
Երեւանի Հրաչյա Ղափլանյանի անվան դրամատիկական թատրոնի դերասաններ Գագիկ Մկրտչյանն ու Լիդիա Գրիգորյանն արդեն 17 տարի է՝ միասին են, 2 որդի ունեն, բազմաթիվ դերեր են խաղացել ու տարատեսակ դաջվածքներ արել` երբեք չդադարելով սիրել իրար ու նորովի բացահայտել: BRAVO.am-ի «Եվ խոսեց սերը» շարքի համար նրանք պատմել են իրենց սիրելի աշխատանքի ու ընտանեկան երջանկության մասին:Թատրոնի ու դաջվածքների կապը
- Ձեր երկուսի կենսագրություններում էլ մասնագիտությունը նշված է դերասան եւ նկարիչ: Ինչպե՞ս են այդ երկուսը համատեղվում:
Լիդիա. Միշտ սիրում եմ ասել, որ մասնագիտություններս են ինձ ընտրել: Նկարչություն եւ դիզայն էի սովորում ինստիտուտում, բայց 3-րդ կուրսում Գագոյի հետ հանդիպումը լիովին փոխեց կյանքս: Հրավեր ստացա ուժերս փորձել թատրոնում. հենց Դրամատիկականում էլ իմ առաջին դերասանական կրթությունն եմ ստացել, հետագայում Ռուսաստանում կուրսերի եմ հաճախել ու ինքնակրթությամբ զբաղվել: Շատ էի սիրում ներկայացումներ, մանկությանս թաքուն երազանքն իրականացավ, ու արդեն 17 տարի է՝ միացել եմ թատրոնին: Իսկ դաջվածքներ առաջինը Գագոն է արել, հետո առաջարկեցին՝ ես էլ փորձեմ:
Գագիկ. Փոքր տարիքից չեմ սիրել մեկ գործով զբաղվել, քանի որ բնավորությամբ շատ ձանձրացող եմ ամեն ինչից, այդ թվում՝ մարդկանցից: Բայց նկարչությունը միակ բանն է, որը երբեք չի փոխվել ինձ համար: Իմ ամենահետաքրքիր ժամանցը եւ հանգստությունը մատիտով նկարելն է: Թատերական ինստիտուտում նոր էր բացվել մուլտֆիլմի նկարչի կուրսը, դրան զուգահեռ հնարավորություն ունեի քասթինգի գնալ ու դերասան աշխատել: Ընդունվեցի Դրամատիկական թատրոն ու Լիդիայի հետ ծանոթացա, ամեն ինչ միանգամից եղավ: Սիրում եմ շփվել, մարդկանց մասին 2 րոպե հետո պատմել այնքան բան, որ իրենք էլ զարմանան: Շփումն իմ 2 աշխատանքների առանցքում է. պետք է վստահեն, որ ստացվի, քննություն է՝ կկարողանա՞ս, թե՞ ոչ: Ամեն անգամ բեմ դուրս գալիս մոռացվում են տարիների փորձն ու խաղացած կերպարները, 0-ից պետք է ապացուցես ամեն բան: Ամեն օր եմ այդ քննությունը հանձնում, դրա համար չեմ ձանձրանում իմ գործից, անգամ 3-րդի մասին եմ մտածում:
- Խոսենք երկուսի կապից, մեծ պատասխանատվությունից եւ թե ինչպե՞ս են օգնում իրար:
Լիդիա. Մի քանի օր առաջ հանդիպել եմ ուսուցչիս, ով իմ մտածելակերպի հիմքն է դրել՝ նկարիչ Արա Հովսեփյանին, որն ինձ ուսուցանել է Կոջոյանի անվան գեղարվեստի դպրոցում: Ասել է՝ «Սովորեք մտածել»: Դա ինձ շատ է օգնում աշխատանքի մեջ: Կարող եմ ուսումնասիրել մարդկանց ու զուգահեռներ անցկացնել՝ գտնելու կյանքի ճիշտ դրվածքը: Դաջվածք անելու ընթացքում զրուցելն օգնում է նոր տեսակներ ճանաչել, ինֆորմացիա ստանալ ու օգտագործել կերպար ստեղծելիս:
Գագիկ. Երբ մարդը տատուի վերջնական տարբերակին նայում է հայելու մեջ, դեմքին մի յուրատեսակ ժպիտ է գալիս, դրանից չափազանց մեծ էներգիա եմ ստանում ու լիցքավորված գնում թատրոն: Դաջվածքում ոչ թե նկարն է կարեւոր, այլ որոշումն անել մի բան, որն ամբողջ կյանքում քեզ հետ է լինելու: Այդ որոշման իրականացումն անձի պնդանալու փուլ է: Հայելու մեջ նայելիս էլ առաջին հերթին մտածում են՝ «Ես դա արեցի»: Ու այդ ամենում շատ կարեւոր մաս ես կազմում դու: Ես մենակ կատարողը չեմ, օգնել եմ, որ այն կյանքի կոչվի, հետաքրքիր դուետ է, նույնն էլ թատրոնում է: Եթե խաղընկերդ վատ խաղա, դու էլ ես այդպիսին դառնում, որքան էլ ջանք թափես: Դրա համար պետք է օգնես նրան:
- Ինչո՞ւ են մարդիկ գալիս թատրոն ու նաեւ դաջվածք անում, ի՞նչը լրացնելու համար:
Լիդիա. Թատրոն գալիս են՝ կենդանի շփում ստանալու: Երբեմն ինչ-որ դրվագներ նայելիս կարեկցանք է առաջանում, իրենց կողքից են տեսնում, հասկանում՝ ինչ է կարելի անել, գտնում են իրենց ցավի պատասխանը, կամ զուգահեռ են անցկացնում ու հասկանում, որ միայնակ չեն, ուրիշն էլ է իրենց պես մտածում: Շատ էին ասում, որ թատրոնը մահանում է, պահանջարկ չկա, բայց այն կա ու մնալու է, որովհետեւ ամենակարեւոր բանը կենդանի շփումն է:
Գագիկ. Հաճախ է պատահում, որ 30 տարեկան կամ ավելի մեծ մարդիկ գալիս են ներկայացում նայելու, հետո զարմացած գրում, թե ինչու չէին գալիս թատրոն: Հասկանում ես, թե որքան էմոցիաներ է ստացել, որ որոշել է նման բան գրել: Կարծրատիպ են լսել, որ թատրոնը ձանձրալի է, բայց անձամբ չեն փորձել: Մեկ անգամ նայելուց հետո սկսում են հաճախել: Նույնն էլ դաջվածքի դեպքում է, հենց առաջինն արեցին, հաջորդում է 2-րդը, 5-րդը… Որովհետեւ նոր բռնեցին այդ կայֆը:
- Իսկ ո՞րն է տատու անելու հաճույքը:
Գագիկ. Ավելի վստահ ես դառնում ու հանգիստ, քո տեսակն ընդգծում: Էլ զոհաբերությունների չես գնում, քննադատությունների փուլը հաղթահարում ես: Մարդն անկեղծանում է իր հետ, սկսում իրեն ավելի լավ ճանաչել ու անել այն, ինչ ինքն է ցանկանում:
Լիդիա. Երբ մարդ մի բան կորցրած է լինում կամ խնդիրներով պարփակված, տարատեսակ լուծումներ է փնտրում: Դաջվածքի շնորհիվ իրենց եսն են գտնում ու արտահայտում, համարձակ որոշում է:
- Բայց երկուսդ էլ չունեք դաջվածքներ, ինչո՞ւ:
Գագիկ. Դեմ չենք, պարզապես դեռ չի եկել այն անելու փուլը: Ես անընդհատ մտածում եմ, թե ինչ է պետք ուրիշներին: Ուրիշներին կարող եմ հանգիստ խորհուրդ տալ, բայց երբ ինձ հետ պետք է անկեղծանամ, այնքան մութ աշխարհ է, մեծ անդունդ, ու հեշտ չի կոնկրետանալ: Որովհետեւ ամեն օր զարթնում եմ ու հասկանում, որ երեկ վատն էի, 5 տարի առաջ՝ անգամ չեմ ուզում հիշել, թե ինչպիսին: Նույն հարցի շուրջ մոտեցումս մշտապես փոխվում է: Ամեն օր փորձում եմ լավը դառնալ, դեղին գույնին ամեն օր պետք է նորովի նայեմ:
Լիդիա. Բացի այդ էլ հասկանում ենք, որ դերասանի մարմինն ամեն դեպքում այդքան էլ իրեն չի պատկանում ու հաճախ խանգարում է կերպարներ կերտելիս: Մատանիներից սկսած՝ պետք է հանեմ ու զրոյանամ բեմի վրա: Դաջվածք անելը լուրջ քայլ է: Չնայած՝ ինչ սկսել ենք զբաղվել դրանով, որոշել ենք գնալ Տիբեթ, որտեղ մեզ հին եղանակով դաջվածք կանեն վանականները:
Գագիկ. Պետք է գտնենք այն մարդուն, որի հետ 4 բառով կկարողանանք իրար հասկանալ, այդ կապը շատ կարեւոր է: Երբ տատու ես անում, այդ մարդու հետ ամբողջ կյանքում այնպիսի գերբնական կապ է հաստատվում: Ցավոք, բոլորին չեմ հիշում, բայց իրենք, հո, չեն մոռանում. այն միտքը, որ ինձ 50 հազարից ավելի մարդ հիշում է ողջ կյանքում, անընդհատ էներգիա է տալիս ու առաջ մղում:
- Հիմա նորից վերադառնանք թատրոնին, ինչպիսի՞ դերասաններ եք ու ի՞նչն եք հավանում միմյանց մեջ:
Լիդիա. Հավանում եմ Գագոյի ինքնավստահությունը, որը նա փորձում է ներդնել իմ մեջ եւս, ես էլ ունեմ, բայց մի քիչ այլ կերպ է արտահայտվում: Սովորում եմ նրանից՝ նայելով իր խաղը, մտածելու կերպը, շատ եմ լսում իրեն: Սիրում եմ նրան բեմում՝ որպես գեղեցիկ արտաքին ունեցող արտիստ, ու թե մտածող դերասան: Բեմը հայելի է, որը ցույց է տալիս մարդու էությունը. այնտեղ լրիվ մերկ ենք: Այն երբեք չի խաբում:
Գագիկ. Նախ Լիդիան ունի իր բնավորությունը, որն արտահայտվում է տնտղելով, փորփրելով, հազար կետից նույն հարցը քննարկելով: Պատասխանատվությունն իր մեջ գագաթնակետում է: Նա չի մոռանում, թե ինքն ինչ է անում ու միաժամանակ շատ ուշադիր է ողջ տեսարանի հանդեպ, որպեսզի սխալի դեպքում կարողանա շտկել իրավիճակը:
Լիդիա. Իրականում ինքն էլ այդ որակն ունի, մենք երկուսս էլ Դրամատիկական թատրոնի դպրոցն ենք անցել, սովորել ենք մեծերից՝ Վլադիմիր Մսրյան, Գուժ Մանուկյան, Արթուր Ութմազյան, Հրաչյա Հարությունյան, Արմեն Խանդիկյան, Գրիգոր Խաչատրյան:
Գագիկ. Մի քիչ ուրիշ մթնոլորտ էր թատրոնում. լրջության չափն օդի մեջ էր: Հիմա այդ ամենը մեր ձեռքերում է, մենք ենք միջին սերունդը: Բեմում պատասխանատվությունն Ութմազյանից եմ սովորել, իր հետ այդ մասին երբեք չենք խոսել, բայց նրան ուսումնասիրելով եմ հասկացել՝ որն է իմը: Մյուսներից էլ տեսել եմ, թե ինչպիսին պետք է չլինել: Ինչպես Ութմազյանն է ասում Սեւակի խոսքերով՝ «Չպետք է մոռանաս քո արվեստի արհեստը, առանց որի արվեստ չի լինում»: Նա կարող է մեկ ականջով լսել բոլոր ձայները, թեեւ ինքը բեմի առջեւում է ու իր թիկունքում մոտ 40 հոգի կա: Հանկարծ որեւէ ֆալշ գնաց կամ ավելորդ ձայն, այդ մասին գիտի, ու վայն եկել, տարել է, որ գնանք կուլիսներ: Եթե մեկին թվում է՝ չի ֆիքսել, սխալվում է. նա ամեն ինչ ասում է: Փոքր բանից է ամեն ինչ փլվում: Երբ Լիդիան նոր կերպար պետք է կերտի, իրեն կորցնում եմ. ամբողջությամբ ընկղմվում է: Գիտեմ, որ իր հետ գործ չունեմ, որովհետեւ պետք է կարդա այդ մասին գիրքը, թարգմանությամբ գիրքը, բոլոր վերլուծությունները, հայտնիների հարցազրույցները, հեղինակի կենսագրությունը: Ամեն ինչ խորքային է ուսումնասիրում: Ես փորձում եմ շատ չիմանալ, որ իմ պատկերացրածով խաղամ:
- Լիդիա, «Չուչել»-ում Դուք առաջին անգամ բացասական կերպար եք մարմնավորում, ու այն բավական բարդ կերպար է: Ինչպե՞ս եք գտել ու բացահայտել նրա էությունը:
Լիդիա. Երբ առաջարկությունը ստացա, թեեւ չէի արտահայտվում, բայց մի քանի առումներով վախենում էի: Գիտեմ, որ ցանկացած դեր իմ մեջ հետք է թողնում: Դոստոեւսկի եմ խաղացել՝ «Անկոչ Աննան», ու երկար ժամանակ զոհի կերպարում էի, բոլորին սիրում էի: Մինչեւ հիմա էլ չեմ կարողանում ազատվել դրանից: «Չուչել»-ում պետք է խաղայի անընդհատ ինչ-որ բանից դժգոհ ու միանշանակ իր ճիշտն ունեցող կերպարի: Փորձել եմ գտնել նրա ցավը, թեեւ դրանից նա դրական չի դարձել, բայց հանդիսատեսը հասկանում է, թե ինչու է այդքան դաժան: Ավագ որդիս ամեն ինչ հասկանում է, հաճախ լինում թատրոնում, եւ վախենում էի, որ իր համար այդ կերպարը կարող է օրինակ ծառայել: Շատ եմ խոսել հետն ու ամեն ինչ բացատրել: Կետչուպի ամեն տեսարանից հետո կուլիսներում Էմմային (Չուչելին մարմնավորած Էմմա Մանուկյան,-հեղ.) գրկում է եւ հարցնում՝ ինչպես է: Առաջին անգամ այդ տեսարանից հետո հիստերիկ արտասվում էր: «Դուրդ եկա՞վ այն ինչ արեցիր, ուրա՞խ ես»,-ասաց: Պատմեց, որ ձեռքն ու ոտքը ցավում են: Հետո հասկացա, որ այդ տեսարանի ժամանակ ձեռքն է սեղմել, նեղվել ու դրանից հետո համարյա կետչուպ չի ուտում, թեեւ շատ է սիրում:
- Ինչպե՞ս եք միասին աշխատում ներկայացումների պատրաստվելիս:
Լիդիա. «Վերջին ծաղրածուն» ներկայացման մեջ զույգ ենք խաղում, բայց փոխարինել ենք մյուս դերակատարներին, իսկ «Խելահեղ օր կամ Ֆիգարոյի ամուսնությունը» միասին ենք ստեղծել: Երբեմն մտածում են ամուսինները տանը նստում են ու աշխատում, խոսում ինչ-ինչ հարցերի շուրջ, բայց այդպես չէ: Փորձում եմ Գագոյին հուշել ու օգնել այն հարցերում, որոնք նա չի տեսնում: Ուրիշ մոտեցում ունեցող դերասան է, ես փորփրող եմ:
Գագիկ. Շատերին կարող է թվալ, թե դժվար է միասին աշխատել, բայց այդպես չէ: Ինձ համար կարեւոր է մարդուն անընդհատ ճանաչել, որովհետեւ մինչեւ վերջ ոչ մեկին էլ չես իմանալու՝ ուզում ես 100 տարի հետն ապրիր: Կան իրավիճակներ, որ իրեն չես տեսել դրանցում, հետաքրքիր է՝ ինչպես կդրսեւորի, ինչ խորհուրդ կարող ես տալ, որը կընդունի, ինչից կզայրանա: Նույնն էլ Լիդիային է հետաքրքիր, թե ինչպիսին եմ այլ հանգամանքներում, նորովի է տեսնում: Դժվար է միասին ապրել երկար տարիներ, մենք մոդայի հետեւից չենք ընկնում ու բաժանվում, իսկ մեր շուրջը բոլորն այդպես են անում, կամ էլ վախենում մեկի հետ միանալուց, որովհետեւ իրենց համար են ապրում:
- Միմյանց մասնակցությամբ ո՞ր ներկայացումն եք հավանում:
Լիդիա. Գագոն հիանալի է խաղում ամենախղճուկ կերպարից մինչեւ կոմս: Կան մարդիկ, որ միայն կոնկրետ դերեր են խաղում, նա ամեն ինչ էլ կարող է: «Ֆիգարոյի ամուսնություն»-ում եմ շատ սիրում, թեեւ ինքն իրեն չի հավանում: «Գանգստեր Մաք»-ում էլ կերպարը շատ լավն է: Ինտելիգենտ բան կա մեջը եւ երբեք բեմում վուլգար ու լկտի չի դառնում: Շատերը կան, որ չես հասկանում՝ բեմի վրա տղամարդ են, թե ոչ: Տղամարդու բնությունը հիմա քիչ է մնացել, ժամանակին կային Ժան Գաբեն, Ալեն Դելոն, Գագոն այդ վերջին մոհիկաններից է: Երբեք հանդիսատեսին չի հաճոյանում, ինչը կարեւոր է:
Գագիկ. Լիդիային նորով...
Կարդալ ամբողջովին