Եթե Ադրբեջանն անկեղծ է, ապա պետք է անհապաղ լուծի գերիների հարցը. Անդրիուս Կուբիլիուս

Եվրանեսթ խորհրդարանական վեհաժողովի համանախագահ Անդրիուս Կուբիլիուսը կարծում է, որ, եթե տարածաշրջանում խաղաղության, կայունության վերաբերյալ ադրբեջանական կողմի հայտարարություններն իսկապես անկեղծ ցանկություն են, ապա պետք է անհապաղ լուծեն գերիների վերադարձի խնդիրը: Լիտվայի նախկին վարչապետ, Եվրոպական խորհրդարանի անդամ, Եվրանեսթ ԽՎ համանախագահ Անդրիուս Կուբիլիուսը նման տեսակետ է հայտնել «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում՝ խոսելով նաև Հայաստան-Եվրամիություն հարաբերություններից, հայերի համար վիզային ռեժիմի ազատականացման հարցից, կոռուպցիայի դեմ պայքարում Հայաստանի գրանցած արդյունքներից՝ ընդգծելով դրանց մասին եվրոպական կառույցներում խոսելու կարևորությունը:

-Պարոն Կուբիլիուս, Եվրանեսթ խորհրդարանական վեհաժողովի բյուրոյի եւ հանձնաժողովների նիստերն անցկացվեցին Երևանում, նախ ի՞նչպես կգնահատեք նիստերի ընթացքը, քննարկված ի՞նչ կարևոր հարցեր կառանձնացնեք:

-Նախևառաջ, շատ հաճելի էր Երևան գալը: Ցանկանում եմ շնորհակալություն հայտնել Եվրանեսթ խորհրդարանական վեհաժողովում հայկական պատվիրակությանը հյուրընկալության համար, որը պատասխանատու էր այն կազմակերպելու համար: Սրանք առաջին դեմ առ դեմ նիստերն էին գրեթե 2 տարվա դադարից հետո, երբ մենք առցանց տարբերակով չենք մասնակցում: Մեզ համար իսկապես հաճելի է գտնվել Երևանում: Բովանդակության վերաբերյալ. առաջին հերթին հանձնաժողովները քննարկել են շատ կարևոր զեկույցներ՝ էներգետիկ անվտանգության, «Կանաչ գործարքի» վերաբերյալ, որը շատ կարևոր թեմա է ողջ ԵՄ-ում: Անշուշտ մենք նաև խորությամբ քննարկել ենք Հարավային Կովկասում անվտանգության հարցը: Մենք, անշուշտ, նաև քննարկել ենք վերջին զարգացումները՝ Ռուսաստանի ագրեսիան Ուկրաինայի դեմ: Եվ մենք ընդունել ենք հատուկ հայտարարություն դրա վերաբերյալ, այն մի կողմից շատ քննադատական լեզվով անդրադառնում է նրան, ինչ անում է Կրեմլը, նախագահ Պուտինը: Հայտարարությունն ընդգծում է Ուկրաինայի սուվերենությունը, մյուս կողմից անդրադառնում նրան, թե ԵՄ-ն ինչ պետք է անի Ուկրաինային ուժեղացնելու համար: Սրանք ամենակարևոր թեմաներն էին, որ քննարկել ենք Երևանում:

-Դուք մի կառույցի համանախագահն եք, որի անդամ են միաժամանակ և Հայաստանը, և Ադրբեջանը: Եվրանեսթ խորհրդարանական վեհաժողովն ի՞նչ դերակատարում կարող է ունենալ՝ նպաստելու մեր տարածաշրջանում կայունությանը, հակամարտության կարգավորմանը:

-Նախևառաջ մենք, իհարկե, խորհրդարանական վեհաժողով ենք: Այն ավելի շատ մարմին է, որը կարող է քննարկել որոշ հարցեր, խորհուրդ տալ, թե ինչ լուծում պետք է ընդունվի՝ ազգային կառավարությունների կամ եվրոպական ինստիտուտների կողմից, բայց մենք որևէ որոշում կայացնող մարմին չենք: Երևանում կարևոր էր այն, որ մենք նաև պատվիրակություն ունեինք Ադրբեջանից: Մենք քննարկեցինք Հարավային Կովկասի խնդիրները, հրավիրել էինք նշանավոր փորձագետների՝ և Հայաստանի, և Ադրբեջանի կողմից՝ ընդհանուր պատկերացում կազմելու ամբողջ իրավիճակի և ապագա տարբերակների մասին: Հետո մենք մեր մեջ, անշուշտ, քննարկել ենք շատ ցավոտ թեմաներ, որոնք պետք է լուծվեն: Բայց հուսով եմ, որ այն, ինչ կարող ենք անվանել կարգավորում, նորմալացում՝ և Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերություններում, և Հայաստան-Թուրքիա հարաբերություններում, կարող է շարունակվել: Ես շատ ուրախ եմ, որ դեկտեմբերին Բրյուսելում Արևելյան գործընկերության վերջին գագաթնաժողովին Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելը հրավիրել և կազմակերպել էր ոչ պաշտոնական հանդիպում՝ վարչապետ Փաշինյանի և նախագահ Ալիևի միջև: Ինչպես ես եմ տեղեկացել՝ այն մոտ 5 ժամ տևողությամբ խոսակցություն է եղել: Կարծես թե դա բավականին ռացիոնալ խոսակցություն է եղել: Իհարկե, նման իրավիճակում շատ դժվար է երկու կողմից էլ խուսափել բոլոր էմոցիաներից, բայց ռացիոնալությունն այն է, որը կարող է բերել կայունություն և խաղաղություն: Կան տարբեր հարցեր, որոնք լուծման կարիք ունեն, ինչպիսին են սահմանի դեմարկացիան, հաղորդակցությունների բացումը՝ երկաթուղին, ավտոճանապարհները և այլն: Սրանք շատ կարևոր պրակտիկ հարցեր են, որոնք պետք է առաջ տանել: Եվ ես հույս ունեմ, որ բոլոր կողմերն այս շատ կարևոր տարածաշրջանում կփնտրեն հնարավորություններ, թե ինչպես ստեղծել այդ հնարավորությունները: Դա մեր տեսլականն է, ԵՄ-ն կարող է կարևոր դեր խաղալ, առաջարկել հարթակներ՝ քննարկումների համար: Եվ սա այն է, ինչ Եվրանեսթ ԽՎ-ն անում է հիմա. լավ հարթակ՝ քննարկումների համար, այդ քննարկումները երբեմն լինում են էմոցիոնալ, երբեմն՝ բորբոքված: Ամեն դեպքում մենք նայում ենք ոչ միայն անցյալին, այլ նաև փորձում ենք նայել ապագային: Կարծում եմ՝ Հայաստանը կարող է իր հաջողության պատմությունները պատմել շատ ավելի լայնորեն՝ ոչ միայն Եվրանեսթ խորհրդարանական վեհաժողովում, այլ նաև Եվրոպական խորհրդարանում: Ես կատակում էի, որ դուք՝ հայերդ շատ լավ եք կարողանում ձեր ձեռքբերումները որպես խորը գաղտնիք պահել: Օրինակ՝ այն, ինչ Հայաստանը ձեռք է բերել կոռուպցիայի դեմ պայքարում վերջին տարիներին, շատ ուշագրավ է: Բայց դա շատ հայտնի չէ Եվրոպայում, և Արևելյան գործընկերության երկրները պետք է սովորեն Հայաստանից, թե ինչպես հասնել նման արդյունքի: Եվրանեսթ խորհրդարանական վեհաժողովը կարող է օգնել՝ նպաստելու, որ տեղեկանան ձեր ձեռքբերումների մասին, նաև առաջարկել որոշակի հարթակ՝ երկխոսության համար: Դա շատ անհրաժեշտ է հատկապես տարածաշրջանում խաղաղության և կայունության համար:

-Դուք ձեր «Անդրկովկաս. հայկական երկընտրանք» խորագրով հոդվածում, որում անդրադարձել էիք նաև Լեռնային Ղարաբաղի 2-րդ պատերազմին, նշել էիք հայ ազգի նկատմամբ իրականացված ցեղասպանության մասին. մեջբերում՝ «Այստեղ ամենաակնառու դետալներն են հայ ազգի նկատմամբ իրականացված ցեղասպանությունը և աշխարհաքաղաքական վտանգավոր հարևանությամբ տեղադիրքը»: Այսպիսով, պարոն Կուբիլիուս, այլ կերպ ասած՝ կարո՞ղ ենք Լեռնային Ղարաբաղի 2-րդ պատերազմը որակել որպես հայ ազգի նկատմամբ ցեղասպանության գործողություն:

-Կարծում եմ՝ մեջբերումը, հավանաբար, ոչ ճշգրիտ ձևով է:

-Մեջբերում եմ մի փոքր կտորը միայն:

Ես ասում էի, որ դա Հայաստանի շատ ցավոտ պատմությունն է, որ դուք բախվել եք ցեղասպանությանը, որն օրինակ Լիտվան ճանաչել է: Դա Առաջին Համաշխարհային պատերազմի ժամանակ էր, այն ողբերգություն է, որը պետք է հիշենք: Սա մեծապես ազդում է ձեր մտածելակերպի վրա: Բայց ես նաև այդ հոդվածում ասել եմ, որ Լեռնային Ղարաբաղի երկրորդ պատերազմից հետո, որն իսկապես աղետ և ողբերգություն էր, հայերը պետք է ավելի խորությամբ նայեն իրենց պատմությանը, իրենց ձեռքբերումներին և խնդիրներին և փորձեն ազգային ռազմավարության որոշակի վերանայում անել: Եվ ես մեջբերել եմ հայտնի ամերիկացի պատմաբան Ջերեմի Դայմոնդի «Ցնցում» (Upheavel ) գիրքը: Նա պատմել է թերևս 7 մեծ երկրների պատմությունները, որոնք իրենց պատմության ընթացքում բախվել են ազգային աղետի, հետո նրանք կարողացել են իսկապես վերանայել իրենց ռազմավարական տեսլականը, թե ինչպես պետք է երկիրը վերականգնվի այդ ողբերգությունից և ինչպես պետք է անցնի դիրքորոշումների, ռազմավարության փոփոխությունների և այլն:

- Լեռնային Ղարաբաղի երկրորդ պատերազմից 1.5 տարի անց էլ Ադրբեջանը շարունակում է պահել պատերազմում գերեվարված անձանց: Առկա են նրանց նկատմամբ խոշտանգումների ապացույցներ: Եվրանեսթ Խորհրդարանը վեհաժողովը, որի կազմում է նաև Ադրբեջանը, ի՞նչ դեր կարող է ունենալ՝ ստիպելու Ադրբեջանին վերադարձնել հայ գերիներին: Դուք, խորհրդարանական վեհաժողովը ինչպե՞ս եք գնահատում Ադրբեջանի նման պահվածքը:

-Մենք, իհարկե, մտահոգված ենք մարդու իրավունքների խախտումներով` անկախ նրանից, թե ով է դա անում: Դա միշտ մեր մտահոգությունն է: Ես միանշանակ կասեի՝ կայունություն և խաղաղություն կառուցելու համար առաջին հերթին վստահությունը հարևանների միջև պետք է լինի փոխադարձ: Դա դժվար է, ես հասկանում եմ՝ ձեր պատմությունը շատ բարդ է, դժվար է խորհուրդ տալ ինչ-որ բան: Բայց նախևառաջ բաց երկխոսության կարիք կա: Եվ Եվրանեսթ խորհրդարանական վեհաժողովը կարող է ապահովել այդ երկխոսությունը՝ թույլ տալու Հայաստանի և Ադրբեջանի խորհրդարաններին խոսելու, ներկայացնելու բողոքները, կարծիքներ փոխանակելու: Մենք կարող ենք լսել երկու կողմերին և, եթե կողմերից մեկը ինչ-որ սխալ անի, վատ վարքագիծ դրսևորի, մարդու իրավունքների դեմ հանցանք գործի, մենք կարող ենք շատ հստակ արտահայտել մեր կարծիքը, շատ հստակ հայտարարություն անել: Բայց նորից ու նորից ես կկրկնեմ և շատ եմ ասել հայ պատվիրակներին, Հայաստանի խորհրդարանի անդամներին, որ դուք պետք է փորձեք ավելի ինտենսիվ ներգրավվել եվրոպական ինստիտուտներում, Եվրոպական խորհրդարանում: Մենք Հայաստանի խորհրդարանի անդամներին շատ հաճախ չենք տեսնում: Ես Հայաստանի խորհրդարանի գործընկերներին ասել եմ, որ պետք է սովորեն վրացի, ուկրաինացի խորհրդարանականներից, որոնք լավ ավանդույթ ունեն՝ Բրյուսել, Ստրասբուրգ այցելել ավելի շատ, խոսել, պատմել և ձեռքբերումների, և խնդիրների, մտահոգությունների մասին: Դա այն է, ինչն օգնում է առա...