Դեպի վեր

Արդյո՞ք «հեռացող դեսպանի հեռացող ուղերձ» էր. Միլսն առաջինը չէր

168.am10/20/2018, 12:24

Արդյո՞ք «հեռացող դեսպանի հեռացող ուղերձ» էր. Միլսն առաջինը չէր

Հայաստանում ԱՄՆ արտակարգ և լիազոր դեսպան Ռիչարդ Միլսի հայտարարությունը, թե առանց ԼՂ «գրավյալ տարածքների» մի մասի վերադարձի հնարավոր չի լինի կարգավորել ԼՂ հակամարտությունը, մեծ աղմուկ է բարձրացրել հայաստանյան հասարակության շրջանում, սոցիալական հարթակներում, փորձագիտական հանրության շրջանում և քաղաքական շրջանակներում: Հայաստանյան հասարակությունը հասկանալիորեն զգայուն է ԼՂ հակամարտության կարգավորման գործընթացում ենթադրվող փոխզիջումների, հատկապես՝ տարածքային զիջումների հարցի վերաբերյալ, այդ զգայունությունն էլ ավելի է խորացել 2016 թվականի ապրիլին ադրբեջանական ագրեսիայից հետո, ինչը, հաշվի առնելով Ղարաբաղյան հակամարտության բարդ պատմությունը և ադրբեջանական ագրեսիվ քաղաքականությունը, ավելի քան հասկանալի է:

Սակայն, ի գիտություն ընդունելով այն հանգամանքը, որ ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանը հակամարտության պատմությանը ծանոթ որևէ գործչի համար անակնկալ հայտարարություն չի արել, ավելի ուշագրավ են այն արձագանքները, որոնք հնչում են քաղաքական շրջանակներից, այն շրջանակներից, որոնք կոչված են որոշում կայացնել նաև Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցում:

ՀՀ վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանը լրագրողների հետ ճեպազրույցում անդրադառնալով Միլսի վերոնշյալ հայտարարությանը՝ ասել է, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ հայկական կողմը շատ հստակ արտահայտել է իր դիրքորոշումը։ Շարունակելով, Փաշինյանն ասել է. «Հեռացող դեսպանի հայտարարությունը կարող ենք համարել հեռացող մեսիջ»։

Ուորլիքի 6 սկզբունքները` ԱՄՆ քաղաքականության հիմք

Ռիչարդ Միլսի հայտարարության արձագանքների ֆոնին հարկ է հիշեցնել ԱՄՆ դեսպանների և համանախագահների հայտարարությունները, որոնք վերաբերում են ԼՂ հակամարտության կարգավորման գործընթացի վերաբերյալ ԱՄՆ Պետդեպի դիրքորոշմանը, որը վերջին անգամ ամենից մանրամասն նկարագրվել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահ Ջեյմս Ուորլիքի կողմից:

Ի դեպ, այդ դիրքորոշումից և հակամարտության կարգավորման մաս կազմող սկզբունքների հանրայնացումից հետո հերքումներ չեն հնչել համանախագահ մյուս երկրների դիվանագետների կողմից, այսինքն` սրանք համաձայնեցված սկզբունքներ էին, որոնք արտահայտված էին եղել ավելի վաղ արված հայտարարություններում:

2014 թվականի մայիսի 7-ին Միջազգային խաղաղության Կարնեգի հիմնադրամում իր ելույթի ժամանակ համանախագահ Ուորլիքը ներկայացրել էր «հաստատված» փոխզիջման հիմնական 6 տարրերը, որոնք, նրա խոսքով, բոլորն էլ հանրայնացվել են՝ նախագահներ Օբամայի, Մեդվեդևի և Սարկոզիի 2009թ. Լ՛Ակիլայի և 2010թ. Մուսկոկայի համատեղ հայտարարություններում հիշատակվելով: Այդ սկզբունքներն ու տարրերը, Ուորլիքի համաձայն, կազմում են Մինսկի խմբի ու Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության վերաբերյալ ԱՄՆ քաղաքականության հիմքը:

Ըստ նրա, առաջին. Լեռնային Ղարաբաղի պատմության լույսի ներքո, կողմերը պետք է որոշեն ԼՂ վերջնական իրավական կարգավիճակը` ապագայում երկկողմ համաձայնեցված և իրավականորեն ամրագրված կամարտահայտության միջոցով: Սա պարտադիր է: Միջանկյալ կարգավիճակը կլինի ժամանակավոր լուծում: Երկրորդ. Ուորլիքի խոսքով, Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզից դուրս գտնվող տարածքները, որոնք չեն գտնվում Բաքվի ենթակայության ներքո, պետք է ստանան միջանկյալ կարգավիճակ, ինչն առնվազն անվտանգության և ինքնակառավարման երաշխիքներ կապահովի:

«Երրորդ. Լեռնային Ղարաբաղը շրջապատող գրավյալ տարածքները պետք է վերադարձվեն Ադրբեջանի վերահսկողությանը: Ադրբեջանի ինքնիշխանության նկատմամբ հարգանքի բացակայության պայմաններում կարգավորում չի կարող լինել, և Ադրբեջանի ինքնիշխանության ճանաչումն այդ տարածքների նկատմամբ պետք է վերականգնվի»,- նշել էր Ուորլիքը: Չորորդ. ըստ դիվանագետի՝ պետք է լինի Հայաստանը և Լեռնային Ղարաբաղը կապող միջանցք: Այն պետք է բավական լայն լինի` ապահովելու անվտանգ տարանցումը, բայց այն չի կարող ընդգրկել ողջ Լաչինի շրջանը: «Հինգերորդ. Կայուն կարգավորումը պետք է ճանաչի բոլոր ներքին տեղահանվածների և փախստականների` իրենց նախկին բնակավայրերը վերադառնալու իրավունքը: Վեցերորդ. Կարգավորումը պետք է ներառի անվտանգության միջազգային երաշխիքներ, ներառյալ՝ նաև խաղաղապահ գործողությունը: Չկա սցենար, որով խաղաղությունը կարող է ապահովվել առանց լավ ձևավորված խաղաղապահ գործողության, որը պետք է վայելի բոլոր կողմերի վստահությունը»,- ներկայացրել էր Ուորլիքը:

Ըստ ՀՀ ԱԳՆ-ի` 6 կետերը նոր չեն

Հատկանշական է, որ Ուորլիքի այս ելույթն ամենևին էլ անակնկալ չէր եղել ՀՀ ԱԳՆ-ի համար: ՀՀ ԱԳ փոխնախարար Շավարշ Քոչարյանն ասել էր, որ այդ կետերը նոր չեն: «ԼՂ խնդրի կարգավորման 6 կետերը, որ բարձրաձայնվել են ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահ Ջեյմս Ուորլիքի կողմից, նոր չեն: Դրանց կարելի է ծանոթանալ համանախագահների հայտարարությունից»,- ասել էր Հայաստանի ԱԳ փոխնախարար Շավարշ Քոչարյանը:

Նրա խոսքով՝ Ջեյմս Ուորլիքի հայտարարության իմաստն ու ցանկությունն կայանում է նրանում, որ խնդրի կարգավորման մեջ առաջընթաց արձանագրվի:

«Բոլորի համար ակնհայտ է, որ անհրաժեշտ է երկու պայման: Պայման, որը կդնի ոչ թե կողմերից մեկը, այլ շատ բնական, տրամաբանական պայմաններ, որոնք առաջընթաց կապահովեն: Առաջին. կողմերի միջև պետք է լինի վստահության մթնոլորտ, առանց որի նմանատիպ բարդ հարցերում առաջընթաց չի կարող լինել: Երկրորդ՝ բանակցային գործընթացում պետք է լիարժեք ներգրավված լինի հակամարտության հիմնական կողմը՝ ԼՂՀ-ն:

Բայց քանի դեռ Բաքուն խոչընդոտում է թե՛ վստահության մթնոլորտի ձևավորմանը, թե՛ բանակցային գործընթացում ԼՂՀ լիարժեք ներգրավմանը, հասկանալի է, որ առաջընթացի հասնելու այդ բարի ցանկությունները, քիչ հավանական է, որ իրականանան»,- ասել էր Քոչարյանը: Հարցին, թե ինչո՞ւ է հենց հիմա կրկին բարձրաձայնվում այդ կետերի մասին, ԱԳ փոխնախարարն արձ...

Կարդալ ամբողջովին

Եղանակ

Ջերմ {{currentData.temp}}℃
Քամի {{currentData.wind}}կմ/ժ
Խոնավ {{currentData.humidity}}
  • Երեւան
  • Աբովյան
  • Ծաղկաձոր
  • Սեւան
  • Գյումրի
  • Էջմիածին
  • Դիլիջան
  • Վանաձոր
  • Աշտարակ
7 օրվա տեսություն

Փոխարժեքներ

ԱռքՎաճառք
USD390396
EUR417429
RUR4.194.39
ավելին
Արդեն հասանելի է
Դեպի վեր