Ղարաբաղյան հարցով եռակողմ հայտարարության ստորագրումից ուղիղ երեք շաբաթ անց՝ այսօր, Ադրբեջանի նախագահը որոշ մանրամասներ է ներկայացրել իր ժողովրդին ու պատմել՝ ինչպես են ընթացել դրա շուրջ բանակցությունները, ինչ է պահանջել հայկական կողմը, ինքն ինչին է առարկել և ինչ է պատրաստվում անել ապագայում։
Փաստաթղթում գրված բոլոր կետերն իրագործվում են՝ հրադադարը հիմնականում պահպանվում է, հայկական կողմը դուրս է բերել զորքերը Քելբաջարից, Աղդամից, այսօր էլ՝ Լաչինից, հայտարարել է Ալիևը՝ կետ առ կետ անցնելով հայտարարության բոլոր ինը դրույթներով։ Հասնելով ութերորդ, գերիների ու աճյունների փոխանակման կետին, Ալիևը հպանցիկ արձանագրել է, թե այդ գործընթացը շարունակվում է՝ առանց հստակ մանրամասների ու ժամկետների։ Փոխարենը, բավական հանգամանալից անդրադարձել է Լաչինի ազատագրմանն ու Ղարաբաղը Հայաստանին կապող միջանցքին։
«Համատեղ հայտարարության նախնական տարբերակում առաջարկվում էր այդ միջանցքը թողնել հայկական զինված ուժերի վերահսկողության ներքո, ես առարկեցի, ինչի արդյունքում միջանցքը փոխանցվեց ռուս խաղաղապահների հսկողությանը։ Բացի այդ, փաստաթղթի նախնական տարբերակում, որի վրա ակտիվ աշխատանք է տարվել, հատկապես՝ Շուշայի ազատագրումից հետո ընկած կարճ ժամանակահատվածում, մեզ առաջարկվում էր, որ Լաչինի միջանցքը լինի 30 կմ։ Ես կտրականապես մերժեցի, ասելով, որ հայկական կողմի այդ հավակնություններն անհիմն են։ Երկրորդ տարբերակում առաջարկվում էր 10 կմ միջանցք, ես նաև դա մերժեցի, արդյունքում համաձայնություն ձեռք բերվեց 5 կմ լայնությամբ միջանցքի մասին, որը բավարար տարածություն է և՛ մեզ համար, և՛ Ղարաբաղի հայերի, և՛ անվտանգության ապահովման», - նշել է Ադրբեջանի նախագահը։
Ավելին, Ալիևը պնդել է, թե առաջիկայում Ադրբեջանին է վերադարձվելու նաև Լաչին՝ Բերձոր քաղաքը, որով այժմ անցնում է Հայաստանը Ղարաբաղին կապող 5 կմ միջանցքը: «Դրա փոխարեն մենք առաջարկում ենք նոր ճանապարհ կառուցել, ես այդ մասին խոսել եմ Ռուսաստանի նախագահի հետ, և դա արձանագրված է եռակողմ փաստաթղթում», - ասել է Իլհամ Ալիևը։
«Ես Ռուսաստանի նախագահին ասացի, որ Լաչին քաղաքը ևս պետք է մեզ վերադարձվի, ուստի մենք առաջարկում ենք նոր միջանցք կառուցել և մշակել Ղարաբաղը Հայաստանին կապող երթուղին։ Հայտարարության մեջ նաև ժամկետն է նշվում՝ երեք տարի, սակայն, ես կարծում եմ, որ մենք ավելի շուտ կավարտենք։ Նոր այդ միջանցքի չափորոշիչները որոշելուց հետո Լաչին քաղաքը նույնպես մեզ կվերադարձվի։ Սա հատուկ ուշադրության է արժանի, քանի որ եթե ես չկարողանայի այս դրույթը ներառել հայտարարության մեջ, Լաչինի միջանցքը կընդգրկեր ողջ քաղաքը», - հայտարարել է նա։
Ալիևը չի թաքցրել, որ Լաչինի ազատագրումը համարում է իր ամենամեծ ձեռքբերումներից մեկը, խոստովանելով՝ շուրջ 30 տարի շարունակված բանակցությունների ընթացքում այն մշտապես քննարկվել է որպես կարևոր ու առանձին հարց։ «Հայկական կողմը ընդհանրապես կարծում էր, որ ողջ Լաչինի շրջանը պետք է նրանց տրվի որպես միջանցք, և, ցավոք, որոշ արևմտյան շրջանակներ պաշտպանում էին այդ դիրքորոշումը», - պնդել է Իլհամ Ալիևը։
«Երբ բանակցությունների ընթացքում մենք առնչվում էինք Լաչինի միջանցքին վերաբերող թեմաների, թե՛ Հայաստանը, թե՛ նրան հովանավորող ուժերը մշտապես նշում էին՝ ոչ, Լաչինի շրջանն առանձին հարց է։ Մեզ ուղիղ տեքստով չէին ասում, բայց մշտապես կարծիք կար, որ Լաչինի շրջանը պետք է ինչ-որ ձևով մնա հայկական կողմին», - ընդգծել է Ադրբեջանի ղեկավարը։
Մանրամասներ ներկայացնելով դռնփակ բանակցություններից՝ Ադրբեջանի նախագահը ասել է, թե հայկական կողմը քննարկել է հինգ շրջանների վերադարձը, պայմանով, որ Լաչինն ու Քելբաջարը վերադարձվեն կամ Լեռնային Ղարաբաղի անկախության ճանաչման, կամ՝ այդ հարցով քվեարկության օրը որոշելու դեպքում։ «Եթե Ղարաբաղին անկախություն տրվեր, Հայաստանը կվերադարձներ նաև այդ շրջանները, սակայն, Լաչինի միջանցքը պետք է տրվեր Հայաստանին, ընդ որում, դրա լայնությունը որոշված չէր, սրանք էին բանակցային սեղանին դրված հարցերը», - պատմել է Ալիևը, ընդգծելով՝ տարիներ շարունակ որոշ արտաքին ուժեր հորդորել են Բաքվին համաձայնել դրան։
«Մեզ մեկ անգամ չէ, որ ասել են՝ վերցրեք հիմա այդ հինգ շրջաններն ու բավարարվեք դրանով, դուք պարտվել եք պատերազմում, Հայաստանը հաղթել է, համակերպվեք իրականության հետ։ Հինգ շրջանները, որ հիմա ձեզ խոստանում են, արդեն իսկ մեծ բան է, գոհացեք, իսկ Լաչինն ու Քելբաջարը թող մնա ապագային, երբ Լեռնային Ղարաբաղին կտաք անկախություն», - ներկայացրել է Իլհամ Ալիևը։
Փաստելով, որ ավելի քան 40 օր շարունակված՝ նոր պատերազմով ու դրա ա...
