Ջեյմս Ապատուրայ. «ՆԱՏՕ-ն կազմակերպում է գլխավոր քարտուղարի այցը Հայաստան»

Դավիթ Սարգսյան – Պարոն Ապատուրայ, բարի գալուստ Հայաստան: Դուք տարբեր հանդիպումներ եք ունեցել այստեղ, բայց չեք հանդիպել վարչապետի հետ: Ինչո՞ւ:

Ջեյմս Ապատուրայ – Անկեղծ ասած, հանդիպում ծրագրված էր, բայց մի քանի օր առաջ պարզվեց, որ վարչապետը մեկնելու է երկրից, կար չորեքշաբթի առավոտյան հանդիպելու հնարավորություն, բայց ես արդեն չէի կարող փոխել իմ մեկնելու տոմսը, զուտ լոգիստիկ խնդիր էր: Ես ակնկալում եմ, որ մենք դեռ կհանդիպենք: Բացի այդ, պատրաստ ենք վարչապետին հարմար ժամանակահատվածում հյուրընկալել նրան ՆԱՏՕ-ի կենտրոնակայանում, կազմակերպել հանդիպում գլխավոր քարտուղարի, դաշինքի խորհրդի հետ: Այնպես որ, մեր չկայացած հանդիպման հետևում ոչինչ չկա, պարզապես տեխնիկական խնդիր էր:

ԴՍ – Հայաստան-ՆԱՏՕ Անհատական գործընկերության գործողությունների 5-րդ ծրագիրն ավարտվում է, 6-րդը դեռ չի հաստատվել, երբ այն կյանքի կկոչվի: Մեր մամուլը գրում է, որ քաղաքական խոչընդոտներ կան, դա այդպե՞ս է:

ՋԱ – Նախ, շատ գոհացուցիչ է, որ հայկական լրատվամիջոցները գիտեն Անհատական գործընկերության գործողությունների ծրագրի մասին: Քաղաքական խոչընդոտներ չկան, իմ գործընկերներն այժմ ավարտում են 5-րդ ծրագրի գնահատումը և բանակցում են նորի շուրջ: Քաղաքական որևէ խնդիր այստեղ չկա, մենք 2 հարց ենք քննարկում, մեկը, թե հավելյալ ինչ ենք անելու և երկրորդը՝ ինչն ենք խթանելու ավելի շատ, ինչն՝ ավելի քիչ: Մենք նույնն անում ենք մեր բոլոր գործընկերների հետ: Որոշ դեպքերում հստակ ժամանակացույցի մեջ հասցնում ենք, որոշ դեպքերում այդ գործընթացը փոքր ինչ երկար է տևում: Սա հասկանալի է՝ հաշվի առնելով քաղաքական փոփոխությունները, որ տեղի են ունեցել այստեղ, և որի առիթով ոմանք շահարկումներ են անում, թե քաղաքական հարցեր կան, բայց նման խնդիր չկա:

ԴՍ – Այսինքն, սա՞ էլ է տեխնիկական հարց:

ՋԱ – Այո, հարցը 100 տոկոսով տեխնիկական է:

ԴՍ – Աշխարհաքաղաքական կոնտեքստի մասին: Անցած մեկ տարվա ընթացքում 3 մեծ իրադարձություն ուղղակի ազդեցություն ունեցան մեր տարածաշրջանի անվտանգային միջավայրի վրա: Կերչի նեղուցում ռուս-ուկրաինական միջադեպը, Ռուսաստանի ահարկու հրթիռների շնորհանդեսը և միջին ու փոքր հեռահարության միջուկային հրթիռների համաձայնագրից Միացյալ Նահանգների դուրս գալը: Այս լարվածությունը սահմանափակում է Հայաստանի նման երկրների մանևրելու դաշտը: Ի՞նչ կարող է ՆԱՏՕ-ն մեզ առաջարկել, ինչպե՞ս ընդլայնել մեր հարաբերությունները դաշինքի հետ՝ չվնասնելով ՀԱՊԿ-ում մեր պարտավորություններին՝ այսպիսի լարված միջավայրում:

ՋԱ – Շատ լավ հարց է, վստահ եմ, որ սա այն խնդիրն է, որը ձեր քաղաքական ղեկավարությունը պարբերաբար քննարկում է: Նախ, մենք տեսնում ենք, որ Ռուսաստանի գործողությունների պատճառով Եվրատլանտյան անվտանգությունը զգալի վատթարացել է: Ղրիմ ներխուժելն ու այն բռնակցելը հաջորդել է այնտեղ ռուսական ռազմական տեխնիկայի էական ընդլայնմանը, եղել է ցանկություն ընդլայնել ռուսական ռազմական ուժը Սև և Միջերկրական ծովերում: Բացի այդ, Ռուսաստանը նախաձեռնել է Վրաստանի երկու տարածաշրջանների անջատումը, նաև Մոլդովայում է նույն վիճակը: Սրանք Սև ծովի տարածաշրջանում Ռուսաստանի ապակայունացնող քայլերի իրական օրինակներ են և սա խնդիր է ինչպես ՆԱՏՕ-ի անդամների, այնպես էլ մեր գործընկերների համար: Երկրորդը, դուք նշեցիք միջին ու փոքր հեռահարության միջուկային հրթիռների համաձայնագրից Միացյալ Նահանգների դուրս գալու մասին: Իրականությունն այն է, որ տարիներ շարունակ, Ռուսաստանը փաստացի մնալով այդ պայմանագրի մեջ՝ ստեղծել է հրթիռներ, որոնք խախտել են այդ համաձայնագիրը և հիմա էլ տեղակայում է այդ հրթիռները: Միացյալ Նահանգները ոչ մի հրթիռ չի տեղակայել, որը խախտել է այդ համաձայնագիրը, բայց Ռուսաստանը դա անում է, հենց հիմա դրանով է զբաղված: ՆԱՏՕ-ի անդամները վստահ են, որ այս համաձայնագիրը այլևս չի գործում, որովհետև Ռուսաստանը երկար ժամանակ է խախտում է դրա դրույթները:

ԴՍ – Հասկանալի է, որ ՆԱՏՕ-ն մեղադրում է Ռուսաստանին, Ռուսաստանն էլ ՆԱՏՕ-ին, բայց ի՞նչ կարող է ՆԱՏՕ-ն առաջարկել Հայաստանի նման երկրներին այսպիսի իրավիճակում:

ՋԱ – Ճիշտ եք, կարևոր է դա ասել, բայց նախ կարևոր է ոչ միայն պարզապես նշել, որ մի կողմը մյուսին է մեղադրում և հակառակը, այլև ասել, որ կա հռետորաբանություն և կա իրականություն: Եվ կարևոր է, որ հեռուստադիտողները տեսնեն իրականությունը, ոչ թե լսեն միայն հռետորաբանությունը: Հիմա՝ ինչ կարող է ՆԱՏՕ-ն առաջարկել: Գլխավորը՝ որի մասին ես իմ բոլոր հանդիպումներում ասել եմ, մենք կարող ենք խորացնել գործակցությունը Հայաստանի և ՆԱՏՕ-ի միջև առանց խնդիրներ ստեղծելու հայ-ռուսական հարաբերություններում: Եվ ես այս տարիներին, իմ աշխատանքի ընթացքում, տեսել եմ, որ Հայաստան-ՆԱՏՕ հարաբերությունները հետևողական զարգանում են ըստ Հայաստանի՝ միմյանց հաջորդող կառավարությունների առաջնահերթությունների: Եվ սա խնդիր չէ հայ-ռուսական հարաբերություններում: Հույս ունեմ, այդպես էլ կշարունակվի, մենք գործակցելու ենք այնպես, ինչպես կցանկանա Հայաստանի կառավարությունը, այդ շրջանակից դուրս չենք գալու: Եվ իհարկե, Հայաստանի կառավարությո՛ւնը լավ գիտի, թե ինչպես առաջ մղել պետության շահը բոլոր անհրաժեշտ ուղղություններով՝ լինի դա ՆԱՏՕ-ի, Ռուսաստանի, կամ որևէ այլ գործընկերոջ հետ: Այսօրվա իմ քննարկումների արդյունքով կարող եմ ասել, որ նրանք գիտեն, թե կոնկրետ ինչ են անում:

ԴՍ– Այս կոնտեքստում խաղաղապահ առաքելության մասին: Մենք Աֆղանստանում ենք և Կոսովոյում: Կա՞ն արդյոք նոր նախաձեռնություններ՝ ընդլայնելու առաքելության աշխարհագրությունը, կամ թվակազմը, որևէ նոր ոլորտներ, կա՞ն նոր առաջարկներ:

ՋԱ – Նախքան հնարավորությունների մասին ավելի լրջորեն խոսելու հանգրվանին հասնելը, ես կոնկրետ ոլորտ...