Հարցազրույց ՌԴ առաջին կարգի պետական խորհրդական, «Ռեգնում» լրատվական գործակալության գլխավոր խմբագիր Մոդեստ Կոլերովի հետ
– Պարոն Կոլերով, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի բրյուսելյան հայտարարություններից հետո, որ Արցախը պետք է դառնա բանակցային կողմ ԼՂ հակամարտության խաղաղ կարգավորման ԵԱՀԿ ՄԽ գործընթացի շրջանակում, ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահները ծավալուն հայտարարություն տարածեցին` անդրադառնալով պաշտոնական Երևանի այս պահանջներին, Բաքվի ռազմատենչ հռետորաբանությանը, ինչպես նաև կարգավորման սկզբունքներին ու տարրերին՝ Մադրիդյան սկզբունքներին։ Այս հայտարարությունը Երևանում և Արցախում բավականին լուրջ անհանգստությունների առիթ դարձավ։ Ինչպե՞ս եք գնահատում այն։
– ԵԱՀԿ Մինսկի խումբն առաջին անգամ հայտարարեց այն Մադրիդյան սկզբունքները, որոնցով Հայաստանը բանակցություններ է վարել այս ողջ ընթացքում. խոսքը նախորդ իշխանությունների մասին է նաև։ Մինսկի խումբը նոր բան չի հայտարարել, նոր էր այն, որ ՄԽ-ն այդ մասին հայտարարեց, ինչը նշանակում է, որ, եթե այս սկզբունքները գաղտնի էին, հիմա պաշտոնապես աառաջարկում են կողմերին, և այդ պաշտոնական փաստաթուղթը երկար ժամանակ թաքցվել էր ՀՀ այն ժամանակվա իշխանությունների հետ, այդ թվում՝ ներկայիս, նրանց ևս հայտնի էր։
Այն բանից հետո, երբ պաշտոնապես հայտարարվեց այս մասին, պարզ է, որ այս սկզբունքների շուրջ բանակցությունները Հայաստանին և Ղարաբաղին ձեռնտու չեն։ Դրանք հակասում են Ղարաբաղի, ինչպես նաև Հայաստանի ազգային շահերին։ Ուստի այս սկզբունքների հիման վրա բանակցությունները պետք է դադարեցվեն, քանի որ հրապարակված սկզբունքների և տարրերի իրագործումը տանում է դեպի Ղարաբաղի պրակտիկ ռազմական, դեմոգրաֆիկ, տնտեսական ոչնչացման։ Ղարաբաղը չի կարողանա այդ պայմաններում, այդ սահմաններով գոյություն պահպանել։ Մենք մեր նախորդ զրույցներում խոսել ենք այդ մասին։ Ղարաբաղը պարզապես կվերանա։
– Բանակցությունների դադարեցումն էլ կնշանակի՝ մարտական գործողությունների վերսկսման բարձր վտանգ։
– Ոչ, չի նշանակի։ Հիշեք 2016 թվականը։ Ապրիլյան պատերազմը տեղի ունեցավ առանց բանակցային գործընթացի դադարեցման։ Այսինքն՝ բանակցային գործընթացի առկայությունը չի նշանակում և չի երաշխավորում պատերազմի չվերսկսում։ Միակ գործոնը, որը Հայաստանին պաշտպանում է պատերազմից՝ ՀՀ բանակն է, և ոչ մի այլ բան։
– Ձեր կարծիքով՝ հարկավոր է դադարեցնել բանակցային գործընթացը և քայլեր չձեռնարկե՞լ կարգավորման ուղղությամբ։
– Դադարեցնել բանակցությունները, ճանաչել Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը և ձգտել կարգավորման նոր ձևաչափի։ Դա կարող է լինել, օրինակ, ՄԱԿ-ի հովանու ներքո, կամ մեկ այլ ձևաչափ։ Այսինքն՝ երբ այս սկզբունքներն արդեն հայտարարված են, բանակցություններ վարելն իմաստ չունի։ Եթե բանակցությունները վարեն այս սկզբունքներով, դրանք կլինեն բանակցություններ ոչ թե՝ կարգավորման համար, այլ՝ բանակցություններ կապիտուլյացիայի համար։ Այդ դեպքում պետք է անկեղծ ասել՝ մենք բանակություններ ենք վարում կապիտուլիացիայի համար։ Ես կարծում եմ՝ դրան ո՛չ Հայաստանը, ո՛չ էլ Ղարաբաղը պատրաստ չեն։ Այս սկզբունքների հրապարակայնացումից հետո Ալիևի հետ բանակցություններն անիմաստ են, քանի որ հայտարարված սկզբունքներն արդեն իսկ Ալիևին դարձնում են հաղթանակած։ Ինչի՞ շուրջ բանակցել։ Պետք է իրականությունն ասել, որքա՞ն կարելի է փախչել այդ ճշմարտությունից, կրկնում եմ՝ դրանք վաղուց հայտնի Մադրիդյան սկզբունքներն են, մարդկանցից դա թաքցնում էին, հույսեր էին ներշնչում, թե ինչ-ինչ նրբություններ կան դրանցում։ Չկան նրբերանգներ, դա կապիտուլյացիա է, չի կարելի շարունակել բանակցությունները կապիտուլյացիոն սկզբունքներով, եթե չես ցանկանում կապիտուլյացիա Արցախի համար։ Եթե ուզում ես դա, հայտարարիր այդ մասին, քանի որ այդ սկզբունքները հանգեցնելու են ԼՂ ոչնչացմանը, քանի որ այդ սահմաններով ԼՂ-ն չի կարողանա գոյատևել, մարդիկ կհեռանան, տարածքը կլինի կրակի տակ և դատարկ։
– ԼՂ ԱԳ նախարար Մասիս Մայիլյանն իր վերջին համապարփակ հարցազրույցում գնահատելով ՄԽ հայտարարությունը՝ կարևոր ուղերձով էր հանդես ...
