Քանի որ «Հրապարակ» օրաթերթն անցած շաբաթ միայն վերադարձավ արձակուրդից, մտածում էի, որ «Սասնա ծռերի» թեմայով ոչինչ չեմ գրի: Ինչպես նրանց խոսնակ Վարուժան Ավետիսյանն էր ասել՝ «առաջին արարն ավարտեցին»: Երկրորդ արար, հակառակ «Սասնա ծռերի» փայփայած հույսերի, չէր կարող լինել, չէր լինելու եւ չեղավ: Չեմ կարծում, թե զինված խմբի անդամները` երեկոյան զովին Ազատության հրապարակում մի քանի հարյուր մարդու հավաքվելը, եւս մի քանի անձի՝ հարթակից անկազմակերպ խոսելը կոչեն «երկրորդ արար»:
Իմ համոզմամբ, «Սասնա ծռերի» կողմից ՊՊԾ գնդի գրավման, արձագանք չգտած զինավառ կոչեր հղելու, պատանդներ վերցնել-ազատելու, վերջնահաշվում ԱԱԾ հատուկ ուժերի կողմից դիպուկահար կրակոցներով ջլատվելու, խաբեությամբ խմբում ընդգրկված անդամների հեռանալու, ի վերջո փակուղում հայտնվելով զենքերը վայր դնելու անհասկանալի եւ դատապարտված գործողությունն արժանի է միայն մոռացվելու: Միակ մտահոգող հանգամանքն այդ ողջ պատմության մեջ այն էր, որ զոհեր չլինեին` որեւէ կողմից, այն էլ վերջնահաշվում երեք զոհ եղավ, եւ դեռ հիվանդանոցներում կան վիրավորներ:
Սակայն Ֆեյսբուքում գեներացված ու վիրտուալ հետեւորդների բանակներ ձեւավորած «Սասնա ծռերի» շարժումը, որ վիտուալից իրական կյանք տեղափոխվելուց հետո հաշված օրերի, չասելու համար՝ ժամերի ընթացքում փշուր-փշուր եղավ, վերածվելով ապստամբության ծաղրանկարի, անսպասելիորեն երկու էական հանգամանք բացահայտեց: Առաջինը, որ Հայաստանում ապրում է հիացմունքի արժանի ժողովուրդ, եւ երկրորդ` որքան էլ անսպասելի ու պարադոքսալ հնչի, ունենք հարգանքի արժանի պետություն: Այս երկու հանգամանքի շուրջ արժե խորհել եւ արժե գրել:
Ինչո՞ւ հիացմունքի արժանի ժողովուրդ
Հուլիսի 17-ին «Սասնա ծռերի» կողմից Երեւանի ոստիկանության ՊՊԾ գնդի գրավումից հետո ծավալված իրադարձությունները ցույց տվեցին, որ, չնայած չավարտվող ղարաբաղյան խնդրին, անվերջ անկումներ արձանագրող տնտեսությանը, սոցիալական անարդարություններին, զզվանք հարուցող ՀՀԿ-ին, պատգամավորներին ու նախարարներին, ընտրությունների նկատմամբ կորսված հավատին, ոչնչացած քաղաքական դաշտին, չգործող արդարադատության համակարգին, քաղաքագետի անվան ներքո չորսկողմը վխտացող պատերազմական հրձիգներին ու էլի մինուսներին, մինուսներին… Հայաստանում ապրում է ամեն գովասանքից վեր մի ժողովուրդ, որը, զարմանալիորեն, ինչպես հրաշքում, չունի չարացածության ոչ մի կաթիլ:
Հենց այդ չարացածության բացակայությունն էր այն գործոնը, որ «Սասնա ծռերի» տապալումը դարձրեց անխուսափելի: Դրա շնորհիվ Երեւանը կատարելապես մերժեց «Սասնա ծռերի» առաջարկած բռնությունն եւ զինված գործողությունները ներքին կյանքում, ինչպես մարգինալիզմն ու արկածախնդրությունն արտաքին քաղաքականությունում:
Ի վերջո, «Սասնա ծռերի» առաջ քաշած երկու հիմնական պահանջները, որ հասարակական ռեզոնանս ունեին, եւ որոնցով «Սասնա ծռերը» հույս ունեին հասարակությունը մոբիլիզացնել, ամփոփված էին Սերժ Սարգսյանի հրաժարականի եւ Ղարաբաղում «ոչ մի թիզ հող չհանձնելու» կարգախոսներում: Մինչդեռ այդ երկու կարգախոսները, երկու շաբաթ շարունակ կրկնվելով, ողջ աշխարհի աչքի առջեւ, փաստացիորեն, Երեւանի բնակչության անգամ մեկ տոկոսին չկարողացան դուրս բերել հրապարակ: Երեւանի բնակչությունը մեկ միլիոնից ավելի է, երեւի միլիոն հարյուր կամ երկու հարյուր հազար: Մինչդեռ ի պաշտպանություն «Սասնա ծռերի» երթերի կամ ցույցերի թվում պատահե՞ց գոնե մի հավաք, որին տասը կամ տասներկու հազար քաղաքացի մասնակցեր: Իհարկե` ոչ: Թեեւ, եթե մասնակցեր էլ, դա կլիներ բնակչության ընդամենը մեկ տոկոսը, այդքան չնչին մի թիվ:
Դա նշանակո՞ւմ է, որ Երեւանի 99%-ը գոհ է իրականությունից, երկրի վիճակից ու իշխանություններից կամ ղարաբաղյան կարգավորման հարցում զիջումների մասին է երազում: Իհարկե` ոչ, ամենեւին ոչ: Բայց երկու շաբաթ շարունակ Երեւանի բնակչության նույնիսկ մեկ տոկոսին հրապարակ բերելու «Սասնա ծռերի» անկարողությունը, եւ դա այն Երեւանում, որտեղ ոչ միայն 88-90-ին, այլեւ 96-ին, 2003, 2008-ին եւ այլ տարեթվերի, հարյուր հազարավոր մարդիկ են փողոցում կանգնել, ցույց է տալիս, որ Երեւանը, եւ համոզված եմ` ողջ Հայաստանը, որքան էլ իրականությունը մերժի ու ընդվզի, երբեք դեպի անհայտություն քայլ չի կատարի, երբեք ինքնակոչ փրկիչների չի հետեւի եւ երբեք բռնության չի գնա:
Անցած տարիների դասերը
Ուղղակի այս ժողովրդի մեջ կա հազարամյակների խտացած իմաստնություն, եւ չկա բացարձակապես ոչ մի չարացածություն, ինչը պարարտ հող ծառայե...
Կարդալ ամբողջովին