դարձնել այն պոտենցյալ շահառուներին: Այսինքն, եթե ներդրողին ՏՏ ոլորտը հետաքրքիր է որոշակի աշխարհագրական կամ թեմատիկ շրջանակներում, ապա հիմնադրամը կդառա այն օղակը, որը բազմաթիվ գաղափարներից կառանձնացնի եւ դրանով իսկ ֆինանսավորման համար կերաշխավորի հենց այդ շրջանակը ներառող գաղափարները:
–Ո՞վ է լինելու այս ոլորտի շարժիչ ուժը:
-Միանշանակ երիտասարդությունը: Սա է ժամանակի հրամայականը: Երիտասարդությանը պետք է տալ հնարավորություն, բայց միայն դա բավարար չէ: Ավագների փորձն ու խորհուրդները եւս խիստ անհրաժեշտ են: Իսկ նախնական փուլում դա պարզապես պահանջված է: Այդ ագրեսիվ զարգացող ոլորտում հաջողության հասնելու համար պետք է որոշակի ունակություներ ու փորձ ունենալ: Ահա այստեղ է, որ պետք է երիտասարդներին օժանդակենք: Նրանց համար պետք է կրթության ու փորձի որոշակի պայմաններ ապահովենք: Ստեղծվելիք հիմնադրամի անելիքներից մեկն էլ հենց դա է լինելու: Որպեսզի երիտասարդը ունենա ոչ միայն լավ գաղափարներ, այլեւ պատկերացնի այդ գաղափարները կյանքի կոչելու ճանապարհները:
–Ի՞նչ է տալու ՏՏ ոլորտի զարգացումը Արցախին:
-Նոր հնարավորություններ: Կառավարման համակարգում, կրթության, առողջապահության, տնտեսության մեջ կունենանք բոլորովին այլ որակ, եթե այդ ոլորտներում ակտիվ կիրառվեն տեղակատվական եւ նորարարական տեխնոլոգիաները: Սա ջնջում է սահմանները, ճեղքում է տնտեսական շրջափակումը, ինչը մեր այսօրվա փաստացի վիճակն է: Սա հավելյալ ու մեծ մուտք կլինի պետական բյուջեի համար ու, միաժամանակ, կդառնա մեր հասարակության մի զգալի հատվածի բարեկեցության աղբյուրը: Պահանջվա՞ծ է դա Արցախում, միանշանակ այո: Կորոնավիրուսի հետ կապված զարգացումները մեկ անգամ եւս ցույց տվեցին, թե նորարարական տեխնոլոգիաները ինչ մեծ դեր կարող են ունենալ հանրային կյանքի մի շարք ոլորտներում՝ այդ ոլորտների կենսունակությունը պահպանելով անգամ արտակարգ պայմաններում: Մենք այդ հնարավորությունները գնահատում ենք եւ նպատակադրված ենք դրանք բազմապատկել ու տարածել:
