Հեղափոխությունը լրջագույն մարտահրավեր էր Հայաստանի քաղաքական համակարգի համար, քանի որ վերջինս հայտնվեց կերպափոխումների շղթայական շրջափուլի մեջ: Ակնհայտ էր, որ քաղաքական միավորներն այլևս չեն կարող գործել հին խաղի կանոնների ու արմատավորված փոխհարաբերությունների պայմաններում:
Խոստովանենք, որ սա իսկապես չափազանց լուրջ մարտահրավեր է, որին ոչ բոլոր քաղաքական ուժերը կարող են դիմակայել: Պարզից էլ պարզ է, որ կուսակցությունների մի մասը պարզապես անհետանալու է քաղաքական արենայից, իսկ մյուս մասն էլ՝ ավելի է հզորանալու, երևի թե՝ մեկ-երկուսը:
Իհարկե, կստեղծվեն նաև նորերը: Իրավիճակն այս ավելի քան օրինաչափ է, ու պայմանավորված է քաղաքական ուժերի կերպափոխման ու նոր
իրավիճակին հարմարվելու կարողությունից:
Ասվածի համատեքստում առօրեական ու հրատապ է ընդդիմության լինելիության ու զորեղ ներկայացվածության հիմնախնդիրը: Եթե իշխանությունը պետության ներկան է, ապա ընդդիմությունը պետության ապագան է: Այսինքն՝ փոփոխությունների ու նվաճումների այն մշակութային տարածությունը, որը մենք անվանում ենք «Նոր Հայաստան», չի կարող լիարժեք լինել առանց հզոր ընդդիմության գոյության: Հակառակ դեպքում «Նոր Հայաստան»-ի գաղափարը փոխակերպվելու է պատրանքի, որը կպայթի հինգ կամ էլ տասը տարի հետո: Դասական իմաստով, պետությունը, որպես համակարգ ու օրգանիզմ, պետք է կառուցվի երկու սուբստանցների պարտադիր ներկայացվածությամբ, մի սուբստանցը իշխանությունն է, իսկ մյուսը՝ ընդդիմությունը:
Սրանք պարզապես գեղեցիկ խոսքեր չեն: Ընդհակառակը՝ զորեղ ընդդիմության գոյությունը պետական ու ազգային շահի ուղիղ պարտադրանքն է: Չի կարելի պետական շահը դիտարկել ու սահմանափակել մեկ կամ երկու տարվա շրջանակներում: Դա երկարաժամկետ մտածողության առարկա է, և եթե մենք առաջնային պլան ենք մղում Հայաստանի Հանրապետության շահերն ու հետաքրքրությունները, ապա այդ առաջնահերթությունները պետք է դիրքավորվեն տասնամյակների համատեքստում:
Այսինքն՝ ընդդիմության կազմավորման գործընթացը ուղղակիորեն փոխկապակցված է ՀՀ-ի երկարաժամկետ շահերի հետ:
Ընդհանրապես ընդդիմության մասին հանրային պատկերացումները ձևախեղված են ու աղճատված: Ընդդիմության իմաստը պարզապես լինելու և գեղեցիկ ու ամբոխահաճո ճառեր արտասանելու մեջ չէ: Ի՞նչ է լինելու հինգ կամ էլ տասը տարի հետո, երբ «Քաղաքացիական պայմանագիրը» սպառի իրեն, ո՞ր քաղաքական ուժն է փոխարինելու դրան: Նորից հեղափոխությո՞ւն է լինելու, թե՞ քաղաքական հանցագործներն (քոչարյանական գվարդիան) են գալու իշխանության: Չի բացառվում, որ քաղաքական այլընտրանքի բացակայության պայմաններում հենց ՔՊ-ն էլ փոխակերպվի քաղաքական հանցագործի, չէ՞ որ մրցակցությունից դուրս գտնվող բոլոր քաղաքական ուժերն էլ ժամանակի ընթացքում հիմարանում են ու դեգրադացվում: Ինչ արած, քաղաքականության օրենքներն են այդպիսին:
Այսինքն՝ ընդդիմության ամենակարևոր առաքելությունը իշխանության հասնելն է՝ ապահովելով իշխանության սահուն ու անցնցում փոփոխությունը: Եթե նայենք համաշխարհային պատմության պրակտիկան, ապա արդյունավետ են հատկապես այն պետությունները, որոնք կառուցված են իշխանության սահուն ու անցնցում փոփոխության մեխանիզմների հիմքի վրա: Բոլոր այն երկրները, որոնք չունեն համանման մեխանիզմներ, ի վերջո կա՛մ փոխակերպվում են բռնապետությունների կա՛մ էլ ներքաշվում հեղափոխական ցնցումների ու քաղաքական ավանտյուրաների հորձանուտի մեջ:
Ահա այս մարտահրավերն է ծառացած ՀՀ-ի առջև, որը պետք է տրամաբանական լուծում ստանա, հակառակ պայմաններում ապագայի հեռանկարները մշուշոտ են ու անորոշ:
Բոլոր այս մտքերը, որոնք տեղ են գտել տեքստում, բացահայտ ճշմարտություններ են ու ներհատուկ ցանկացած դասական քաղաքական համակարգի համար:
Բայց մենք պետք է հաշվի առնենք այն իրողությունը, որ Հայաստանի քաղաքական իրավիճակն այդքան էլ դասական չէ և դրա մեջ առկա են մի շարք առանձնահա...
