Կրթությունն այն ոլորտն է, որտեղ պետք է պարբերաբար բարեփոխումներ արվեն, և դրանում որևէ մեկը չի կասկածում, նախընթաց տարիներին արված բոլոր բարեփոխումներն այդ տրամաբանությունից են բխել: Աշխարհը զարգանում է, կրթական հաակարգում ևս փոփոխություններ են լինում, շատ բաներ վերանայվում ու փոխվում են, և մենք էլ չպետք է այդ գործընթացներից դուրս մնանք՝ միաժամանակ հստակեցնելով, թե զարգացման որ ուղին ենք նախընտրում և մեր սերունդների, ժողովրդի համար ինչ ապագա ենք կանխորոշում. Yerkir.am-ի հետ զրույցում ասաց ՀՅԴ Հայաստանի Գերագույն մարմնի կրթության և գիտության հանձնախմբի նախագահ, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Խաչատուր Ստեփանյանը՝ մեկնաբանելով կառավարության կողմից գրեթե մեկ ամիս առաջ շրջանառության մեջ դրված հանրակրթական պետական չափորոշիչների փոփոխությունների մասին որոշման նախագծի վերաբերյալ մասնագիտական և հանրային դժգոհություններն ու մտահոգությունները:
Նրա ներկայացմամբ՝ կրթության չափորոշիչներից բացի նաև կրթության ռազմավարությամբ է որոշվում, թե պետությունը ինչ նպատակներ է հետապնդում ապագա սերունդներին դաստիարակելու և տվյալ պետության քաղաքացիներ կերտելու հարցում, գաղափարախոսական ինչ հենքով է քաղաքացիներ ձևավորելու, ինչ աշխարհայացքով քաղաքացիներ է կրթելու և դաստիարակելու: Եվ, դատելով ներկայացված փաստաթղթի բովանդակությունից, կրթության ոլորտում նախաձեռնված ծրագրերն ամենևին չեն նպաստելու մեր ազգի, պետության համար անհրաժեշտ ռազմավարության մշակմանն ու իրականացմանը:
Մյուս կողմից կառավարությունը չի ներկայացրել, թե կրթության ոլորտում ի՞նչ ռազմավարություն է իրականացնելու՝ շրջանցելով կրթության ռազմավարության փաստաթղթի անհրաժեշտության մասին օրենքի պահանջը: Իսկ քանի դեռ չկա այդ ռազմավարությունը, հանրակրթական պետական չափորոշիչներ հնարավոր չէ մշակել, դրանք պետք է ձևավորվեն մշակված ռազմավարության հիման վրա, իսկ այդ չափորոշիչներն էլ իրենց հերթին հիմք են առարկայական չափորոշիչների մշակման համար: Այս դեպքում փաստորեն փաստաթղթերն ամբողջական չեն և խախտվել է դրանց ներկայացման հերթականության կարգը: Խաչատուր Ստեփանյանի տեղեկացմամբ՝ դեռևս 2018 թ. գարնանը նախկին կառավարությունը պատրաստել էր կրթության ռազմավարության փաստաթուղթ, որը պետք է հաստատվեր ամռանը: Սակայն երկու տարի առաջ տեղի ունեցած իրադարձություններից հետո փաստաթուղթը դուրս բերվեց շրջանառությունից, իսկ նորն էլ չստեղծվեց:
Խախտվել է նաև մեկ այլ օրինաչափություն: Ըստ բանախոսի՝ առարկայական չափորոշիչները պետք է կազմվեին ու հանրությանը ներկայացվեին հանրակրթական պետական չափորոշիչները հաստատվելուց հետո միայն: Մինչդեռ թեև առաջին փաստաթուղթը դեռ քննարկման է դրված, չի հաստատվել, դրա հետ կապված բազմաթիվ մտահոգություններ են առկա ու այն վերանայելու պահանջ կա՝ այդ թվում մասնագետների կողմից, կառավարությունը նաև երկրորդ փաստաթուղթն է միաժամանակ քննարկման դրել՝ առանձին առարկայական չափորոշիչների վերաբերյալ:
«Եթե մի բանը չի հաստատվել, ինչո՞ւ են դրանից բխող այլ փաստաթուղթ քննարկման ներկայացնում: Կարելի է հետևություն անել, որ իրենք վստահ են՝ ներկայացված չափորոշիչները հաստատվելու են գրեթե նույնությամբ, և ժամանակ չկորցնելու համար երկրորդ փաստաթուղթն են շրջանառության մեջ դրել: Հարց է առաջանում՝ ինչի՞ համար են հանրային քննարկումները. եթե հանրային քննարկումների արդյունքում ներկայացված չափորոշիչները կարող են չհաստատվել, ուրեմն ինչու՞ ենք գումար և ժամանակ ծախսել դեռևս չհաստատված չափորոշիչներին համապատասխան առանձին առարկայական հայեցակարգեր ստեղծելու համար: Սա վկայում է, որ մի բան ի սկզբանե որոշվել է և պարտադրվելու է, ինչը հարիր չէ ժողովրդավարական երկրներին, որտեղ նման փաստաթղթերը հանրային լայն քննարկումներից հետո նոր պետք է ընդունվեն: Ավելին՝ դրանք կազմելուց առաջ ևս պետք է հանրային լայն քննակումներ նախաձեռնվեին»,- ասաց պատմաբանը:
Մեր զրուցակցի կարծիքով՝ ներկայացված բարեփոխման հայեցակարգը այլ երկրների փորձի հիման վրա ձևավորված, այլ երկրներից մեզ պարտադրված փաստաթղթերի տեղայնացման անհաջող փորձի հետևանք է: Դիտարկմանը, որ չափորոշիչները մշակող փորձագիտական հանձնախմբի անդամների ներկայացմամբ՝ այդ հայեցակարգերը, չափորոշիչները ամերիկյան և սինգապուրյան մոդելներն են, Խաչատուր Ստեփանյանը մտահոգություն հայտնեց, որ իրականում հանրակրթության ոլորտում մեզ պարտադրվող գործընթացները թուրքական սցենարով են իրականացվում. «Ես դրանցում ոչ ամերիկյան և ոչ էլ սինգապուրյան մոդել եմ տեսնում. Yerkir.am կայքում հրատարակված հոդվածի համաձայն՝ մասնավորապես պատմական առարկաների չափորոշիչները մշակող փորձագիտական հանձնախմբի ղեկավարը երկար տարիներ սերտ համագործակցել է թուրքական պատմագիտական տարբեր կազմակերպությունների հետ, և հավանաբար քննարկել են մեր դպրոցական դասագրքերում թշնամու կերպարի վերանայման հարցը: Իսկ դա նշանակում է որ հայոց պատմության և այլ առարկաների դասագրքերում կվերաձևակերպվի «թուրքը մեր թշնամին է» արտահայտությունը: Սա շատ հեռուն գնացող նպատակ է հետապնդում և կործանարար է մեզ համար, սրա դեմը հարկավոր է առնել»:
Փաստորեն, թուրքական ակադեմիական շրջանակներից մեզ արված կամ գուցե պարտադրվա...
