Հայաստանի շախմատի տղամարդկանց թիմում սերնդափոխությունը սարերի հետևում չէ, այժմ էլ ընտրանու կազմում հանդես են գալիս երիտասարդ սերնդի ներկայացուցիչները: Նրանցից մեկը հայկական շախմատի ամենահեռանկարային գրոսմայստերներից մեկն է` Հայկ Մարտիրոսյանը: Հայկի հետ մեր հանդիպումը կայացավ Տիգրան Պետրոսյանի անվան շախմատի տանը:
-Հայկ, խնդրում եմ պատմեք, թե ինչպե՞ս է սկսվել ձեր շախմատային ուղին:
-Առաջին անգամ շախմատով հետաքրքրվել սկսել եմ 5 տարեկանից: Հայրս է եղել իմ առաջին մարզիչը: Հենց նրա շնորհիվ է, որ միանգամից սիրահարվեցի այս խաղին: Երբ ծանոթացա խաղաքարերին, զոհաբերություններին` սկսեցի առավել շատ հաճույք ստանալ: Այդ ժամանակներից այն կարծիքին էի, որ կարող եմ շախմատում լուրջ հաջողությունների հասնել:
-Իսկ ձեր հայրը շախմատային կարգ կամ նվաճում ունի՞:
-Նա ունեցել է 2300 միավորի մոտ վարկանիշ և երկար տարիներ մարզչական աշխատանքով է զբաղվում: Հիմա էլ նույն աշխատանքին է: Նա իսկապես ինձ շատ է օգնել կայացման հարցում: Եվ հիմա կարող եմ ասել, որ գրանցած հաջողությունների մեծ մասը նրա շնորհիվ է: Հիմա էլ շարունակում ենք խոսել այս կամ այն պարտիայի մասին:
-Հայկ, ձեր կարիերայում եղե՞լ է մի մրցաշար, որից հետո ինքներդ ձեզ համար որոշել եք, որ ձերը շախմատն է:
-Այո, 2011 թվականին, երբ մինչև 12 տարեկանների Եվրոպայի առաջնությունում դարձա չեմպիոն: Ես 40-րդ համարն էի մրցաշարում և նույնիսկ ֆավորիտների մեջ չէի էլ մտնում: Միայն այդտեղ` վստահ հաղթանակից հետո, եկավ այդ գիտակցությունը:
-Ո՞վ է, ըստ ձեզ, այն մեծագույն շախմատիստը, որից օրինակ եք վերցրել:
-Աշխարհի գրեթե բոլոր չեմպիոնների պարտիաներն ուսումնասիրել եմ: Բայց ամենաշատը տպավորված եմ աշխարհի 4-րդ չեմպիոն Ալեքսանդր Ալյոխինի խաղով: Ես նույնիսկ իմ խաղն եմ նմանեցնում նրա ոճին: Տիգրան Պետրոսյանին ևս մեծ տեղ եմ տալիս, քանի որ ինքն իր պաշտպանության շնորհիվ տարբերվում է մյուս չեմպիոններից:
-Ո՞րն է շախմատային ձեր «ձեռագիրը»: Շախմատային աշխարհը Պետրոսյանին հիշում է «երկաթե» պաշտպանությամբ, ո՞րն է ձեր խաղաոճը:
-Կարծում եմ, դեռ այդքան երկար ճանապարհ չեմ անցել շախմատում, որ հասկանամ իմ փիլիսոփայությունը: Սակայն շախմատն այժմ շատ է տարբերվում հին ժամանակների շախմատից, քանի որ հիմա ահռելի տեղ են զբաղեցնում մարզումները համակարգչով:
-Շախմատիստը պետք է տաղանդավո՞ր լինի, թե աշխատասեր:
-Ուժեղ շախմատիստ դառնալու համար երկու հատկանիշներն էլ պետք են: Սակայն կան տաղանդավոր շախմատիստներ, որոնք աշխատասեր չեն:
-Իսկ դուք տաղանդավո՞ր եք, թե աշխատասեր:
-Չեմ սիրում իմ մասին ինքս խոսել (ծիծաղում է):
-Ո՞րն է շախմատի գեղեցկությունը:
-Շախմատը շատ հետաքրքիր խաղ է: Միլիոնավոր դիրքեր կան, միլիոնավոր հաշվարկների ձևեր: Եվ հենց դա է շախմատի գեղեցկությունը: Շախմատի գեղեցկությունը միլիոնավոր քայլերի, դրանցից հետո բացվող նոր հնարավորությունների մեջ է: Եթե սկսենք քայլերը հասկանալ, կսկսենք նաև բավականություն ստանալ նաև խաղից:
-Ձեր երեք սիրելի խաղաքարերը…
-Ձի, զինվոր, նավակ:
-Շախմատը Հայաստանում մեծ հեղինակություն է վայելում: Ո՞րն է դրա գաղտնիքը:
-Տիգրան Պետրոսյանի, Ռաֆայել Վահանյանի շնորհիվ ...
