BRAVO.am-ը ներկայացնում է վաստակավոր արտիստ, Սոս Սարգսյանի անվան համազգային եւ Հենրիկ Մալյանի անվան թատրոնների դերասան, բեմադրիչ Դավիթ Հակոբյանի հետ զրույցի 2-րդ մասը:Նրա հետ խոսել ենք խաղալու ընթացքում դերասանի ապրումների, «Կյանք ու կռվի» հայտնի տեսարանի, Էնթոնի Հոփքինսով հիացած լինելու ու նույն դերը մարմնավորելու, հաճախակի արտասվելու պատճառների ու սիրո կարեւորության մասին:
- Խոսեցինք թատրոնի յուրահատկությունից, իսկ կինոն մնայուն լինելու տեսանկյունի՞ց է տարբերվում:
- Լրիվ ուրիշ արվեստ է: Թվում է՝ նույն դերասանն է, բայց գործիքներն են տարբեր: Ընդհանրապես դերասանի վարպետությունը մարմնի տրանսֆորմացիա է: Մարմնի մեջ ամեն ինչ է մտնում՝ ուղեղը, մկանները, մաշկը, ձեռքերը: Ամենավերջին գործիքը, որը պետք է միանա դրանց, ձայնն է: Մանավանդ թատրոնում չես կարող չափազանց բնական զգացմունքայնության հասնել, նախ չի կարելի, որովհետեւ դա մեկ անգամ չէ, որ պետք է անես: Երբ այդ մասին պատմում եմ, շատերը չեն հասկանում, կարծում են՝ ստում եմ: Հարցնում են՝ բա ո՞ւր մնաց զգացմունքն ու հոգին:
- Ուզում եք ասել՝ դերասանն իրականում չի՞ զգում այն ամենն, ինչ խաղում է:
- Դրա պատրանքին է հասնում. ամեն երեկո չես կարող նույն բանն ապրել: Երբ որեւէ պիեսում մայրդ մահանում է կամ հարազատ ես կորցնում, որքան կարող ես նույն ապրումներն ունենալ. մենք էլ մարդ ենք:
- «Կյանք ու կռիվ» ֆիլմում Ձեր թոռան հետ տեսարանում բավական զայրանում եք, հունից դուրս գալիս: Էկրանին նման էմոցիաներ տեսնելիս մեր սիրտն է հազիվ դիմանում, բա այդ դեպքում դերասանի հետ ի՞նչ է կատարվում: Ինչպե՞ս հասնել նման վիճակի՝ չվնասելով սեփական առողջությանը:
- (Ծիծաղում է,-խմբ.): Կինոն երբեմն թույլ է տալիս որքան հնարավոր է մոտենալ այդ բնական վիճակին, բայց թատրոնը ոտքից գլուխ պայմանականություն է: Իրականությունը ոչ մի առնչություն չունի արվեստի հետ, այն իրականության պատրանք է: Բայց դա այն պատրանքն է, որը ստեղծում է արվեստագետն ու մարդու համար իրական դարձնում: Կինոյում կարելի է հասնել այդ զգայական պահին, քանի որ ամեն անգամ չես այն խաղալու: Երբեմն նույնիսկ միանգամից է ստացվում: Ռեժիսոր Մհեր Մկրտչյանը մի հանդիպման ժամանակ խոստովանել է, որ այդ տեսարանի համար շտապ օգնություն է կանչել ինձ համար: Լսել էր, որ սրտի խնդիր եմ ունեցել մի քանի տարի առաջ ու վախեցել էր: Անկեղծորեն, լեգենդներ չեմ պատմում, բայց նման տեսարանում լիարժեք ես չեմ, այլապես հաջորդ ֆիլմում էլ կկրկնեմ ինձ ու կեղծ կստացվի:
- Հենց դա՞ է օգնում ամեն անգամ տարբեր կերպար ստանալ, որը կտարբերվի նախորդներից:
- Վերջերս ինքս ինձ հանձնարարություն տվեցի: Արդեն քանի տարի է՝ պապիկների եմ մարմնավորում տարբեր սերիալներում ու ֆիլմերում, տարիքս է այդպիսին, հո նորից «Ռոմեո եւ Ջուլիետ» չեմ խաղալու: Մտածեցի՝ ուշքի արի, նայիր ու տես, թե արդյոք քեզ չե՞ս կրկնում ու «գրդոն» անում: Ինձ հաճախ էին գրում, որ իմ կերպարներում նման եմ իրենց պապիկին, քեռուն կամ հայրիկին: Նայեցի իմ համարյա բոլոր գործերն ու հաճույքով պետք է ասեմ, ինքնագովասանք չթվա, բոլորն էլ տարբեր մարդիկ են, նույնիսկ նրանց քայլվածքն է ուրիշ:
- Տարիների ընթացում ի՞նչ եք բացահայտել Ձեր մասնագիտության մասին:
- Բացահայտել եմ, որ այս մասնագիտությունից բան չեմ հասկանում, անկեղծ եմ ասում:
- Իսկապես շատ անկեղծ էր, ինչո՞ւ:
- Որովհետեւ ամեն օր նոր բան ես սովորում, ամեն դերի հետ նոր գաղտնիք է բացվում: Էլ չեմ ասում, որ անդադար նայում եմ աշխարհի մեծերին ու նրանց ֆիլմերը: Հետեւում եմ, թե ոնց են խաղում, ինչ ստեղծում:
- Ովքե՞ր են Ձեզ համար մեծ համարվում:
- Էնթոնի Հոփքինսը, Ռոբերտ Դե Նիրոն, Ալ Պաչինոն, Մորգան Ֆրիմանը, շատ-շատերն են: Նայում եմ ու մտածում՝ բա, ես այսպե՞ս կխաղայի. ավելի լավ կանեի: Սա ոչ թե ինքնագոհության պահ է կամ ինքնասիրահարվածության, պարզապես ինձ համար խթան եմ սարքում ստեղծագործելու համար: Երբեք չեմ ասում՝ որեւէ դերասան վերջն է, եթե այդպես լինի, էլ ինչո՞ւ են զբաղվում նույն գործով:
- Նշեցիք Հոփքինսին, Դուք «Հայրը» ներկայացման մեջ մարմնավորել ենք նույն կերպարին, որին նա խաղացել է ֆիլմում ու Օսկար ստացել այդ դերի համար:
- Մեկ անգամ կեսկատակ-կեսլուրջ ասել եմ, որ Հոփքինսի բախտը բերել է, որ Ֆլորիան Զելլերն առաջինն ինձ չի տեսել (ծիծաղում ենք,-խմբ.): Պաշտում եմ այդ դերասանին, նա ինձ համար միշտ առեղծված է, ինչ տեսել եմ նրա մասնակցությամբ, զարմացել եմ: Ընկերս, որ չմահավան մարդ է, «Հայրն» իմ կատարմամբ դիտելուց հետո հիացել էր: Կինն այդ ներկայացումից հետո խնդրում էր այն էլ չխաղալ, դիտողին միշտ թվում է, որ հյուծվում ես այդ կերպարում: Հետո իմացանք, որ Զելլերը համանուն ֆիլմն է նկարում, ու ես կրակն ընկա՝ նայեմ, չնայեմ, ախր Հոփքինսն է, ոնց բաց թողնեմ: Շատ էի ուզում տեսնել, թե իրենք ինչ են ստացել, ու արդյոք էլի կզարմանա՞մ: Վախով նայեցի, եթե այնպիսի մի բան արած լիներ, որ ես չէի կարողացել, դժվար կլիներ: Թող ների ինձ ընթերցողն ու հանդիսատեսը, հանկարծ սխալ չհասկանան, բայց ոչինչ անսպասելի չէր: Նայելուց հետո ասացի. «Մաեստրո, կներես, ես կուզեի ցնցվել ու վատ զգալ, բայց նման բան տեղի չունեցավ»: Հասկացա, որ հեղինակն իր պիեսը չպիտի նկարի: Պիեսը նրանով է հետաքրքիր, թե ուրիշն ինչպես է տեսնում ու մեկնաբանում այն:
- Գուցե դուք արդեն իսկ այնքան էիք ընկղմվել այդ դերի մեջ, որ էլ Ձեզ համար առեղծվածային բան չէր մնացել:
- Իրենք այլ հոգեբանությամբ էին խաղացել կերպարը: Արվեստը զարմանալի է, շատ կոնկրետ տեսակ է սիրում, չես կարող ի սկզբանե որոշել, թե անում ես համամարդկային կինո կամ գիրք: Պետք է որքան հնարավոր է հարազատ լինես քո տեսակին, դրանով էլ կհետաքրքրես: Անգլիացուն հեչ հետաքրքիր չէ, թե ես ինչքանով եմ Ռիչարդ 3-րդ խաղում, այլ թե հայն ինչպես է տեսնում նրան: «Անուշը» համամարդկային ստեղծագործություն է, բայց չափազանց հայեցի: «Բիթլզը» համամարդկային է, որովհետեւ չափազանց անգլիական է:
- Մեր զրույցի ընթացքում բազմաթիվ մեջբերումներ արեցիք, կուզեի իմանալ, թե ի՞նչ գրքեր եք սիրում ու մեզ ի՞նչ խորհուրդ կտաք կարդալ:
- Աշխարհահռչակ խորհրդային լրագրող կար՝ Լեոնիդ Զորին: Նրա 80-ամյակին փաստագրական ֆիլմ էին նկարել ու զրուցել իր աշխատասենյակում, որը լի էր գրքերով. մի քանի հազարի կհասնեին ու ամենուր էին: Լրագրողի հարցին, թե բոլորն արդյո՞ք կարդացել է, դրական պատասխանեց, մի քանիսն էին միայն դեռ կիսատ մնացել: Ու նա մի հետաքրքիր բան ասաց. «Այդքանից մի 20-25 գիրք կար, որ իսկապես արժեր կարդալ»: Լրագրողը խնդրեց ասել, թե որոնք են դրանք, որ մյուսներն էլ ժամանակ չկորցնեն: «Ցավոք, դրանք գտնելու համար ամբողջը պետք է կարդալ»,- եղավ պատասխանը:
- Մենք ինքնե՞րս պետք է գտնենք մեզ հետաքրքրող ու հուզող գրքերը:
- Այո, միայն դուք: Շատ եմ կարդացել ու կարդում եմ: Հիմա նորից Ջուբրան Խալիլ եմ կարդում, Աստվածաշունչ թերթում, վերջին 1,5 տարում համարյա թե նոր բան չեմ կարդացել, սիրտ չկա: Նոր գրքեր են թարգմանվել, բայց չեմ կենտրոնանում: Վերջերս հայերենով «Խատուտիկների գինին» վերընթերցեցի, քանի որ Համազգային թատրոնում բեմադրելու ենք, ես գնդապետին եմ մարմնավորելու: Կյանքի վերջին օրերին նա վերադառնում է մանկություն, որ խիղճը հանգիստ մահանա: Մենք բոլորս ենք վերադառնում մեր մանկություն: Իմ կարծիքով, բոլոր արվեստագետները ստեղծագործում են, երբ մանկությունը սկսում է նրանց անհանգստացնել: Մեզ հետ կապված ամեն ինչ հենց այնտեղ է:
- Ձեր մանկությունում ի՞նչ կա, որ անհանգստացնում է ու հանգիստ չի տալիս:
- Շատ բան: Վերջերս Վահագն Դավթյանի բանաստեղծությունը կարդացի հեռուստատեսությամբ, թե ինչ է մանկությունը: Ասում է՝ այնտեղ մնացել է առաջին անգամ իմ տեսած լուսաբացն ու առուն, կերած միրգը, մորս առաջին համբույրը եւ շատ-շատ բաներ. «Իմ հողի հոտն է այնտեղ մնացել»: Մենք մեծանում ենք եւ կորցնում հոտը՝ լայն իմաստով: Ֆելինին իր մանկությունն է նկարել, Ֆրունզե Դովլաթյանը՝ պատանեկությունն ու հոր պատմածը, Փարաջանովը՝ իր մանկության հեքիաթը: Ով սկսում է բստրել, ապուշ բան է ստացվում: Դեռ չեմ հիշում մի մարու, որ իր մանկությունը տխուր հիշի, անգամ եթե սոված է եղել կամ կռիվ տեսել: Ամենալուսավոր բանը մեր կյանքում մեր մանկությունն է:
- Պարոն Հակոբյան, կա՞ մի գործ, որ կուզեիք արած լինել, բայց դեռ չեք հասցրել:
- Երկու բան կա, որ անպայման որոշել եմ անել: Չգիտեմ՝ դրանից ինչ կստացվի, նույնիսկ ժանրը չեմ կարող ասել: 2 գիրք է, որ պետք...
