-Տիկին Չեթին, ի՞նչ փոխվեց ձեր կյանքում երբ իմացաք Ձեր տատիկի պատմությունը և բացահայտեցիք հայկական արմատները:
- Երբ տատիկս ինձ պատմեց իր պատմությունը, այդ ժամանակ ուսանող էի, համալսարանում ուսումնասիրում էի իրավաբանությունը: Մինչ այդ մենք շատ տեղեկություն չունեինք 1915 թվականի ողբերգական իրադարձությունների մասին: Երբ իմացա տատիկիս պատմությունը, ապշած էի, շոկի մեջ էի: Այդ ժամանակ առաջին բանը, որ ուզում էի անել, դուրս նետվելն էր փողոց ու գոռալով ասելը՝ սուտ եք խոսել, պետությունը խաբել է մեզ: Իմ մեջ մեծ ցավ ու բարկություն զգացի, սակայն իմ պայքարն ավելի խիստ դարձրի: Մտածում էի, որ մեր պայքարով կփոխենք Թուրքիայի կառավարության մտածելակերպը, բայց այդպես չեղավ: 80-ական թվականերն էին, տեղի ունեցավ հեղափոխությունը, ժամանակները խառն էին ու տատիկիս պատմությունը գրքի տեսքով ներկայացնելու ժամանակահատվածը ձգվեց: Թեպետ ուրախ եմ դրա համար, որովհետև տարիներ անց ես ավելի հասուն ձևով սկսեցի գրել իմ պատմությունը, որը շատ մարդկանց վրա ազդեց: Հետո տեսա, որ շատ ընտանիքիներ նույնպես ունեն նման պատմություններ, պարզապես նրանք կամ չէին խոսում կամ շատ ցածր էին խոսում: Գիրքը շատ մեծ ազդեցություն ունեցավ ու տարածվեց: Այն շատ արագ սպառվում էր:
Հրանտ Դինքի սպանությունից 5 օր առաջ, նա զանգահարեց ինձ ու ասաց, որ տատիկիս պատմության գիրքը շատ լավ ընդունվել է նաև Հայաստանում ու առաջարկեց միասին գնալ Երևան: Շատ հուզվեցի, այդ պահին գնում էի Փարիզ, խոստացա վերադառնալ ու գնալ Հայաստան: Ոգևորված էի, որ Հրանտի հետ պետք է գնամ Երևան, սակայն ոգևորությունս երկար չտևեց: Երբ Փարիզում էի, նա սպանվեց: Դրանից հետո շատ եմ եկել Հայաստան, սակայն արդեն առանց Հրանտի, սակայն կարող ենք ասել, որ այս ցուցահանդեսի շնորհիվ Հրանտին հետս բերեցի: Նա իր խոսքով, իր պայքարով մեզ հետ է:
-Ձեր ընտանեկան պատմությունը իմանալուց հետո ի՞նչ հարցերում վերանայեցիք Ձեր մոտեցումները: Այն ի՞նչ ազդեցություն թողեց Ձեր հետագա գործունեության վրա:
-Տատիկիս պատմությունն իմանալուց հետո իմ մեջ արմատավորվեց կասկածամտությունը: Այն ինչ ներկայացնում էին, սովորեցնում էին, չէի հավատում: Հավատս կորցրել էի, փորձում էի ճշտումներ անել, պրպտել: Կարծես՝ մինչ այդ կույր էի, հետո սկսեցի տեսնել, շուրջս նայել, հարցադրումներ անել: Հիշում եմ, որ իմ ծննդավայրում, երբ մեծահասակաները եկեղեցի էին ցույց տալիս, չէին ասում, թե ում եկեղեցին է, ժողովուրդն ուր անհետացավ, մենք էլ հարցեր չէինք տալիս: Տեսնում էինք միայնակ հայ տատիկների ու պապիկների ու հարց չէինք տալիս, թե ինչու էին նրանք միայնակ մնացել: Տատիկիս պատմությունն իմանալուց հետո այլ աչքերով սկսեցի նայել ու հարցեր տալ: Տատիկիս պատմությունն ազդեց իմ հետագա գործունեության վրա: Ես որոշեցի ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների պաշտպանությամբ զբաղվել: Հարթակ ստեղծվեց այդ ժամանակ էլ ծանոթացա Հրանտ Դինքի հետ:
-Նշեցիք, որ տատիկի պատմությունը գրի առնելուց, հրապարակելուց հետո պարզ դարձավ, որ նման այլ պատմություններ ևս կան Թուրքիայում, բայց շատերը լուռ են եղել: Ինչպե՞ս գտնվեցին այդ մարդիկ:
- Հիշում եմ, երբ գիրքը հրատարակվեց, երեք օրվա ընթացքում ամբողջ տպաքանակը սպառվեց: Առաջին մի քանի օրերի ընթացքում չէի կարողանում աշխատել: Անդադար զանգահարում էին, նամակներ էին ուղարկում: Այնքան շատ զանգեր ու նամակներ եմ ստացել այդ օրերին, ու գտնվեցին մարդիկ, որոնք զանգահարում էին պատմելու իրենց հայ տատիկի, պապիկի պատմությունները: Կարող եմ ասել, որ տատիկիս պատմությունը բավական տարածվեց, ավելի շատ խոսվեց այդ մասին: Մյուս ընտանիքները ևս սկսեցին արտահայտվել:
-Ձեր այս պատմությամբ լույս սփռեցիք Հայոց ցեղասպանության պատմության վրա, Հրանտ...