«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ՀԱԿ փոխնախագահ Լևոն Զուրաբյանը:
– Այսօր ամենաշատ քննարկվող թեման սպասվելիք ՍԴ որոշումն է և քաղաքական ու իրավական կրքերն այս որոշման շուրջ: Ի՞նչ եք կարծում՝ ի՞նչ է կախված այս որոշումից:
– Այս որոշումից է կախված Մարտի 1-ի գործի հետ կապված արդարադատության ապագան Հայաստանում: Սեպտեմբերի 12-ին դատարանում պետք է հրապարակվի Ռ. Քոչարյանի մեղադրանքը, երբ մեղադրանքը հրապարակվի, հնչեն ցուցմունքները, որոնք բացահայտում են այդ ահավոր հանցագործության դետալները, Ռ. Քոչարյանը, նրա թիմակիցները և աջակիցները քաղաքականապես կործանված են լինելու: Հակահեղափոխության նպատակը դարձել է այն, որ դա չլինի, և նրանք պետք է օգտագործեն վերջին բաստիոնը՝ Հ. Թովմասյանին: Եթե ՍԴ-ն հաստատի, որ Քոչարյանն անձեռնմխելի է այս հարցում, նշանակում է՝ մեղադրանքը պետք է կարճվի և Մարտի 1-ի դատավարություն, ըստ էության, չի լինի: Ուզում ենք կառուցել նոր պետություն, որի ֆունդամենտի մեջ չպետք է լինեն բազմաթիվ թերություններ, այս առումով Ռ. Քոչարյանի պատասխանատվությունը և արդարադատության պատասխան տալը կարևորագույն բաղադրիչն են, որ նոր պետության շենքը ուղիղ և ամուր կառուցվի: Սա շատ սկզբունքային հարց է, որը վաղը լուծվելու է:
– Եթե արդարադատություն չլինի, պատկերացնո՞ւմ եք հետևանքը քաղաքական իշխանության համար:
– Շատ ծանր է լինելու, և պատասխանատվության մի մասը նաև իրենց վրա է լինելու, որովհետև կարելի էր ավելի շուտ ճշգրիտ մեթոդներով այնպես անել, որ գործը սրան չհասներ… Քաղաքական համակարգի առողջացումը ամբողջական չի լինի, եթե դատական համակարգը նույնպես չհամապատասխանեցվի հեղափոխության իդեալներին:
– Ի՞նչ պետք է աներ իշխանությունը, որ դա արվեր:
– Բոլորս գիտենք՝ Հրայր Թովմասյանը ապօրինաբար զավթել է Սահմանադրական դատարանի նախագահի աթոռը. պատգամավոր լինելով՝ նա չէր կարող դառնալ ՍԴ նախագահ, պետք է մանդատը վայր դներ, եթե գնային այդ պրոցեսով, նա ՍԴ նախագահ կդառնար 6 տարով: Սահմանադրության կարգը խախտվել է, Ս. Սարգսյանը և Բաբլոյանն էլ են մասնացել լայն դավադրությանը, կատարելով քրեորեն պատժելի արարքներ՝ յուրացրել են իշխանությունը: Ինչո՞ւ չեն պատժվում դրա համար:
– Արկադի Ղուկասյանը երեկ ասել է. «Մարտի 1-ին հանցագործություն եղել է, բայց ապացուցեք մարդու մեղքը, նոր բանտ նստեցրեք»: Ծանո՞թ եք այս արտահայտությանը:
– Կարելի է կալանավորել, հետո ապացուցել մեղքը, դա սովորական իրավական պրոցես է, եթե խնդիրն այն է, որ իրենք ասում են՝ անձեռնմխելիություն կա, և չէիք կարող հետապնդում սկսել և կալանավորել, դրան շատ պարզ պատասխան կա. պատգամավորն ինչ էլ արած լինի, եթե հանցագործության պահին չես բռնել, չես կարող կալանավորել և քաղաքական հետապնդում իրականացնել, մինչև չստանաս ԱԺ համաձայնությունը, պրեզիդենտական անձեռնմխելիությունը նույնքան լայն կիրառում չունի, Սահմանադրության համաձայն՝ նախագահը անձեռնմխելի է այն գործողությունների համար, որոնք բխել են իր կարգավիճակից: Մարդ սպանելը, կաշառք ընդունելը, բռնաբարելը գործողություններ են, որոնց վրա անձեռնմխելիություն չի տարածվում: Հետևաբար, եթե քննիչը որոշում է, որ Ռ. Քոչարյանը կատարել է հանցանք, գործողություն, որը չէր բխում իր կարգավիճակից, նրա իրավունքն է սկսել քրեական հետապնդում և կալանավորում կատարել:
– Նախկինում փաստաբաններն ասում էին՝ ի՞նչ բանակ, ի՞նչ զինվոր, այդպիսի բան չի եղել, հիմա ասում են, որ նախագահն իրավունք ունի զորքը ներգրավել ներքին խնդիրների պատճառով, և որպես առաջին օրինակ բերվում է 1996թ.:
– Զարմանում եմ, որ իրենց իրավաբան են համարում, բայց մինչև հիմա չգիտեն, որ 1995թ. ընդունված Սահմանադրությունը չէր արգելում բանակի գործադրումը ներքին գործերում, ավելին՝ նախագահին թույլ էր տալիս անհրաժեշտ բոլոր միջոցները կիրառե...
