Հայաստանը՝ արևելքից և արևմուտքից գտնվելով շրջափակման մեջ, տարիներ շարունակ արտաքին աշխարհի հետ կապ է հաստատել Վրաստանի և Իրանի տարածքով։ Նոր սերնդի ներկայացուցիչներից քչերն են տեղյակ, որ արցախյան առաջին պատերազմի տարիներին՝ 90-ականների սկզբին, որոշ ժամանակահատված Իրանը դարձել էր դրսի հետ կապող Հայաստանի միակ ճանապարհը, քանի որ Վրաստանիներքին անկայունությամբ պայմանավորված՝այդ երկրի տարածքով բեռնափոխադրումը և ուղևորահոսքն անվտանգ չէր։ Բացի այդ, ինչպես արցախյան 44-օրյա պատերազմի ժամանակ, այնպես էլ 90-ականներին վրացական իշխանություններն արգելում էին իրենց տարածքով ռազմական նշանակության բեռների փոխադրումը։ Հետևաբար, ևս մեկ անգամ պետք է արձանագրենք, որ Իրանի հետ տրանսպորտային կապը ոչ միայն ունի տնտեսական, այլև ռազմական նշանակություն։ Արցախյան վերջին պատերազմի ժամանակ Հայաստանը ռազմական օգնությունը ստացել է հիմնականում Իրանի Իսլամական Հանրապետության տարածքով։Առհասարակ,Իրանի հետ թե՛ օդային, և թե՛ ցամաքային կապը մեր երկրի համար ունի ռազմավարական նշանակություն։
2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի և հունվարի 11-ի եռակողմ հայտարարությունների հետեւանքով՝ ադրբեջանական զորքերի վերահսկողության տակ անցավ նաև Գորիս-Կապան՝ Հայաստանը Իրանին կապողմիջպետական ճանապարհի 21 կմ հատվածը։ Արդեն 2021 թվականի օգոստոսի 25-ից թշնամին տարբեր պատճառաբանություններով փակում է այդ ճանապարհահատվածը, իսկ սեպտեմբերից էլ սկսել է տուրք գանձել իրանական բեռնատարներից։ Հարկ է հիշեցնել, որ անկախության տարիներից ի վեր չի եղել դեպք, որ սահմանափակվի կամ արգելվի Իրանի հետ ավտոմոբիլային կապը։ Ներկայում առկա չէ գործող որևէ այլընտրանքային ճանապարհ,որը թույլ կտա ապահովել անվտանգ և անխափան տրանսպորտային կապ երկրների միջև։ Գորիս-Կապան ճանապարհահատվածի այս ռիսկային իրավիճակը կարող է լուրջ վնասներ հասցնել Հայաստանի տնտեսությանը, քանի որ այս ճանապարհներով են նաև փոխադրվում ասիական երկրների բեռները, մասնավորապես՝ Չինաստան, Հնդկաստան, Վիետնամ, Արաբական Միացյալ Էմիրություններ և այլն։Ադրբեջանական իշխանությունների կողմից գանձվող հարկերի ու տուրքերի հետեւանքով հնարավոր է առաջիկայումթանկանան բեռնափոխադրման ծառայությունները։
Այս ամենին զուգահեռ նկատվում է Հայաստանից դեպի Իրան արտահանման ծավալների նվազում։ Հայաստան-Իրան տարեկան արտաքին առևտրաշրջանառությունը կազմում է...
