Ոչինչ չի ջերմացնում այնպես, ինչպես աշնանային ցուրտ օրը հետաքրքիր զրուցակից գտնելը: Ինձ համար այդպիսին դարձավ դերասան Արամ Կարախանյանը, որի հետ թեեւ առաջին անգամն էինք հանդիպում, բայց BRAVO-ի համար խոսեցինք շատ կարեւոր ու անձնական թեմաներից՝ թատրոնից ու սպասվող մյուզիքլից, ընտանիքից ու Հայաստանից, տխրելու պատճառներից ու չանցնող ցավից: - Շատ աշնանային օր ենք հանդիպել, անձրեւն էլ կամաց թափվում է մեզ վրա, դրա համար ուզում եմ իմանալ տարվա այս եղանակը Ձեզ համար ինչո՞վ է առանձնանում:
- Աշունը շատ եմ սիրում, Հայաստանում այն ավելի սիրուն է լինում: Մտածելու ու մի քիչ սթափվելու ժամանակ է: Լավ ասացվածք կա՝ «Ճտերն աշնանն են հաշվում», նայում ես՝ ինչ ճանապարհ ես անցել, ինչ արել, ինչերի հասել, կամ ինչն էր ավելորդ, ու փորձում դրանցից ազատվել: Դա վերաբերվում է նաեւ հարաբերություններին ու որոշումներին: Փիլիսոփայելու եւ թեյ խմելու եղանակ է:
- Թեժ ամառվանից հետո սկսում ենք առաջին ցուրտը զգալ ու տաքանալու կարիք է առաջանում:
- Մի երկու օր առաջ մտածեցի ու հաշվեցի, որ հունիսին եւ հուլիսին կտրուկ մեծանում է ծնվող երեխաների քանակը, որովհետեւ աշունը մոտիվացնում է իրար ավելի մոտիկ լինել, միմյանց ձեռքը բռնել, գրկել իրար եւ միմյանցով տաքանալ:
- Մենք Տիկնիկային թատրոնի տանիքին ենք, եւ ուզում եմ իմանալ թատրոն երեւույթն ի՞նչ դեր ունի Ձեր կյանքում:
- Թատրոնը շատ կարեւոր սյուն է ինձ համար. մոտ 12 տարեկանում պատահական հասկացա, որ դերասան եմ, 16-ում արդեն հասցրել էի հիասթափվել թատրոնից որպես հիմնարկ: Մինչեւ 2000-ականները գլորեցի թատրոնում աշխատանքը, մոտ 8 տարի էլ Ռուսաստանում զբաղվեցի: Հասկացա, որ թատրոնի մարդ եմ, բայց չեմ կարող թատրոնում աշխատել (լսվում են Կաթողիկե եկեղեցու զանգերը,-հեղ.): Այդ աշխատանքը սեր է ու չի ենթադրում, որ պետք է փոխզիջումների գնաս եւ խաղաս այն ներկայացումներում, որոնք քեզ չեն ոգեշնչում, ու դուրս եկա թատրոնից: Այնպես ստացվեց, որ 2015-ին առաջարկ ստացա Տաթեւ Մելքոնյանից՝ աշխատելու «Ես այստեղ եմ» ներկայացման մեջ: Այն արդեն 106 անգամ խաղացել ենք, որից մոտ 104-ը՝ Տիկնիկայինում: Ոչ մի թատրոնի չեմ պատկանում եւ աշխատում եմ միայն այն գործերում, որոնցում իմ ներկայությունը կարեւոր է, եւ ասելիք ունեմ:
- Ինչպե՞ս հայտնվեցիք «Պոեմէ» շարքում ու Տաթեւ Հովակիմյանի հետ ստացաք այդքան նուրբ ու զգացմունքային հոլովակ:
- Նախ Տաթեւի երկրպագուներից եմ. ինձ հետաքրքիր է իր առաջ բերած ոճը՝ վիդեոնովելները, շատ տրամադրող են: Ուրախացա, որ առաջարկեց միասին աշխատել, բայց հայերենիս պատճառով մտավախություն ունեի: Տաթեւը խոստացավ հետս լինել եւ օգնել, նրա վստահությունն ինձ էլ փոխանցվեց: Իր կողքին շատ լավ թիմ ու մարդիկ են հավաքել:
- Նկարահանումն արել եք Դեբետում, ինչպիսի՞ն էր միասին տեսախցիկի առաջ ստեղծագործելու ընթացքը:
- Տեքստը հենց սկզբից է ծնվել Տաթեւի մեջ ու որոշել է, որ ես պետք է լինեմ իր կողքին: Ասելիքն իսկապես բազմաշերտ է իր բովանդակությամբ ու տրամադրող լռությամբ. սիրում եմ նման գործեր: Պայմաններից մեկն այն էր, որ քաղաքից դուրս պետք է նկարել, մնացածը տեղում էր որոշվում. տունը, պատուհանը, հայացքները, բնական լույսը՝ ամեն ինչն այդ օրը մեր կողմից էր: Օպերատորական լավ լուծումներով է ստացվել, մի քանի ժամում ենք նկարել: Այն նման է կարճամետրաժ կինոյի, որը չունի սկիզբ ու վերջ: Հնարավորություն ստացա ծանոթանալ ու աշխատել նոր թիմի եւ լավ մարդկանց հետ:
- Իսկ Դուք պոեիզա սիրո՞ւմ եք, կարդո՞ւմ եք Ձեզ կամ ուրիշների համար:
- Պոեզիան ինձ համար մի քիչ ինտիմ բան է, ինստիտուտ ընդունվելիս եմ արտասանել Ախմատովայի «Ռեքվիեմը»: Չեմ սիրում նաեւ պոեզիա լսել ուրիշների կատարմամբ, համացանցում մի քանի անգամ հանդիպել եմ տարբեր հեղինակների, բայց չեմ ընկալում դրանք: Պետք է գիրքը բացեմ ու ինքս կարդամ, որոշեմ՝ ինչպես շնչել այդ ընթացքում, գտնեմ ռիթմն ու բառախաղը:
- Նույն կերպ ես չեմ կարողանում ընկալել աուդիո գրքերը, սիրում եմ կարդալ:
- Բայց փորձ ունեցել եմ ընկերուհուս նովելները ձայնագրել. ֆոնային երաժշտություն ու դադարներ եմ ավելացրել: Ընթացքն ինձ համար հետաքրքիր էր, որպես ռադիոներկայացում հեռարձակվեց: Նման որակով աշխատանք կուզեմ լսել ղեկին կամ էլ գնացքով երկար ճանապարհ գնալիս:
- Այս տարի «Ոսկե ծիրան»-ում ցուցադրվեց «Ամերիկացին» ֆիլմը, որում Դուք էլ խաղացել եք: Ինչպե՞ս էր Մայքլ Գյուրջյանի հետ համագործակցելը:
-Մոտ 5 տարի առաջ ենք առաջին անգամ հանդիպել Գյուրջյանի հետ, ծանոթացանք ու իրար կորցրինք: Ապա 3 տարի հետո նորից տեսանք իրար, ու ասաց, որ անպայման կաշխատենք միասին: Այդպես էլ եղավ, առաջարկ ստացա նրա ֆիլմում խաղալ: Միշտ ռեժիսորի կողմից եմ, որ իր պատկերացրածն իրականանա, ոչ թե ինքը դիմի զոհողությունների: Հետաքրքիր էր հետեւել, թե ինչպես էր կադրում աշխատում. գլխավոր դերում հենց ինքն էր: Հոլիվուդյան դպրոց է անցել ու կինո ստեղծելու հստակ պատկերացում ունի: Պրեմիերայից հետո հասկացա, որ իմ կերպարը շատ լուրջ է ստացվել. կարող էի մի քիչ գրոտեսկային դարձնել: Իսկ Տրդատը եւ Ժորան, որոնք իմ սիրելի դերասաններն են, իրենց կերպարը մոտեցրել են «Կյանքը հիասքանչ է» ֆիլմի մակարդակին:
- Հոլիվուդյան դպրոցն ինչո՞վ է տարբերվում, Դուք այլ ռեժիսորների հետ էլ աշխատել եք ու ծանոթ եք տարբեր ոճերի:
- Նկարահանելիս բազմաթիվ դուբլեր են արվում տարբեր ռակուրսներից. պետք է ֆիքսես, թե որ ձեռքով ինչ վերցրիր կամ որեւէ բառ արտասանելիս ինչ շարժում արեցիր: Այդ ամենն իմ դեպքում բացակայում է, քանի որ շատ էմոցիոնալ եմ, ու հաճախ այն, ինչ ծնվում է ու լավ ստացվում, հենց այդ պահին է լինում: Նույնիսկ չեմ էլ հասցնում նկատել, թե ինչ արեցի: Մայքլի դեպքում ամեն ինչ հաշվարկած էր ու հստակ, դա կախված է նաեւ դերի ծավալից: Կինոհրապարակում երկրորդական դերի դերասանները շատ փորձելու ժամանակ չունեն:
- Ֆիլմը շատ հայտնի դերասանական կազմ է հավաքել, Դուք ո՞ւմ հետ հասցրիք շփվել նկարահանվելու ընթացքում:
- Հիմնականում կադրում Մայքլի եւ Ժան Նշանյանի հետ էի լինում: Նույնիսկ չգիտեմ՝ ինչից էի ավելի շատ տպավորված, երեւի, Ժանի հետ կադրից դուրս մեր զրույցներից: Ավելի հարմար բառ չեմ գտնում նրան բնորոշելու՝ շատ չալաղաջ ու համով մարդ է, բովանդալակից, շատ բաներ հիշող ու ֆիքսող, երկար կյանք ապրած: Դերասան է, որից կարելի է լիցքավորվել:
- Ո՞րն է ֆիլմի հիմնական ասելիքը՝ չկորցնել հավատն ու բարությունը անգամ ամենածանր ժամանակներո՞ւմ:
- Ֆիլմը դիտելուց հետո հասկացա Մայքլի գլխավոր միտքը՝ մարդը հնարավորություն ունի չչարանալու ու չչորանալու, հասկանալու, որ կյանքում կարեւորը սերն է: Ֆիլմը ոչ թե հայի մասին է, այլ համամարդկային է, դրա համար էլ հուզիչ է ստացվել: Ինչքան էլ արտաքուստ գլխավոր հերոսին թույլ ընկալես, հասկանում ես, որ նա կոտրվողներից չէ: Կյանքը նրան չծալեց, մարդ մնաց ու չարություն չմտավ մեջը:
- Դադար էիք վերցել թատրոնից, ու հանկարծ Ձեր կյանքում հայտնվեց «Ես այստեղ եմ» ներկայացումը եւ որոշիչ դարձավ: Ինչո՞ւ համաձայնեցիք այդ դերին:
- Պիեսն էր շատ հետաքրքիր ու հենց առաջին էջերից գրավեց: Չուզելով եմ համաձայնել կարդալ, քանի որ այդ պահին իմ կյանքում թատրոնի պակասությունը չէի զգում: Այդ պահը չէր էլ գա, եթե նման առաջարկ չստանայի: Տատան այդ պիեսը շատ էր հավանել ու որոշեց բեմադրել, փնտրում էր՝ ում հետ կարող է աշխատել, ու վախենալով ինձ առաջարկեց: Խոստացա կարդալ, բայց մոտ մեկ շաբաթ մնաց իմ փոստարկղում, տառապելով սկսեցի ու 3-րդ էջից գրեցի, թե երբ ենք հանդիպում ու փորձում: Այն ինձ համար կարեւոր էր, որովհետեւ ոչ միայն դերասանի մասին է, այլ մարդու առհասարակ: Սիրում եմ նման մինիմալիզմը:
- Ի՞նչն էր այդ գործում այդքան յուրահատուկ ու հարազատ:
- Ինձ գտա դրանում, հասկացա, որ ոչ թե թատրոնի մասին եմ խաղում, այլ մարդկային ցավի, որն ուղղակի լավ քողարկված է դերասանական խնդրով: Հարաբերությունների մասին է, երբ զգում ես, որ քեզ օգտագործել են, ու էլ պետք չես: Նման չէ Ստոկհոլմի համախտանիշին, բայց շատ մոտ է դրան: Կախվածություն ունես թատրոնից եւ մարդկանցից, եւ այդ միջավայրից դուրս հայտնվելիս հասկանում ես, որ քո տեղը չես գտնում ու սկսում ես քանդվել: Պարզվեց՝ այդ պահն էր ինձ համար շատ կարեւոր:
- Ներկայացումը բավական երկար ժամանակ է՝ խաղում եք, դրանից հանգստանալու ցանկություն չի՞ լինում:
- Ճիշտ է՝ արդեն 7 տարի, բայց միեւնույն է՝ ամեն անգամ ուրիշ է ստացվում եւ գտնվում է նոր բան, որը քեզ թույլ է տալիս որոշված երթուղով չգնալ: Երբեմն ասում եմ, գուցե, արդեն փորձե՞նք չխաղալ ու հրաժեշտ տանք նրան, բայց 3-րդ զանգը լսելիս եւ մթության մեջ քայլն անելիս հասկանում եմ, որ դեռ այդ ներկայացման մեջ ասելիք ունեմ եւ կարող եմ հետաքրքիր նոր կողմեր գտնել:
- Կյանքի դեր չասեմ, կարող է շատ վերամբարձ հնչել, բայց այն Ձեզ համար յուրահատուկ է:
- Վախ կար ու հիմա էլ կա, որ կարող եմ դառնալ մեկ ներկայացման դերասան: Մարդկանց որոշակի խումբ միայն այդ ներկայացումով ինձ գիտի որպես դերասան, թեեւ մինչ այդ էլ շատ եմ խաղացել ու վատ էլ չեմ դրսեւորել ինձ: Շատ հետաքրքիր արձագանք եղավ Երեւանում, ոմանք «Ես այստեղ եմ»-ից հետո ինձ համարում են աշխարհի ամենատաղանդավոր դերասանը: Ծիծաղով եմ այդ ամենին վերաբերվում, ինչպե՞ս է հնարավոր ընդամենը մեկ գործով նման որոշում կայացնել: Այդ ներկայացման մեջ եմ լավը, բայց այլ ոճերում էլ դիտեք, այլ ռեժիսորների հետ ու տեսեք, թե ինչպես եմ ինձ դրսեւորում: Դրա համար դժվար է բացատրել, որ կարող ես վատ դերեր ու անկումներ էլ ունենալ: Ես տաղանդավոր դերասան չեմ, պարզապես հանդիպել եմ իմ պիեսին ու ռեժիսորին, բախտս է բերել:
- Բա Դուք տաղանդն ինչո՞վ եք չափում եւ ովքե՞ր են Ձեզ համար տաղանդավոր համարվում:
- Շատ դժվար ու հեշտ հարց է միաժամանակ: Տաղանդավոր մարդուն միանգամից տարբերում ես, երբ տեսնում ես սիրելի գործով զբաղվելիս: Կարող եմ դերասանների մասին կարծիքս հայտնել, ինձ համար հետաքրքիր է նրանց հետեւել կյանքում ու բեմի վրա: Տաղանդավոր մարդիկ կան բոլոր ոլորտներում, ով հարգում ու սիրում է իր աշխատանքը եւ հանուն դրա գնացել է ինչ-որ զոհաբերության: Բայց իրենց համար դա բնավ էլ զոհողություն չի: Աղջկաս էլ միշտ ասում եմ, որ պետք է սիրած գործով զբաղվել ու երբեք չգնալ փոխզիջումների, չանհանգստանալ, թե քո մասին ինչ կմտածեն մյուսները: Եթե ազնիվ ես ինքդ քեզ հետ, չես կարող դավաճանել հարազատին, երկիրը, աշխարհը:
- Երկար տարիներ է՝ աշխատում եք ռադիոյում, հիշո՞ւմ եք Ձեր առաջին եթերն ու ի՞նչն է այդ աշխարհում Ձեզ դուր գալիս:
- Ոչինչ չեմ հիշում, որովհետեւ ահավոր վախեցած էի ու լարված: Նոր քայլեր էի անում լրիվ անծանոթ բնագավառում, որի մասին երբեք չեմ էլ մտածել ու երազել: Ռադիոն զուգահեռ աշխարհ է եղել ինձ համար, միացրել եմ, լսել ու անջատել: Երբ հայտնվեցի ռադիոյում ու ինձ ասացին, որ ընտրյալ ձայն եմ, ուսերիս բեռ իջավ: Այն մարդկանց հետ շփվելու հետաքրքիր ձեւ է: Համամիտ եմ ռադիոյի մեծերի հետ, որոնք հաղորդավար փնտրելիս երբեք չեն դնում պահանջներ, թե ինչպիսին պետք է լինեն նրանք՝ ունենան 180 սմ հասակ կամ բարձրագույն կրթություն: Եթե մարդը հետաքրքիր է, կլսես իրեն՝ անգամ լեզվի արատով, կարեւորն իր միտքը տեղ հասցնի:
- Ֆեյսբուքում գրանցված եք Արամ Մաքսիմ Գորկի Կարախանյան, ինչո՞ւ եւ որո՞նք են Ձեր գրքերը:
- Զուգադիպություններ կյանքում լինում են ու ես ուշադրություն եմ դարձնում դրանց, ինչպես նաեւ՝ թվերին: Մաքսիմ Գորկի կեղծանունը պատահական ծնվեց, երբ ռադիոյում աշխատանքի անցա: Տարիներ անց հայտնվեցի Գորկի քաղաքում, որը հիմա Նիժնի Նովգորոդ է կոչվում, այնտեղ էլ Գորկու պիեսում եմ խաղացել: Նաեւ աղջիկս ծնվեց այդ քաղաքում: Իսկ գրքեր առաջ ուտում էի բառի բուն իմաստով, հիմա ավելի քիչ եմ կարդում: Բայց կա մի գիրք, որին անընդհատ վերադառնում եմ, գուցե իր հետ չավարտված հարցեր ունեմ եւ բախտ կունենամ մի օր խաղալ՝ «Մումի տրոլլներ»: Շատ մարդկային է ու մանկական, մտածում եմ, որ երեխաներն ավելի խելացի են ու պարզ մտածող: Երեւի, նրանց հետ շփման այդ լեզուն է ինձ գայթակղում:
- Իսկ Ձեր մանկությունն ինչպիսի՞ն է եղել:
- Շատ երջանիկ, չնայած՝ ես հեծանիվ ու ինքնաշարժ (սամոկատ) չեմ ունեցել, ծով չեմ գնացել: Երջանիկ էի իմ ընտանիքով, սիրով, երբեք ինձ օտար, չհասկացված ու չգնահատված չեմ զգացել: Փոքր բանաստեղծություններ էի գրում, եւ դա մայրիկիս համար տոն էր, շարֆիկ էի գործում, նա ուրախանում էր, իր հագուստներից շարժվող ձեռքերով ու աչքերով տիկնիկ սարքում, եւ չէր զայրանու...
